Bộ câu hỏi trắc nghiệm tìm hiểu kiến thức Sức khoẻ học đường - Đề 1

Khi một người bị thừa cân, mục tiêu chính là đạt được và duy trì cân nặng khỏe mạnh thông qua các biện pháp khoa học và bền vững. Phương án đúng và toàn diện nhất là "Thực hiện chế độ ăn hợp lý và tăng cường hoạt động luyện tập thể lực phù hợp."

* Phân tích các phương án:
* Phương án 1: "Không ăn sáng" – Đây là một quan niệm sai lầm phổ biến. Bỏ bữa sáng có thể làm chậm quá trình trao đổi chất, dẫn đến cảm giác đói dữ dội hơn vào các bữa sau và dễ gây ăn quá nhiều, từ đó không những không giúp giảm cân mà còn có thể phản tác dụng. Ăn sáng đầy đủ, lành mạnh là quan trọng để cung cấp năng lượng cho cơ thể và kiểm soát cơn đói.
* Phương án 2: "Rau xanh, trái cây, sữa ít béo." – Đây là những lựa chọn thực phẩm rất tốt cho người thừa cân. Rau xanh và trái cây cung cấp vitamin, khoáng chất, chất xơ dồi dào, giúp no lâu mà ít calo. Sữa ít béo cung cấp canxi và protein mà không nạp quá nhiều chất béo bão hòa. Tuy nhiên, đây chỉ là một phần của chế độ ăn uống lành mạnh, chưa phải là một giải pháp tổng thể cho việc giảm cân.
* Phương án 3: "Thực hiện chế độ ăn hợp lý và tăng cường hoạt động luyện tập thể lực phù hợp." – Đây là câu trả lời chính xác nhất và bao quát nhất. Để giảm cân bền vững, cần kết hợp cả hai yếu tố: kiểm soát chế độ ăn uống (giảm lượng calo nạp vào, ưu tiên thực phẩm lành mạnh, cân bằng dinh dưỡng) và tăng cường vận động (đốt cháy calo, tăng cường cơ bắp, cải thiện trao đổi chất). Chế độ ăn hợp lý bao gồm việc lựa chọn các loại thực phẩm như rau xanh, trái cây, protein nạc, ngũ cốc nguyên hạt và hạn chế đường, chất béo không lành mạnh. Hoạt động thể lực phù hợp có thể là đi bộ nhanh, chạy bộ, bơi lội, đạp xe hoặc các bài tập thể dục khác được duy trì đều đặn.
* Phương án 4: "Bánh kẹo, bim bim (snack), nước ngot có ga" – Đây là những thực phẩm và đồ uống chứa nhiều đường, chất béo không lành mạnh và calo rỗng, hoàn toàn không có lợi cho người thừa cân và cần được hạn chế tối đa hoặc loại bỏ khỏi chế độ ăn uống.

* Kết luận: Sự kết hợp giữa chế độ ăn uống cân bằng và tăng cường hoạt động thể chất là chiến lược hiệu quả và an toàn nhất để quản lý cân nặng và cải thiện sức khỏe tổng thể cho người thừa cân.

Để kết quả khám cong vẹo cột sống (scoliosis) được chính xác, việc quan trọng nhất là bác sĩ phải có thể quan sát trực tiếp và đánh giá rõ ràng hình dáng của cột sống cũng như các biến dạng có thể có ở thân mình. Phương pháp hiệu quả và được sử dụng rộng rãi nhất cho mục đích sàng lọc sơ bộ là 'nghiệm pháp cúi gập người về phía trước' hay còn gọi là Adam's test.

Phân tích các phương án:

* Phương án 1: Học sinh đứng thẳng để bác sĩ dùng tay sờ cột sống từ bên ngoài áo. Phương pháp này không đủ độ chính xác. Việc sờ qua áo sẽ cản trở khả năng cảm nhận chính xác các đốt sống và độ cong của cột sống. Hơn nữa, quan sát trực tiếp bằng mắt thường là cần thiết để phát hiện các dấu hiệu như vai lệch, xương bả vai nhô cao, hoặc gù vẹo của lồng ngực.

* Phương án 2: Học sinh thực hiện tư thế đứng và tư thế ngồi để bác sĩ quan sát. Đây là một phần của quá trình thăm khám, giúp bác sĩ đánh giá sự cân đối tổng thể của cơ thể ở các tư thế khác nhau. Tuy nhiên, nó không cung cấp đủ thông tin chi tiết về độ cong xoay của cột sống như khi thực hiện nghiệm pháp cúi gập người.

* Phương án 3: Học sinh bộc lộ phần thân trên và củi gập người đến hông để bác sĩ quan sát. Đây là phương án chính xác nhất. Khi học sinh bộc lộ phần thân trên (cởi áo) và cúi gập người về phía trước, hai chân thẳng, hai tay chắp lại và rủ xuống tự do (tư thế Adam's test), bác sĩ có thể dễ dàng quan sát được các dấu hiệu của cong vẹo cột sống như độ lệch của cột sống, sự mất cân đối của vai, xương bả vai, và đặc biệt là sự xuất hiện của 'gù sườn' (rib hump) do sự xoay của cột sống. Việc quan sát trực tiếp trên da trần giúp phát hiện các biến dạng nhỏ nhất mà quần áo có thể che khuất.

* Phương án 4: Học sinh trả lời các câu hỏi của bạc sĩ về tình trạng của cột sống của mình. Việc trả lời câu hỏi là một phần của quá trình khai thác bệnh sử (tiền sử bệnh), giúp bác sĩ có cái nhìn tổng quan về các triệu chứng, thời gian mắc bệnh, và các yếu tố liên quan. Tuy nhiên, đây không phải là một hành động kiểm tra thể chất để đánh giá trực tiếp và chính xác mức độ cong vẹo của cột sống.

Để tránh "nghiện game", việc quản lý thời gian chơi game một cách hợp lý là vô cùng quan trọng. Nghiện game là một tình trạng hành vi phức tạp, đặc trưng bởi việc chơi game quá mức đến mức gây ảnh hưởng tiêu cực đến các khía cạnh khác của cuộc sống.

Phân tích các phương án:

* Phương án 1: "Thời gian chơi game mỗi lần khoảng 30 – 45 phút và không nên quá 2 tiếng mỗi ngày." (Đúng)
* Đây là phương án hợp lý nhất. Việc đặt ra giới hạn cụ thể về thời gian chơi game mỗi lần và tổng thời gian trong ngày giúp người chơi duy trì sự kiểm soát, tránh sa đà quá mức. Khoảng 30-45 phút mỗi lần giúp người chơi có thời gian thư giãn nhưng không bị cuốn quá sâu, và giới hạn 2 tiếng mỗi ngày cho phép người chơi dành thời gian cho các hoạt động khác như học tập, làm việc, giao tiếp xã hội, thể dục thể thao và nghỉ ngơi.

* Phương án 2: "Thời điểm đi học bạn ít chơi game, và bạn chơi game nhiều hơn vào những ngày nghỉ cuối tuần, hoặc những kỳ nghỉ dài (nghỉ lễ Tết, nghỉ hè)" (Sai)
* Phương án này đề cập đến việc phân bổ thời gian chơi game theo lịch học/làm việc, nhưng không đặt ra giới hạn về *lượng* thời gian chơi game vào những ngày nghỉ. Việc chơi game "nhiều hơn" vào cuối tuần hoặc kỳ nghỉ mà không có bất kỳ giới hạn nào vẫn có thể dẫn đến việc chơi quá mức, gây ảnh hưởng đến giấc ngủ, các hoạt động gia đình, xã hội khác và tiềm ẩn nguy cơ nghiện.

* Phương án 3: "Chơi game bất cứ khi nào bạn có thời gian rảnh rỗi, ngoài giờ học" (Sai)
* Đây là một cách tiếp cận thiếu kiểm soát. Việc chơi game "bất cứ khi nào có thời gian rảnh rỗi" có thể khiến thời gian rảnh bị chiếm dụng hoàn toàn bởi game, dẫn đến việc bỏ bê các sở thích khác, hoạt động thể chất, giao tiếp xã hội và thậm chí là làm gián đoạn giấc ngủ. Đây là một hành vi dễ dẫn đến nghiện game.

* Phương án 4: "Từ bỏ các sở thích và hoạt động vui chơi khác để ưu tiên chơi game" (Sai)
* Đây là một dấu hiệu rõ ràng của hành vi nghiện game, hoặc một yếu tố thúc đẩy mạnh mẽ đến nghiện game. Khi một người bắt đầu từ bỏ các hoạt động từng yêu thích để dành toàn bộ thời gian và sự tập trung cho game, điều đó cho thấy game đã trở thành ưu tiên hàng đầu và chi phối cuộc sống của họ, gây mất cân bằng nghiêm trọng.

Kết luận: Để phòng tránh nghiện game, điều cốt lõi là phải thiết lập và tuân thủ các giới hạn thời gian rõ ràng, đảm bảo rằng việc chơi game vẫn là một hình thức giải trí lành mạnh và không ảnh hưởng đến các khía cạnh quan trọng khác của cuộc sống.

Khi mắt bạn có các triệu chứng như nhìn không rõ, cảm thấy khó chịu và đặc biệt là ảnh hưởng đến việc học tập, đây là dấu hiệu cho thấy thị lực của bạn đang gặp vấn đề và cần được kiểm tra.

* Phương án 1: Sử dụng kính của bố mẹ hoặc người thân để đeo. Đây là hành động không nên làm. Kính cận, loạn, viễn thị được sản xuất và điều chỉnh theo đơn của bác sĩ mắt, phù hợp với tật khúc xạ và độ cận/loạn/viễn của từng người. Việc sử dụng kính không đúng độ có thể khiến mắt phải điều tiết nhiều hơn, gây mỏi mắt, nhức đầu và thậm chí làm tăng độ cận hoặc gây hại thêm cho mắt.
* Phương án 2: Xin nghỉ học 1 tuần. Việc nghỉ học có thể giúp mắt được nghỉ ngơi tạm thời, nhưng nó không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của vấn đề thị lực. Các triệu chứng có thể tái phát khi bạn quay lại học tập, và việc trì hoãn khám chữa có thể làm tình trạng mắt trở nên nghiêm trọng hơn.
* Phương án 3: Khám mắt để được bác sĩ tư vấn và điều trị. Đây là hành động đúng đắn và cần thiết nhất. Bác sĩ chuyên khoa mắt sẽ thăm khám, kiểm tra thị lực, xác định nguyên nhân gây ra các triệu chứng (có thể là tật khúc xạ, khô mắt, viêm nhiễm hoặc các bệnh lý khác) và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp hoặc kê đơn kính đúng độ. Việc phát hiện và điều trị kịp thời không chỉ giúp cải thiện thị lực, giảm khó chịu mà còn bảo vệ sức khỏe đôi mắt về lâu dài.
* Phương án 4: Tất cả các ý trên đều đúng. Phương án này sai vì hai trong số ba lựa chọn đầu tiên là không phù hợp hoặc có hại.

Vì vậy, khi mắt có vấn đề, hành động khôn ngoan và an toàn nhất là đến cơ sở y tế chuyên khoa mắt để được khám và tư vấn bởi bác sĩ.

Vẹo cột sống (Scoliosis) là tình trạng cột sống bị cong sang một bên, thường có dạng hình chữ S hoặc chữ C. Có nhiều nguyên nhân gây vẹo cột sống, trong đó vẹo cột sống vô căn (idiopathic scoliosis) chiếm đa số và thường không rõ nguyên nhân cụ thể. Tuy nhiên, yếu tố di truyền và tiền sử gia đình đóng một vai trò quan trọng.

Nếu một thành viên trong gia đình, đặc biệt là anh chị em ruột, mắc bệnh vẹo cột sống, thì nguy cơ mắc bệnh ở những người còn lại trong gia đình sẽ cao hơn đáng kể so với dân số chung. Điều này cho thấy có một thành phần di truyền mạnh mẽ liên quan đến tình trạng này.

Việc sàng lọc vẹo cột sống có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì, khi cơ thể phát triển nhanh chóng. Giai đoạn tăng trưởng nhanh (growth spurt), thường diễn ra khoảng từ 10 đến 15 tuổi ở trẻ em và thanh thiếu niên, là thời điểm mà vẹo cột sống vô căn thường phát triển và có thể tiến triển nặng hơn một cách nhanh chóng.

* Phân tích các phương án:
* Phương án 1: "Không cần khám sức khoẻ về vẹo cột sống." - Đây là phương án sai. Với tiền sử gia đình có người bị vẹo cột sống, nguy cơ mắc bệnh tăng lên, do đó việc khám sàng lọc là cần thiết để phát hiện sớm.
* Phương án 2: "Có, nên khám trước khi bắt đầu cấp tiểu học." - Mặc dù việc theo dõi sức khỏe cột sống nên được thực hiện sớm, nhưng giai đoạn tăng trưởng nhanh nhất (và do đó là thời điểm có nguy cơ cao nhất cho sự phát triển và tiến triển của vẹo cột sống vô căn) thường xảy ra muộn hơn, vào tuổi dậy thì.
* Phương án 3: "Có, nên khám khi bạn đang trong giai đoạn lớn nhanh, khoảng từ 10 đến 15 tuổi." - Đây là phương án chính xác nhất. Giai đoạn từ 10 đến 15 tuổi là thời điểm vàng để sàng lọc vẹo cột sống vì đây là lúc cơ thể trải qua quá trình tăng trưởng nhanh chóng. Phát hiện sớm trong giai đoạn này cho phép can thiệp kịp thời bằng các phương pháp không phẫu thuật như nẹp chỉnh hình (bracing), giúp kiểm soát độ cong và ngăn ngừa bệnh tiến triển nghiêm trọng, tránh được các cuộc phẫu thuật lớn sau này.
* Phương án 4: "Có, nên khám sau khi bạn trưởng thành." - Việc khám sau khi trưởng thành thường là quá muộn để can thiệp hiệu quả bằng các phương pháp bảo tồn. Nếu vẹo cột sống đã tiến triển nặng, các lựa chọn điều trị sẽ hạn chế hơn và có thể yêu cầu phẫu thuật phức tạp hơn.

Kết luận: Với tiền sử gia đình có anh chị em bị vẹo cột sống, việc khám sàng lọc định kỳ, đặc biệt là trong giai đoạn tăng trưởng nhanh từ 10 đến 15 tuổi, là cực kỳ cần thiết để phát hiện sớm và có kế hoạch điều trị phù hợp.