Nếu anh chị em của bạn bị vẹo cột sống, thì bạn cần khám sức khoẻ về vẹo cột sống không?

Vẹo cột sống (Scoliosis) là tình trạng cột sống bị cong sang một bên, thường có dạng hình chữ S hoặc chữ C. Có nhiều nguyên nhân gây vẹo cột sống, trong đó vẹo cột sống vô căn (idiopathic scoliosis) chiếm đa số và thường không rõ nguyên nhân cụ thể. Tuy nhiên, yếu tố di truyền và tiền sử gia đình đóng một vai trò quan trọng. Nếu một thành viên trong gia đình, đặc biệt là anh chị em ruột, mắc bệnh vẹo cột sống, thì nguy cơ mắc bệnh ở những người còn lại trong gia đình sẽ cao hơn đáng kể so với dân số chung. Điều này cho thấy có một thành phần di truyền mạnh mẽ liên quan đến tình trạng này. Việc sàng lọc vẹo cột sống có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì, khi cơ thể phát triển nhanh chóng. Giai đoạn tăng trưởng nhanh (growth spurt), thường diễn ra khoảng từ 10 đến 15 tuổi ở trẻ em và thanh thiếu niên, là thời điểm mà vẹo cột sống vô căn thường phát triển và có thể tiến triển nặng hơn một cách nhanh chóng. * **Phân tích các phương án:** * **Phương án 1: "Không cần khám sức khoẻ về vẹo cột sống."** - Đây là phương án sai. Với tiền sử gia đình có người bị vẹo cột sống, nguy cơ mắc bệnh tăng lên, do đó việc khám sàng lọc là cần thiết để phát hiện sớm. * **Phương án 2: "Có, nên khám trước khi bắt đầu cấp tiểu học."** - Mặc dù việc theo dõi sức khỏe cột sống nên được thực hiện sớm, nhưng giai đoạn tăng trưởng nhanh nhất (và do đó là thời điểm có nguy cơ cao nhất cho sự phát triển và tiến triển của vẹo cột sống vô căn) thường xảy ra muộn hơn, vào tuổi dậy thì. * **Phương án 3: "Có, nên khám khi bạn đang trong giai đoạn lớn nhanh, khoảng từ 10 đến 15 tuổi."** - Đây là phương án chính xác nhất. Giai đoạn từ 10 đến 15 tuổi là thời điểm vàng để sàng lọc vẹo cột sống vì đây là lúc cơ thể trải qua quá trình tăng trưởng nhanh chóng. Phát hiện sớm trong giai đoạn này cho phép can thiệp kịp thời bằng các phương pháp không phẫu thuật như nẹp chỉnh hình (bracing), giúp kiểm soát độ cong và ngăn ngừa bệnh tiến triển nghiêm trọng, tránh được các cuộc phẫu thuật lớn sau này. * **Phương án 4: "Có, nên khám sau khi bạn trưởng thành."** - Việc khám sau khi trưởng thành thường là quá muộn để can thiệp hiệu quả bằng các phương pháp bảo tồn. Nếu vẹo cột sống đã tiến triển nặng, các lựa chọn điều trị sẽ hạn chế hơn và có thể yêu cầu phẫu thuật phức tạp hơn. **Kết luận:** Với tiền sử gia đình có anh chị em bị vẹo cột sống, việc khám sàng lọc định kỳ, đặc biệt là trong giai đoạn tăng trưởng nhanh từ 10 đến 15 tuổi, là cực kỳ cần thiết để phát hiện sớm và có kế hoạch điều trị phù hợp.