Ngày 1/1/X0, công ty P mua lại 70% cổ phiếu phổ thông của công ty S. Tất cả các tài sản của công ty S đều được ghi nhận theo giá trị hợp lý ngoại trừ tài sản cố định hữu hình có giá trị hợp lý là 5.000 triệu đồng (nguyên giá là 6.500 triệu đồng, hao mòn lũy kế 2.000 triệu đồng). Tài sản này được tiếp tục khấu hao trong 5 năm ở bộ phận bán hàng. Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 20%. Năm tài chính kết thúc ngày 31/12. Bút toán phân bổ chênh lệch giá trị hợp lý trên sổ hợp nhất cho năm tài chính kết thúc ngày 31/12/X1 ảnh hưởng (ĐVT: triệu đồng):

Câu 27:

Vào ngày 1/1/20X0, Công ty P (có năm tài chính kết thúc ngày 31/12) nắm được quyền kiểm soát Công ty S thông qua sở hữu 60% vốn góp cổ phần Công ty này. Khi đó, giá trị ghi sổ tài sản và nợ phải trả của Công ty S bằng giá trị hợp lý, ngoại trừ một lô hàng tồn kho có giá trị ghi sổ là 100 ĐVT, giá trị hợp lý là 80ĐVT. Trong hai năm 20X0 và 20X1, lô hàng này được bán ra ngoài lần lượt 25% và 30%. Vào ngày 31/12/20X1 số dư chênh lệch giá trị hợp lý tài sản thuần của công ty S vào ngày mua còn lại là (không xét ảnh hưởng của thuế):

Lời giải:

Đáp án đúng: D

Giá trị hợp lý của lô hàng tồn kho thấp hơn giá trị ghi sổ là 20 ĐVT (100 - 80). Lô hàng này được bán 25% trong năm 20X0 và 30% trong năm 20X1, tổng cộng là 55%. Vậy, số dư còn lại là 45%.

Chênh lệch giá trị hợp lý còn lại là: -20 ĐVT * 45% = -9 ĐVT.

Câu 28:

Ngày 01/01/20X1, công ty M mua 55% lợi ích trong công ty C, M kiểm soát C. Tất cả các tài sản và nợ phải trả của công ty C đều được ghi nhận theo giá trị hợp lý ngoại trừ hàng tồn kho có giá trị hợp lý cao hơn giá sổ sách là 2 tỷ đồng. Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 25%. Trong bút toán điều chỉnh chênh lệch giá trị hợp lý ngày mua, bao gồm:

Lời giải:

Đáp án đúng: C

Khi công ty M mua lại công ty C, hàng tồn kho của công ty C có giá trị hợp lý cao hơn giá trị ghi sổ 2 tỷ đồng. Điều này có nghĩa là giá trị tài sản (hàng tồn kho) đã tăng lên. Theo nguyên tắc thận trọng, khoản chênh lệch này cần được điều chỉnh để phản ánh đúng giá trị hợp lý của tài sản.

Do giá trị hợp lý của hàng tồn kho cao hơn giá trị ghi sổ, nên sẽ phát sinh một khoản thuế thu nhập hoãn lại phải trả (Deferred Tax Liability - DTL). Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 25%, do đó, giá trị của khoản thuế hoãn lại phải trả sẽ là:

2 tỷ đồng * 25% = 0,5 tỷ đồng.

Bút toán điều chỉnh sẽ là ghi tăng Nợ phải trả thuế hoãn lại.

Câu 29:

Ngày 1/7/20X1, Công Ty P sở hữu 70% cổ phiếu của công ty S. Vào ngày mua (ngày Công ty P kiểm soát Công ty S), toàn bộ tài sản thuần của Cty S có gía trị ghi sổ bằng giá trị hợp lý, ngoại trừ: Hàng tồn kho có giá trị ghi sổ và giá trị hợp lý lần lượt là 500.000và750.000và750.000. Đến 30/3/20X2, 80% số hàng này đã được bán và 20% số hàng còn lại bị tổn thất hết vào ngày 30/6/20X3. Không xét ảnh hưởng của thuế. Trên sổ hợp nhất năm kết thúc ngày 30/6/X2, bút toán phân bổ chênh lệch giá trị hợp lý bao gồm (ĐVT: $):

Lời giải:

Đáp án đúng: A

Giá trị hợp lý của hàng tồn kho lớn hơn giá trị ghi sổ là 750.000 - 500.000 = 250.000
Tại ngày 30/6/20X2, 80% số hàng đã bán, vậy giá vốn hàng bán tăng lên: 250.000 * 80% = 200.000
20% còn lại bị tổn thất hết vào ngày 30/6/20X3, tức là đã hết giá trị vào ngày 30/6/20X2.

Bút toán điều chỉnh trên sổ hợp nhất năm kết thúc ngày 30/6/20X2:
Nợ Giá vốn hàng bán: 200.000
Có Hàng tồn kho: 200.000

Phân bổ cho công ty mẹ (70%): 200.000 * 70% = 140.000
Phân bổ cho NCI (30%): 200.000 * 30% = 60.000

Vậy bút toán đầy đủ là:
Nợ Giá vốn hàng bán: 140.000
Nợ NCI: 60.000
Có Hàng tồn kho: 200.000

Câu 30:

Ngày 1/7/2020, công ty Anpha (có năm tài chính kết thúc ngày 31/12) mua 60% vốn cổ phần công ty Beta. Vào ngày mua , giá trị ghi số tài sản thuần của công ty Beta bằng giá trị hợp lý, ngoại trừ có một TSCĐ vô hình thỏa mãn điều kiện ghi nhận với giá trị hợp lý là 20 tỷ đồng, nhưng Beta chưa ghi nhận, tài sản này sẽ không trích khấu hao, nhưng được áp dụng mô hình đánh giá lại. Cuối năm 2020, Công ty Beta chưa ghi nhận tài sản vô hình này, giá trị hợp lý của tài sản này được xác định là 21 tỷ đồng. Thuế suất 20%. Bút toán phân bổ chênh lệch giá trị hợp lý của TSCĐ vô hình này trên sổ hợp nhất năm 2020:

Lời giải:

Đáp án đúng: D

Giá trị TSCĐ vô hình tăng lên là 21 - 20 = 1 tỷ đồng.
Vì công ty Anpha nắm giữ 60% nên lợi ích của cổ đông không kiểm soát là 40%.
Do tài sản này được đánh giá lại nên phần tăng thêm sẽ ghi nhận vào thặng dư đánh giá lại (OCI).
Thuế hoãn lại phải trả phát sinh do chênh lệch giữa giá trị ghi sổ (0) và giá trị tính thuế (1 tỷ).
Bút toán:
Nợ TSCĐ vô hình: 1 tỷ đồng
Có: Thặng dư đánh giá lại (OCI): 1 tỷ * (1-20%) * 60% = 0,48 tỷ đồng
Có: Lợi ích của CĐ không kiểm soát: 1 tỷ * (1-20%)* 40% = 0,32 tỷ đồng
Có: Nợ phải trả về thuế hoãn lại: 1 tỷ * 20% = 0,2 tỷ đồng

Câu 31:

Ngày 01/01/2020, công ty M (có năm tài chính kết thúc ngày 31/12) mua 100% cổ phần phổ thông của C. Tại ngày này, các tài sản thuần của C đều được ghi nhận theo giá trị hợp lý, ngoại trừ một khoản nợ tiềm tàng (công ty C chưa ghi nhận), có giá trị hợp lý 20 tỷ đồng. Thuế suất 25%. Năm 2021, công ty C đã thanh toán khoản nợ này. Bút toán điều chỉnh trên sổ hợp nhất của năm tài chính kết thúc ngày 31/12/2021 để ghi nhận chênh lệch giá trị hợp lý tài sản thuần là:

Lời giải:

Đáp án đúng: B

Khi công ty M mua công ty C, khoản nợ tiềm tàng 20 tỷ đồng chưa được ghi nhận trên sổ sách của C. Theo nguyên tắc hợp nhất kinh doanh, khoản nợ tiềm tàng này cần được ghi nhận theo giá trị hợp lý tại thời điểm mua. Vì vậy, khi công ty C thanh toán khoản nợ này vào năm 2021, cần điều chỉnh hồi tố để ghi nhận ảnh hưởng của việc đánh giá lại tài sản thuần tại thời điểm mua trên báo cáo hợp nhất năm 2021.

Khoản điều chỉnh cụ thể như sau:

Ghi nhận chi phí phát sinh từ việc thanh toán nợ tiềm tàng: Nợ Dự phòng nợ phải trả (nợ tiềm tàng): 20 tỷ đồng.
Phản ánh ảnh hưởng vào lợi nhuận giữ lại (thặng dư đánh giá lại OCI): Vì khoản nợ tiềm tàng chưa được ghi nhận ban đầu, việc ghi nhận nó làm giảm lợi nhuận giữ lại. Do đó ghi Có - Thặng dư đánh giá lại (OCI): 15 tỷ đồng (20 tỷ * (1-25%)).
Ghi nhận ảnh hưởng của thuế hoãn lại: Vì khoản nợ tiềm tàng này ảnh hưởng đến lợi nhuận chịu thuế, cần ghi nhận tài sản thuế hoãn lại: Có - Phải trả thuế hoãn lại: 5 tỷ đồng (20 tỷ * 25%).

Vậy, bút toán đúng là: Nợ- Dự phòng nợ phải trả (nợ tiềm tàng): 20 tỷ đồng /Có- Thặng dư đánh giá lại : (OCI): 15 tỷ đồng/Có- Phải trả thuế hoãn lại: 5 tỷ đồng

Câu 32:

Ngày 1/7/20X1, Công Ty P sở hữu 70% cổ phiếu của công ty S. Vào ngày mua (ngày Công ty P kiểm soát Công ty S), toàn bộ tài sản thuần của Cty S có gía trị ghi sổ bằng GTHL, ngoại trừ một lô hàng tồn kho có giá trị ghi sổ và giá trị hợp lý lần lượt là 750.000 và500.000. Đến 30/3/20X2, 80% Hàng tồn kho đã bán. 20% số hàng còn lại bị tổn thất toàn bộ vào ngày 30/6/20X3. Không xét ảnh hưởng của thuế. Trên sổ hợp nhất năm kết thúc ngày 30/6/X3, bút toán phân bổ chênh lệch giá trị hợp lý là (ĐVT: $):

Lời giải: