19/ Chọn ý sai về nhu cầu Protid:

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về vai trò của các chất dinh dưỡng đối với cơ thể, cụ thể là chất nào không sinh ra năng lượng. Năng lượng trong cơ thể chủ yếu đến từ carbohydrate (tinh bột, đường), lipid (chất béo) và protein (chất đạm). Vitamin là các hợp chất hữu cơ cần thiết với số lượng nhỏ cho quá trình trao đổi chất của cơ thể nhưng không trực tiếp cung cấp năng lượng. Sắt là một khoáng chất, cần thiết cho việc vận chuyển oxy, cũng không sinh ra năng lượng. Nước là thành phần thiết yếu của cơ thể, tham gia vào nhiều phản ứng sinh hóa nhưng không sinh ra năng lượng. Tinh bột là một loại carbohydrate, khi phân giải sẽ sinh ra năng lượng cho cơ thể hoạt động. Do đó, vitamin, sắt và nước đều không sinh ra năng lượng, nhưng câu hỏi yêu cầu chọn ngoại trừ, có nghĩa là tìm ra chất *không* sinh ra năng lượng. Trong các lựa chọn, vitamin, sắt, nước đều không sinh ra năng lượng. Tuy nhiên, nếu xét về vai trò chính yếu, tinh bột là nguồn cung cấp năng lượng trực tiếp. Các chất còn lại (Vitamin, Sắt, Nước) tuy không sinh năng lượng nhưng lại đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong các quá trình chuyển hóa năng lượng hoặc duy trì sự sống. Câu hỏi có thể có nhiều đáp án đúng nếu hiểu theo nghĩa đen (vitamin, sắt, nước). Tuy nhiên, trong ngữ cảnh các câu hỏi trắc nghiệm về dinh dưỡng, người ta thường phân loại các chất theo nguồn cung cấp năng lượng chính. Tinh bột là nguồn năng lượng chính. Vitamin, nước, khoáng chất (như sắt) là các vi chất dinh dưỡng không cung cấp năng lượng nhưng thiết yếu cho các hoạt động sống và chuyển hóa năng lượng. Do đó, đáp án hợp lý nhất cho câu hỏi "Chất không sinh ra năng lượng, ngoại trừ:" là chọn các chất không sinh ra năng lượng. Tuy nhiên, vì chỉ có một đáp án đúng và các lựa chọn đều là những chất thiết yếu, chúng ta cần xem xét vai trò của chúng. Tinh bột chắc chắn sinh ra năng lượng. Vitamin, Sắt, Nước không sinh ra năng lượng. Vậy câu hỏi đang hỏi "Chất nào sau đây không sinh ra năng lượng, ngoại trừ:" tức là hỏi chất nào *có sinh* ra năng lượng. Trong các lựa chọn, chỉ có Tinh bột là nguồn cung cấp năng lượng chính. Các phương án còn lại (Vitamin, Sắt, Nước) đều là các chất không sinh năng lượng.

Protid (protein) đóng vai trò đa dạng trong cơ thể. Tuy nhiên, vai trò quan trọng nhất và bao trùm nhất của protid là tham gia vào việc xây dựng và tái tạo tất cả các mô của cơ thể. Các phương án còn lại đều đúng nhưng thể hiện những vai trò thứ yếu hoặc chỉ là một khía cạnh của chức năng protid: cung cấp năng lượng là vai trò phụ sau glucid và lipid; là thành phần cấu tạo hormone, enzyme là một phần của chức năng điều hòa và xúc tác sinh học; duy trì cân bằng thể dịch, sản xuất kháng thể là vai trò liên quan đến hệ miễn dịch và điều hòa, nhưng nền tảng cấu trúc cho tất cả các hoạt động này vẫn là xây dựng và tái tạo mô.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về giá trị sinh học của các loại thực phẩm nguồn gốc thực vật, cụ thể là khả năng cung cấp protid (protein) tương đương protid động vật. Giá trị sinh học của protein được đánh giá dựa trên khả năng hấp thụ và sử dụng của cơ thể. Protein động vật thường có giá trị sinh học cao hơn do chứa đầy đủ các axit amin thiết yếu với tỷ lệ cân đối. Tuy nhiên, một số thực phẩm nguồn gốc thực vật có thể đạt giá trị sinh học tương đương nếu chúng cung cấp đủ các axit amin thiết yếu hoặc có thể kết hợp với các thực phẩm khác để bổ sung axit amin còn thiếu. Trong các lựa chọn đưa ra:

* Đậu đỗ: Các loại đậu đỗ (như đậu xanh, đậu đen, đậu Hà Lan...) là nguồn cung cấp protein thực vật dồi dào, tuy nhiên hàm lượng axit amin lưu huỳnh (methionine, cysteine) thường thấp.
* Ngũ cốc: Ngũ cốc (lúa, gạo, ngô, mì...) cũng là nguồn protein quan trọng, nhưng thường thiếu lysin.
* Rau ngót: Rau ngót có chứa protein nhưng hàm lượng không cao và không phải là nguồn protein chính để so sánh về giá trị sinh học tương đương protid động vật.
* Đậu tương: Đậu tương (đậu nành) là loại thực phẩm thực vật có hàm lượng protein rất cao và đặc biệt là có bộ axit amin thiết yếu gần giống với protein động vật, chỉ hơi thiếu methionine. Tuy nhiên, về tổng thể, giá trị sinh học của protein đậu tương được đánh giá là cao nhất trong các loại thực phẩm nguồn gốc thực vật và có thể xem là tương đương với protein động vật ở nhiều khía cạnh, đặc biệt khi được chế biến hoặc kết hợp hợp lý.

Vì vậy, đậu tương là đáp án phù hợp nhất với yêu cầu của câu hỏi.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về tên gọi khác của các loại vitamin. Thiamin là tên gọi hóa học của Vitamin B1. Vitamin B2 có tên gọi khác là Riboflavin. Vitamin K tham gia vào quá trình đông máu. Vitamin PP (Niacin) là một vitamin nhóm B thiết yếu cho cơ thể. Do đó, Thiamin là tên gọi khác của Vitamin B1.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về chức năng sinh lý của Vitamin A trong cơ thể. Vitamin A đóng vai trò thiết yếu trong nhiều chức năng, bao gồm: duy trì sự phát triển và biệt hóa của tế bào biểu mô (bao gồm cả tế bào võng mạc), cần cho quá trình phát triển chung của cơ thể, và đặc biệt quan trọng đối với thị giác (tham gia vào cấu tạo sắc tố võng mạc). Tuy nhiên, chức năng quan trọng nhất và đặc trưng nhất của Vitamin A là vai trò của nó đối với thị giác, cụ thể là trong quá trình nhìn ở điều kiện ánh sáng yếu do tham gia vào cấu tạo rhodopsin ở võng mạc. Các chức năng khác cũng quan trọng nhưng vai trò với võng mạc là chức năng nổi bật và được nhấn mạnh nhiều nhất khi nói về Vitamin A. Phương án A và C đều đúng, tuy nhiên, vai trò với võng mạc là một khía cạnh cụ thể và quan trọng nhất của chức năng tế bào biểu mô liên quan đến thị giác. Do đó, cả A và C đều đúng nhưng C là chức năng nổi bật hơn. Tuy nhiên, trong các lựa chọn được đưa ra, không có phương án kết hợp cả A và C một cách rõ ràng là "quan trọng nhất". Nếu xem xét vai trò duy trì tình trạng bình thường của tế bào biểu mô là bao quát, thì vai trò với võng mạc là một biểu hiện cụ thể và cực kỳ quan trọng của chức năng đó. Tuy nhiên, xét về mức độ ảnh hưởng trực tiếp và rõ rệt đến sức khỏe con người (bệnh quáng gà, mù lòa), vai trò với võng mạc là nổi bật hơn cả. Trong trường hợp này, lựa chọn C (Vai trò với võng mạc của mắt) thường được xem là chức năng quan trọng nhất và đặc trưng nhất của Vitamin A.