Các vụ án dân sự về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được giải quyết theo thủ tục đơn giản.

Việc quy định thủ tục rút gọn trong các vụ kiện bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng là hết sức cần thiết. Bởi vì, các quy định của pháp luật về tố tụng dân sự quá phức tạp và tốn kém không phù hợp với việc giải quyết các tranh chấp của người tiêu dùng (vốn là những tranh chấp nhỏ lẻ). Kinh nghiệm của nhiều nước cho thấy, việc xử lý tranh chấp của người tiêu dùng cần có một thủ tục đặc biệt đảm bảo nhanh gọn, hiệu quả và tiết kiệm chi phí. Đặc biệt, có nhiều nước như Ấn Độ, Malaysia, Singapore… còn thành lập cả Tòa án bảo vệ người tiêu dùng.

Trên thực tế, kể trong lĩnh vực tố tụng dân sự (bao gồm cả thương mại) mà không có quan hệ tiêu dùng, vấn đề áp dụng thủ tục rút gọn cũng là vấn đề không mới lạ trong trong thực tiễn pháp lý tại nhiều quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, do đây là một thủ tục mang tính đặc thù (ngoại lệ) nên, việc áp dụng nó cần có những điều kiện nhất định. Theo quy định tại Khoản 2 Điều 41 luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dung năm 2010: “….2.Vụ án dân sự về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được giải quyết theo thủ tục đơn giản quy định trong pháp luật về tố tụng dân sự khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Cá nhân là người tiêu dùng khởi kiện; tổ chức, cá nhân trực tiếp cung cấp hàng hóa, dịch vụ cho người tiêu dùng bị khởi kiện;

b) Vụ án đơn giản, chứng cứ rõ ràng;

c) Giá trị giao dịch dưới 100 triệu đồng”

Như vậy, pháp luật chỉ cho phép áp dụng thủ tục rút gọn trong Tố tụng dân sự (tại các vụ án về bảo vệ người tiêu dùng) khi hội đủ các điều kiện nhất định. Điều đó có nghĩa là không phải mọi vụ việc liên quan đến bảo vệ lợi ích người tiêu dùng đều có thể hoặc cần phải áp dụng thủ tục rút gọn. Bởi Việc áp dụng thủ tục rút gọn cũng đặt ra vấn đề như:

Xét về truyền thống và kỹ thuật lập pháp, đây là vấn đề cần ghi nhận trong tố tụng dân sự. Tuy nhiên, khi mà Bộ luật tố tụng dân sự chưa có cơ hội để ghi nhận thì việc ghi nhận nó trong Luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng với tích cách là tạo tiền đề để phát triển chung của pháp luật tố tụng cũng không vì thế mà ảnh hưởng đến các nguyên tắc của nhà nước pháp quyền. Vả lại, lý luận và thực tiễn điều chỉnh pháp luật đều không khẳng định là mọi pháp luật tố tụng đều phải thể hiện hết trong một bộ luật tố tụng.

Khi áp dụng thủ tục rút gọn có thể thực hiện chế độ xét xử bởi một thẩm phán và bản án sẽ có hiệu lực chung thẩm. Như vậy, nguyên tắc xét xử “tập thể” và “hai cấp” có thể bị “xâm hại”.

Qua những phân tích trên ta thấy, khẳng định trên là sai. Vì không phải tất cả các vụ án dân sự về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đều áp dụng thủ tục rút gọn.