Nếu mắt bạn không nhìn rõ, cảm thấy không thoải mái và ảnh hưởng đến việc học, bạn nên làm gì?

Vẹo cột sống (Scoliosis) là tình trạng cột sống bị cong sang một bên, thường có dạng hình chữ S hoặc chữ C. Có nhiều nguyên nhân gây vẹo cột sống, trong đó vẹo cột sống vô căn (idiopathic scoliosis) chiếm đa số và thường không rõ nguyên nhân cụ thể. Tuy nhiên, yếu tố di truyền và tiền sử gia đình đóng một vai trò quan trọng.

Nếu một thành viên trong gia đình, đặc biệt là anh chị em ruột, mắc bệnh vẹo cột sống, thì nguy cơ mắc bệnh ở những người còn lại trong gia đình sẽ cao hơn đáng kể so với dân số chung. Điều này cho thấy có một thành phần di truyền mạnh mẽ liên quan đến tình trạng này.

Việc sàng lọc vẹo cột sống có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì, khi cơ thể phát triển nhanh chóng. Giai đoạn tăng trưởng nhanh (growth spurt), thường diễn ra khoảng từ 10 đến 15 tuổi ở trẻ em và thanh thiếu niên, là thời điểm mà vẹo cột sống vô căn thường phát triển và có thể tiến triển nặng hơn một cách nhanh chóng.

* Phân tích các phương án:
* Phương án 1: "Không cần khám sức khoẻ về vẹo cột sống." - Đây là phương án sai. Với tiền sử gia đình có người bị vẹo cột sống, nguy cơ mắc bệnh tăng lên, do đó việc khám sàng lọc là cần thiết để phát hiện sớm.
* Phương án 2: "Có, nên khám trước khi bắt đầu cấp tiểu học." - Mặc dù việc theo dõi sức khỏe cột sống nên được thực hiện sớm, nhưng giai đoạn tăng trưởng nhanh nhất (và do đó là thời điểm có nguy cơ cao nhất cho sự phát triển và tiến triển của vẹo cột sống vô căn) thường xảy ra muộn hơn, vào tuổi dậy thì.
* Phương án 3: "Có, nên khám khi bạn đang trong giai đoạn lớn nhanh, khoảng từ 10 đến 15 tuổi." - Đây là phương án chính xác nhất. Giai đoạn từ 10 đến 15 tuổi là thời điểm vàng để sàng lọc vẹo cột sống vì đây là lúc cơ thể trải qua quá trình tăng trưởng nhanh chóng. Phát hiện sớm trong giai đoạn này cho phép can thiệp kịp thời bằng các phương pháp không phẫu thuật như nẹp chỉnh hình (bracing), giúp kiểm soát độ cong và ngăn ngừa bệnh tiến triển nghiêm trọng, tránh được các cuộc phẫu thuật lớn sau này.
* Phương án 4: "Có, nên khám sau khi bạn trưởng thành." - Việc khám sau khi trưởng thành thường là quá muộn để can thiệp hiệu quả bằng các phương pháp bảo tồn. Nếu vẹo cột sống đã tiến triển nặng, các lựa chọn điều trị sẽ hạn chế hơn và có thể yêu cầu phẫu thuật phức tạp hơn.

Kết luận: Với tiền sử gia đình có anh chị em bị vẹo cột sống, việc khám sàng lọc định kỳ, đặc biệt là trong giai đoạn tăng trưởng nhanh từ 10 đến 15 tuổi, là cực kỳ cần thiết để phát hiện sớm và có kế hoạch điều trị phù hợp.

Để xác định món ăn lành mạnh, chúng ta cần xem xét các yếu tố về thành phần dinh dưỡng, cách chế biến và lợi ích sức khỏe mà món ăn đó mang lại. Một món ăn lành mạnh thường giàu vitamin, khoáng chất, chất xơ và ít chất béo bão hòa, đường tinh luyện, và natri.

Phân tích các phương án:
1. Bánh hamburger thịt bò nướng: Mặc dù thịt bò được nướng có thể tốt hơn chiên, nhưng một chiếc hamburger thông thường thường đi kèm với bánh mì trắng (ít chất xơ), phô mai, thịt chế biến sẵn, sốt mayonnaise và các loại nước sốt khác chứa nhiều đường, muối và chất béo không lành mạnh. Điều này làm cho tổng thể món ăn trở nên kém lành mạnh khi so sánh với các lựa chọn khác có lợi hơn cho sức khỏe.
2. Xúc xích chiên giòn: Xúc xích là một loại thực phẩm chế biến sẵn, thường chứa nhiều chất béo bão hòa, natri cao, nitrat và các chất phụ gia bảo quản. Việc chiên giòn còn làm tăng thêm đáng kể lượng dầu mỡ không tốt cho sức khỏe, biến nó thành một món ăn có hàm lượng calo và chất béo cao, không có lợi cho tim mạch và sức khỏe tổng thể.
3. Ly nước ngọt có ga: Nước ngọt có ga chứa một lượng lớn đường tinh luyện, là nguồn cung cấp calo rỗng (không có giá trị dinh dưỡng). Việc tiêu thụ thường xuyên nước ngọt có thể dẫn đến tăng cân, nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2, sâu răng và các vấn đề sức khỏe khác.
4. Salad rau trộn: Salad rau trộn chủ yếu bao gồm các loại rau xanh tươi như xà lách, cà chua, dưa chuột, ớt chuông, v.v. Những loại rau này rất giàu vitamin (A, C, K), khoáng chất (folate, kali), và chất xơ, giúp cải thiện tiêu hóa, hỗ trợ kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính. Khi được chế biến với dầu ô liu, giấm, và các loại gia vị tự nhiên, hoặc kết hợp với protein nạc (như ức gà nướng, cá), salad rau trộn trở thành một lựa chọn cực kỳ lành mạnh và cân bằng dinh dưỡng.

Kết luận: Trong các lựa chọn được đưa ra, "Salad rau trộn" là món ăn lành mạnh nhất vì nó cung cấp nhiều dưỡng chất thiết yếu, ít calo rỗng và hỗ trợ sức khỏe tổng thể.

Các hoạt động thể chất như tập thể dục và chơi thể thao có ảnh hưởng đáng kể đến tình trạng cong vẹo cột sống. Tuy nhiên, mức độ và chiều hướng ảnh hưởng phụ thuộc vào loại hình, cường độ hoạt động và tình trạng cụ thể của cột sống.

Phân tích các phương án:

* Phương án 1: "Có thể làm tình trạng xấu đi." Điều này có thể đúng trong một số trường hợp, đặc biệt nếu người bệnh tham gia vào các môn thể thao đối kháng, có tính va chạm mạnh, hoặc các bài tập gây áp lực không đều lên cột sống mà không có sự giám sát của chuyên gia. Ví dụ, nâng tạ nặng sai kỹ thuật hoặc các môn thể thao chỉ phát triển một bên cơ thể (như tennis, golf nếu không cân bằng) có thể làm trầm trọng thêm sự mất cân bằng cơ bắp, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến đường cong cột sống.

* Phương án 2: "Có thể giúp cải thiện tình trạng." Đây là phương án chính xác nhất. Nhiều nghiên cứu và phương pháp điều trị cong vẹo cột sống (đặc biệt là cong vẹo cột sống không do bẩm sinh hoặc di truyền) nhấn mạnh vai trò của tập thể dục và vật lý trị liệu. Các bài tập được thiết kế riêng có thể:
* Tăng cường cơ bắp: Các cơ quanh cột sống (cơ bụng, cơ lưng, cơ liên sườn) khỏe mạnh giúp hỗ trợ và ổn định cột sống tốt hơn, giảm áp lực lên các đốt sống và đĩa đệm.
* Cải thiện tư thế: Tập luyện giúp người bệnh nhận thức rõ hơn về tư thế của mình và điều chỉnh để giảm thiểu độ cong vẹo.
* Tăng tính linh hoạt: Giúp các khớp cột sống linh hoạt hơn, giảm cứng khớp và đau nhức.
* Giảm đau: Bằng cách tăng cường cơ bắp và cải thiện tư thế, tập thể dục có thể giúp giảm các triệu chứng đau lưng do cong vẹo cột sống gây ra.
* Ngăn ngừa tiến triển: Đặc biệt ở trẻ em và thanh thiếu niên đang trong giai đoạn phát triển, các bài tập vật lý trị liệu chuyên biệt (như phương pháp Schroth) có thể giúp ngăn ngừa độ cong tiến triển nặng hơn.

* Phương án 3: "Không ảnh hưởng" Là sai. Cột sống luôn chịu tác động của các hoạt động thể chất. Việc không tập luyện hoặc tập luyện sai cách đều có thể dẫn đến những ảnh hưởng tiêu cực, trong khi tập luyện đúng cách sẽ mang lại lợi ích.

* Phương án 4: "Không rõ" Là sai. Khoa học y tế đã có nhiều bằng chứng và phương pháp điều trị cụ thể liên quan đến vai trò của vận động với cong vẹo cột sống.

Kết luận: Tập thể dục và chơi thể thao, nếu được thực hiện một cách phù hợp và có định hướng, có thể mang lại nhiều lợi ích và giúp cải thiện tình trạng cong vẹo cột sống. Điều quan trọng là phải có sự tư vấn của bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu để lựa chọn các bài tập phù hợp với tình trạng cụ thể của mỗi người.

Đáp án đúng: 2

Khi bị thừa cân, béo phì, việc lựa chọn thực phẩm đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc kiểm soát cân nặng và cải thiện sức khỏe. Mục tiêu chính là giảm lượng calo nạp vào, tăng cường dinh dưỡng và hạn chế các thực phẩm gây tích tụ mỡ thừa.

Phân tích các phương án:
* Phương án 1: Trái cây, rau củ quả. Đây là nhóm thực phẩm giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất và nước, nhưng lại chứa ít calo. Chất xơ giúp tạo cảm giác no lâu, hỗ trợ tiêu hóa và kiểm soát đường huyết. Do đó, trái cây và rau củ quả nên được khuyến khích sử dụng, thậm chí tăng cường, chứ không phải hạn chế khi bị thừa cân, béo phì (trừ một số loại trái cây quá ngọt cần điều độ).
* Phương án 2: Bánh kẹo, nước ngọt, các món ăn chế biến sẵn. Đây chính là nhóm thực phẩm hàng đầu cần hạn chế nghiêm ngặt khi muốn giảm cân hoặc kiểm soát béo phì. Bánh kẹo và nước ngọt chứa lượng đường tinh luyện rất cao, cung cấp nhiều calo rỗng (ít dinh dưỡng), dễ gây tăng đường huyết đột ngột và tích trữ mỡ. Các món ăn chế biến sẵn (như thức ăn nhanh, đồ ăn đóng hộp, mì gói) thường chứa nhiều muối, đường, chất béo chuyển hóa (trans fat) và chất phụ gia, đều là những yếu tố góp phần gây tăng cân, béo phì và các vấn đề sức khỏe khác.
* Phương án 3: Thịt, cá, trứng. Đây là các nguồn cung cấp protein dồi dào, rất cần thiết cho cơ thể, đặc biệt là khi giảm cân. Protein giúp duy trì khối lượng cơ bắp, tăng cảm giác no và thúc đẩy quá trình trao đổi chất. Nên ưu tiên các loại thịt nạc, cá béo (như cá hồi chứa omega-3) và trứng. Việc hạn chế hoàn toàn nhóm này là không đúng, chỉ cần chọn lựa cách chế biến ít dầu mỡ và ăn lượng vừa phải.
* Phương án 4: Sữa và các chế phẩm từ sữa. Sữa và các sản phẩm từ sữa (như sữa chua, phô mai) cung cấp canxi, protein và nhiều vitamin quan trọng. Nên chọn các loại sữa không đường hoặc ít đường, sữa chua không đường và phô mai ít béo để đảm bảo dinh dưỡng mà không nạp quá nhiều calo và đường.

Kết luận: Dựa trên phân tích, nhóm thực phẩm cần hạn chế nhất khi bị thừa cân, béo phì chính là bánh kẹo, nước ngọt và các món ăn chế biến sẵn vì chúng là nguồn calo rỗng và các chất không lành mạnh, gây hại trực tiếp đến quá trình kiểm soát cân nặng.

Để duy trì sức khỏe răng miệng tốt, việc chải răng đúng cách là vô cùng quan trọng. Câu hỏi này yêu cầu xác định điều KHÔNG ĐÚNG trong các kỹ thuật chải răng.

Phân tích các phương án:

1. Chải đầy đủ tất cả các mặt răng: Đây là một nguyên tắc cơ bản và hoàn toàn đúng. Để loại bỏ mảng bám và thức ăn thừa hiệu quả, cần phải làm sạch tất cả các bề mặt của răng, bao gồm mặt ngoài, mặt trong và mặt nhai. Bỏ sót bất kỳ mặt nào cũng có thể dẫn đến sâu răng và viêm nướu.

2. Đặt bàn chải nằm ngang và nghiêng khoảng 45 độ so với viền nướu, đầu lông bàn chải tiếp xúc với cả răng và nướu: Đây là mô tả của kỹ thuật chải răng Bass cải tiến (Modified Bass Technique), được các nha sĩ khuyến nghị rộng rãi. Góc 45 độ giúp lông bàn chải có thể len lỏi vào khe nướu (sulcus) để làm sạch mảng bám tại ranh giới giữa răng và nướu một cách hiệu quả nhất, nơi vi khuẩn thường tích tụ nhiều.

3. Chải răng bằng động tác xoay tròn: Động tác xoay tròn (kỹ thuật Fones) thường được khuyến nghị cho trẻ em vì dễ thực hiện và ít gây tổn thương. Đối với người lớn, kỹ thuật Bass hoặc Bass cải tiến với các rung động nhỏ tại kẽ nướu thường được ưu tiên hơn để làm sạch vùng kẽ răng và đường viền nướu hiệu quả hơn. Tuy nhiên, việc chải răng bằng động tác xoay tròn không phải là hoàn toàn sai, mà tùy thuộc vào từng đối tượng và mục đích. Nó không gây hại như việc chải răng quá mạnh.

4. Chải răng bằng lực mạnh nhất có thể để làm sạch mảng bám: Đây là điều hoàn toàn KHÔNG ĐÚNG và có hại. Chải răng quá mạnh không làm sạch mảng bám tốt hơn mà ngược lại, có thể gây ra nhiều tổn thương nghiêm trọng cho răng và nướu như: tụt lợi (nướu bị kéo lùi), mòn men răng, ê buốt răng và tổn thương mô mềm trong khoang miệng. Việc chải răng đúng cách cần sự nhẹ nhàng, kiên trì và đúng kỹ thuật, không phải dùng sức mạnh.

Kết luận: Phương án số 4 mô tả một hành động gây hại và hoàn toàn sai lầm trong việc chải răng.