Trong hành trình hàng không, do máy bay bị sự cố, hành khách kịp thoát ra ngoài trước khi máy bay bị nổ, theo bạn người được bảo hiểm được khiếu nại đòi bồi thường tổn thất đối với:

Rủi ro trách nhiệm (Liability Risk) là rủi ro mà một cá nhân hoặc tổ chức phải chịu trách nhiệm pháp lý đối với các tổn thất, thiệt hại hoặc thương tích gây ra cho bên thứ ba. Tổn thất phát sinh từ rủi ro trách nhiệm không phải là tổn thất trực tiếp mà người đó phải gánh chịu cho tài sản hay bản thân mình, mà là chi phí phải trả để bồi thường cho bên thứ ba vì những hành vi, sơ suất hoặc lỗi lầm của mình.

Phân tích các phương án:

* Phương án 1: "Tổn thất kinh tế của một gia đình khi ngôi nhà của họ bị cháy." Đây là tổn thất tài sản trực tiếp mà gia đình phải gánh chịu. Nó thuộc loại rủi ro tài sản (Property Risk), không phải rủi ro trách nhiệm.

* Phương án 2: "Tổn thất kinh tế của một người chồng khi vợ của anh ta bị nạn" Đây là tổn thất cá nhân hoặc tổn thất gián tiếp mà người chồng phải gánh chịu do sự kiện xảy ra với người thân của mình. Mặc dù sự kiện này có thể do một bên thứ ba khác gây ra (và bên thứ ba đó có thể có rủi ro trách nhiệm), nhưng tổn thất của người chồng được mô tả ở đây là tổn thất trực tiếp của anh ta, không phải trách nhiệm pháp lý mà anh ta phải bồi thường cho người khác. Vì vậy, đây không phải là tổn thất của một rủi ro trách nhiệm theo đúng định nghĩa.

* Phương án 3: "Tổn thất kinh tế đối với một người chủ nhà hàng do phải trả chi phí điều trị cho một khách hàng bị ngộ độc thức ăn khi ăn tối tại nhà hàng." Đây là ví dụ điển hình của tổn thất rủi ro trách nhiệm. Chủ nhà hàng có trách nhiệm đảm bảo an toàn thực phẩm cho khách hàng của mình. Khi khách hàng bị ngộ độc, chủ nhà hàng có trách nhiệm pháp lý phải bồi thường chi phí điều trị cho khách hàng đó. Khoản chi phí mà chủ nhà hàng phải trả cho khách hàng chính là tổn thất phát sinh từ rủi ro trách nhiệm.

* Phương án 4: "Tổn thất kinh tế của một nhà đầu tư chứng khoán khi chỉ số trên thị trường bị sụt giảm" Đây là tổn thất do rủi ro thị trường hoặc rủi ro đầu tư. Nhà đầu tư trực tiếp chịu thiệt hại về giá trị tài sản của mình do biến động thị trường, không phải do gây thiệt hại cho người khác và phải bồi thường.

Kết luận: Phương án 3 thể hiện rõ nhất tổn thất của một rủi ro trách nhiệm.

Việc xác định phí kinh doanh bảo hiểm là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự cân bằng giữa nhiều yếu tố để đảm bảo tính bền vững tài chính của doanh nghiệp bảo hiểm và khả năng cạnh tranh trên thị trường. Các nguyên tắc cơ bản bao gồm:

1. Bù đắp đủ chi phí bỏ ra và có lãi: Đây là nguyên tắc cốt lõi của mọi hoạt động kinh doanh, trong đó có kinh doanh bảo hiểm. Phí bảo hiểm phải được tính toán để đảm bảo bù đắp toàn bộ các khoản chi phí mà doanh nghiệp bảo hiểm phải gánh chịu, bao gồm:
* Chi phí bồi thường/trả tiền bảo hiểm: Là khoản chi lớn nhất, dùng để chi trả cho các sự kiện bảo hiểm xảy ra theo cam kết trong hợp đồng.
* Chi phí hoạt động và quản lý: Gồm chi phí nhân sự, chi phí thuê văn phòng, chi phí công nghệ, chi phí marketing, hoa hồng môi giới, chi phí giám định, thẩm định rủi ro, v.v.
* Chi phí dự phòng: Các khoản trích lập dự phòng kỹ thuật để đối phó với những rủi ro lớn, bất ngờ hoặc biến động bất lợi của tỷ lệ tổn thất.
* Lợi nhuận: Ngoài việc bù đắp chi phí, phí bảo hiểm còn phải bao gồm một khoản lợi nhuận hợp lý. Lợi nhuận này là động lực để doanh nghiệp duy trì hoạt động, tái đầu tư, phát triển sản phẩm mới và nâng cao năng lực tài chính, đảm bảo khả năng thanh toán cho khách hàng trong dài hạn.

2. Đáp ứng khả năng cạnh tranh trên thị trường: Thị trường bảo hiểm là một thị trường cạnh tranh. Khách hàng có nhiều lựa chọn từ các công ty bảo hiểm khác nhau. Do đó, mức phí bảo hiểm không chỉ phải đảm bảo bù đắp chi phí và có lãi mà còn phải đủ hấp dẫn, cạnh tranh so với các sản phẩm tương tự của đối thủ. Nếu phí quá cao, khách hàng sẽ tìm đến các lựa chọn khác; nếu phí quá thấp so với giá trị rủi ro, doanh nghiệp sẽ không đảm bảo khả năng thanh toán và có thể thua lỗ. Nguyên tắc này đòi hỏi doanh nghiệp phải tối ưu hóa chi phí hoạt động, nâng cao chất lượng dịch vụ và đổi mới sản phẩm để có thể đưa ra mức phí hợp lý và cạnh tranh.

Như vậy, cả hai nguyên tắc trên đều có vai trò quan trọng và bổ sung cho nhau. Một doanh nghiệp bảo hiểm không thể tồn tại lâu dài nếu chỉ đảm bảo lợi nhuận mà không cạnh tranh được trên thị trường, hoặc ngược lại, cạnh tranh tốt nhưng không có đủ lợi nhuận để phát triển và chi trả. Do đó, việc xác định phí bảo hiểm phải là sự cân bằng hài hòa giữa hai yếu tố này. Phương án "a và b đúng" là lựa chọn chính xác nhất.

Trong lĩnh vực bảo hiểm, trách nhiệm cung cấp thông tin là một nguyên tắc cơ bản và cực kỳ quan trọng, thường được biết đến dưới tên gọi nguyên tắc trung thực tuyệt đối (ubi uberrimae fidei). Nguyên tắc này quy định rằng bên mua bảo hiểm (hoặc người được bảo hiểm) có nghĩa vụ phải khai báo đầy đủ, trung thực tất cả các thông tin và sự kiện quan trọng có liên quan đến đối tượng bảo hiểm hoặc rủi ro được bảo hiểm mà mình biết hoặc phải biết, nhằm giúp công ty bảo hiểm đánh giá chính xác mức độ rủi ro để quyết định có chấp nhận bảo hiểm hay không và đưa ra mức phí phù hợp.

Phân tích các phương án:
* Phương án 1: Chấm dứt khi hoàn tất giấy yêu cầu BH và Phương án 2: Chấm dứt khi giấy yêu cầu BH đã được gửi tới công ty BH là không chính xác. Trách nhiệm cung cấp thông tin không chỉ giới hạn ở việc điền và nộp giấy yêu cầu bảo hiểm. Nếu sau khi hoàn tất giấy yêu cầu nhưng trước khi hợp đồng được ký kết, có sự thay đổi về thông tin quan trọng, bên mua bảo hiểm vẫn phải thông báo cho công ty bảo hiểm.
* Phương án 4: Chấm dứt khi công ty BH cấp đơn giấy chứng nhận bảo hiểm cũng sai. Trách nhiệm cung cấp thông tin không kết thúc ngay cả khi hợp đồng đã được cấp. Trong suốt thời gian hiệu lực của hợp đồng bảo hiểm, nếu có bất kỳ sự thay đổi quan trọng nào làm tăng mức độ rủi ro so với thông tin ban đầu đã khai báo, bên mua bảo hiểm vẫn có nghĩa vụ phải thông báo kịp thời cho công ty bảo hiểm. Việc không thông báo có thể dẫn đến việc công ty bảo hiểm từ chối bồi thường hoặc chấm dứt hợp đồng.
* Phương án 3: được áp dụng từ khi yêu cầu BH đến toàn bộ quá trình thực hiện HĐ là đáp án đúng và toàn diện nhất. Trách nhiệm cung cấp thông tin bắt đầu từ giai đoạn bên mua bảo hiểm bắt đầu yêu cầu bảo hiểm (qua việc kê khai hồ sơ, trả lời các câu hỏi của công ty bảo hiểm), tiếp tục trong suốt quá trình thẩm định, ký kết hợp đồng, và kéo dài cho đến khi hợp đồng bảo hiểm kết thúc hiệu lực. Điều này đảm bảo rằng công ty bảo hiểm luôn có đủ thông tin chính xác để quản lý rủi ro và thực hiện nghĩa vụ của mình một cách công bằng.

Để phân tích câu hỏi này, chúng ta cần dựa vào các quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm tại Việt Nam, cụ thể là Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Phân tích câu hỏi:
Câu hỏi đề cập đến tình huống người được bảo hiểm không tuân thủ nghĩa vụ thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn cho đối tượng bảo hiểm, ngay cả sau khi đã được doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH) ấn định một thời hạn để khắc phục.

Phân tích các phương án:
1. DN bảo hiểm có quyền tăng phí bảo hiểm: Việc tăng phí bảo hiểm thường xảy ra khi rủi ro được đánh giá là tăng lên trong quá trình thực hiện hợp đồng hoặc khi tái tục hợp đồng. Tuy nhiên, trong trường hợp này, việc không thực hiện các biện pháp an toàn sau thời hạn ấn định là một sự vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ của người được bảo hiểm, không chỉ đơn thuần là căn cứ để điều chỉnh phí.
2. DN bảo hiểm có quyền đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng bảo hiểm: Đây là quyền được quy định rõ ràng trong Luật Kinh doanh bảo hiểm. Khi người được bảo hiểm không thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn cho đối tượng bảo hiểm dù đã được DNBH ấn định thời hạn, điều này thể hiện sự thiếu trách nhiệm và làm tăng đáng kể rủi ro. Việc đơn phương đình chỉ hợp đồng là một biện pháp hợp pháp để DNBH bảo vệ quyền lợi của mình.
3. DN bảo hiểm có quyền giảm số tiền bảo hiểm: Giảm số tiền bảo hiểm thường liên quan đến việc giảm giá trị của đối tượng bảo hiểm hoặc giảm mức độ rủi ro, hoặc theo yêu cầu của người được bảo hiểm. Trong tình huống này, việc không thực hiện các biện pháp an toàn lại làm tăng rủi ro, do đó giảm số tiền bảo hiểm là không hợp lý và không phải là hệ quả pháp lý chính yếu.
4. Câu a và b đúng: Do câu a không đúng, nên phương án này cũng không chính xác.

Cơ sở pháp lý:
Theo Khoản 3 Điều 22 của Luật Kinh doanh bảo hiểm số 08/2022/QH15 quy định về các biện pháp bảo đảm an toàn cho đối tượng bảo hiểm, có nêu rõ: "Trường hợp người được bảo hiểm không thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn cho đối tượng bảo hiểm theo quy định tại khoản 2 Điều này thì doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài ấn định một thời hạn để người được bảo hiểm thực hiện các biện pháp đó; nếu hết thời hạn này mà các biện pháp bảo đảm an toàn vẫn không được thực hiện thì doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài có quyền đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng bảo hiểm."

Kết luận:
Dựa trên phân tích và quy định của pháp luật, phương án đúng là DN bảo hiểm có quyền đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng bảo hiểm.

Để xác định phí thuần trong bảo hiểm, chúng ta cần hiểu rõ khái niệm của nó. Phí thuần (Pure Premium hay Risk Premium) là phần phí bảo hiểm được tính toán để bù đắp trực tiếp cho giá trị kỳ vọng của các tổn thất dự kiến, không bao gồm các chi phí hoạt động, chi phí quản lý, lợi nhuận của doanh nghiệp bảo hiểm hay thu nhập từ hoạt động đầu tư. Nói cách khác, phí thuần chỉ tập trung vào chi phí rủi ro thuần túy.

Phân tích các phương án:
1. Xác suất xảy ra rủi ro: Đây là yếu tố cốt lõi và không thể thiếu khi tính toán phí thuần. Phí thuần được xác định dựa trên khả năng một sự kiện rủi ro xảy ra (tần suất) và mức độ nghiêm trọng của nó (mức độ tổn thất). Xác suất càng cao, phí thuần càng lớn. Do đó, yếu tố này được *bao gồm*.
2. Số tiền bảo hiểm: Số tiền bảo hiểm (Sum Insured) trực tiếp xác định giới hạn tối đa mà doanh nghiệp bảo hiểm sẽ bồi thường khi rủi ro xảy ra, từ đó ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng của tổn thất (Severity). Đây là thành phần quan trọng trong việc ước tính tổn thất dự kiến. Do đó, yếu tố này được *bao gồm*.
3. Chi đề phòng hạn chế tổn thất: Đây là các chi phí mà doanh nghiệp bảo hiểm hoặc người được bảo hiểm bỏ ra để giảm thiểu khả năng xảy ra rủi ro hoặc mức độ tổn thất. Mặc dù các chi phí này có thể gián tiếp làm giảm phí thuần về lâu dài (do giảm rủi ro), bản thân chi phí đề phòng hạn chế tổn thất là một loại chi phí hoạt động (operating expense) và được xếp vào phần "phụ phí" (loading) khi tính phí bảo hiểm gộp, chứ không nằm trong "phí thuần" (chi phí bù đắp tổn thất dự kiến). Do đó, yếu tố này bị *loại trừ*.
4. Lãi suất đầu tư: Doanh nghiệp bảo hiểm thu phí bảo hiểm trước khi chi trả bồi thường, và khoản tiền này được đầu tư để sinh lời. Lãi suất đầu tư tạo ra thu nhập cho doanh nghiệp bảo hiểm và thường được sử dụng để bù đắp một phần chi phí hoặc giảm tổng mức phí mà người mua bảo hiểm phải đóng. Tuy nhiên, phí thuần chỉ tập trung vào chi phí dự kiến của các tổn thất mà không tính đến các yếu tố tài chính như thu nhập đầu tư. Thu nhập từ đầu tư là một yếu tố điều chỉnh tài chính được xem xét sau khi phí thuần đã được xác định, nhằm đưa ra mức phí bảo hiểm cuối cùng. Do đó, yếu tố này bị *loại trừ*.

Kết luận:
Cả "Chi đề phòng hạn chế tổn thất" và "Lãi suất đầu tư" đều là những yếu tố bị loại trừ khi xác định phí thuần. Tuy nhiên, trong bối cảnh một câu hỏi trắc nghiệm một lựa chọn, "Lãi suất đầu tư" là yếu tố tài chính hoàn toàn bên ngoài việc đánh giá chi phí rủi ro thuần túy, trong khi "Chi đề phòng hạn chế tổn thất" là một dạng chi phí hoạt động liên quan đến quản lý rủi ro. Phí thuần tập trung vào việc định giá rủi ro dựa trên xác suất và mức độ tổn thất, không tính đến các yếu tố tài chính bên ngoài hay chi phí vận hành. Do đó, "Lãi suất đầu tư" là yếu tố loại trừ rõ ràng và độc lập nhất khỏi bản chất tính toán chi phí rủi ro thuần túy.