Một loài thực vật, tính trạng kích thước quả do 2 cặp gen Aa và Bb phận li độc lập, tương tác bổ sung. Kiểu gen có 2 alen trội A và B quy định quả to, các kiểu gen còn lại quy định quả nhỏ; alen D quy định nhiều quả trội hoàn toàn so với alen d quy định ít quả. Cho cây dị hợp về 3 cặp gen (P) tự thụ phấn, thu được F1 có 4 loại kiểu hình, trong đó có 44,25% số cây quả to, nhiều quả. Biết không xảy ra đột biến nhưng xảy ra hoán vị gen ở cả đực và cái với tần số bằng nhau. Theo lí thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?
I. Đời F1 có tối đa 11 loại kiểu gen quy định kiểu hình quả to, nhiều quả.
II. Tần số hoán vị 40%.
III. Lấy ngẫu nhiên 1 cây to, nhiều quả ở F1, xác suất thu được cây thuần chủng là 3/59.
IV. Lấy ngẫu nhiên 1 cây quả to, ít quả ở F1, xác suất thu được cây thuần chủng là 1/12.
Hãy suy nghĩ và trả lời câu hỏi trước khi xem đáp án
Lời giải:
Báo saiCây (P) dị hợp 3 cặp gen tự thụ cho 4 loại kiểu hình, trong đó có 44,25% cây quả to, nhiều quả → gen quy định tính trạng nhiều/ít quả liên kết với 1 trong 2 cặp gen quy định kích thước quả.
Theo đề bài, tính trạng kích thước quả do 2 cặp gen tương tác bổ sung kiểu 9:7 quy định, nên cặp gen Dd liên kết với Aa hoặc Dd liên kết với Bb đều cho kết quả như nhau.
Ta giả sử, cặp gen Dd liên kết với Bb → A-B-D = 44,25% = 0,4425 → (B-D-) = 0,4425/0,75 = 0,59
→ (bb, dd) = 0,09. Do hoán vị gen ở cả cây đực và cái có tần số bằng nhau nên ta có:
0,09 (bb, dd) = 0,3 bd × 0,3 bd → tần số hoán vị gen f = 40%; cây P có kiểu gen Aa\(\frac{{BD}}{{bd}}\)
(P): Aa\(\frac{{BD}}{{bd}}\) × Aa\(\frac{{BD}}{{bd}}\) (f= 40%) → kiểu hình quả nhỏ, nhiều quả có 11 kiểu gen quy định.
Lấy ngẫu nhiên 1 cây quả to, nhiều quả ở F1, xác xuất thu được cây thuần chủng là:
\(\frac{{AA\frac{{BD}}{{BD}}}}{{A - B - D}} = \frac{{\frac{1}{4}\; \times 0,3\; \times 0,3}}{{0,4425}} = \;\frac{3}{{59}}\)
Lấy ngẫu nhiên 1 cây quả to, ít quả ở F1, xác xuất thu được cây thuần chủng là:
\(\frac{{AA\frac{{Bd}}{{Bd}}}}{{A - B - dd}} = \frac{{\frac{1}{4}\; \times 0,2\; \times 0,2}}{{\frac{1}{4}\; \times \left( {0,25 - 0,09} \right)}} = \;\frac{1}{{12}}\)
Vậy cả 4 kết luận đều đúng.