Năm 1988, tàu Linh cơ – một tàu tuần tiễu của Cảng Sài Gòn bị bóc cháy bất ngờ, Giám định đã xác định nguyên nhân của sự cố là do chiếc đèn dây tóc sử dụng liên tục trong nhiều giờ bị nổ trong hầm máy có điều kiện thông gió kém. Theo bạn, trong vụ hỏa hoạn này, có sự tác động của:

Câu hỏi này đề cập đến nguồn gốc của thuật ngữ “rủi ro thuần” (Pure Risk), một khái niệm cơ bản và quan trọng trong lĩnh vực bảo hiểm và quản trị rủi ro. Rủi ro thuần là loại rủi ro mà khi xảy ra chỉ có thể dẫn đến thiệt hại hoặc không có gì xảy ra, không bao giờ mang lại lợi nhuận (ví dụ: cháy nhà, tai nạn). Đây là loại rủi ro mà các công ty bảo hiểm tập trung vào.

Phân tích các phương án:
* Phương án 1: Wayne Snider - Wayne Snider là một học giả nổi tiếng trong lĩnh vực bảo hiểm và quản trị rủi ro, ông đã có nhiều đóng góp qua các công trình nghiên cứu và sách giáo khoa. Tuy nhiên, ông không phải là người được ghi nhận đã đưa ra thuật ngữ "rủi ro thuần" một cách tiên phong.
* Phương án 2: Russel Gallagher - Russel Gallagher là một nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn trong những năm 1950, được công nhận rộng rãi là một trong những người tiên phong định hình chức năng quản trị rủi ro trong doanh nghiệp. Ông là người đã có công trong việc hệ thống hóa và phổ biến khái niệm "rủi ro thuần" (pure risk) và phân biệt nó với "rủi ro đầu cơ" (speculative risk). Sự phân biệt này là nền tảng cho sự phát triển của ngành bảo hiểm thương mại và quản trị rủi ro, vì các công ty bảo hiểm thường chỉ bảo hiểm cho rủi ro thuần. Do đó, ông chính là người có vai trò quan trọng trong việc đưa ra và làm rõ thuật ngữ này.
* Phương án 3: Ralf Blanchard - Ralf Blanchard được ghi nhận là người đầu tiên sử dụng và phổ biến thuật ngữ "quản trị rủi ro" (risk management) trong một bài báo trên Harvard Business Review vào năm 1956, định vị nó như một chức năng riêng biệt của doanh nghiệp. Mặc dù có vai trò quan trọng trong quản trị rủi ro, ông không phải là người được biết đến với việc đưa ra thuật ngữ "rủi ro thuần" nói riêng.
* Phương án 4: Donglas Barlow - Cái tên này không được công nhận rộng rãi trong lịch sử hình thành các thuật ngữ cơ bản của ngành bảo hiểm và quản trị rủi ro như "rủi ro thuần".

Dựa trên lịch sử phát triển của ngành, Russel Gallagher là người được ghi nhận đã có công lớn trong việc định nghĩa và phổ biến khái niệm "rủi ro thuần", đặt nền móng cho quản trị rủi ro và ngành bảo hiểm thương mại hiện đại.

Khái niệm “Giá phí toàn bộ của rủi ro” (Total Cost of Risk - TCoR) là một trong những khái niệm nền tảng và quan trọng nhất trong quản trị rủi ro hiện đại. TCoR không chỉ bao gồm các chi phí bảo hiểm mà còn tính đến một loạt các chi phí khác liên quan đến việc đối phó với rủi ro, bao gồm:
- Các tổn thất không được bảo hiểm (retained losses).
- Chi phí phòng ngừa và kiểm soát rủi ro (risk control costs), ví dụ như chi phí an toàn lao động, hệ thống phòng cháy chữa cháy.
- Chi phí hành chính để quản lý chương trình rủi ro (administrative costs), bao gồm lương nhân sự, chi phí tư vấn, công nghệ.
- Các chi phí gián tiếp khác phát sinh từ rủi ro, như gián đoạn kinh doanh, mất uy tín, giảm năng suất.

Việc hiểu và quản lý TCoR giúp các tổ chức có cái nhìn toàn diện hơn về tác động tài chính của rủi ro, từ đó tối ưu hóa chiến lược quản trị rủi ro của mình, cân bằng giữa việc chuyển giao rủi ro (bảo hiểm) và giữ lại rủi ro cùng các biện pháp giảm thiểu.

Người được công nhận rộng rãi là người đầu tiên giới thiệu và phát triển khái niệm “Giá phí toàn bộ của rủi ro” (Total Cost of Risk) có ý nghĩa sâu rộng này là Russel Gallagher. Ông đã trình bày ý tưởng này vào đầu những năm 1950, nhấn mạnh rằng các tổ chức cần phải xem xét tất cả các chi phí liên quan đến rủi ro, không chỉ riêng phí bảo hiểm, để đánh giá hiệu quả tổng thể của chương trình quản trị rủi ro. Công trình của ông đã đặt nền móng cho việc phát triển chức năng quản trị rủi ro trong doanh nghiệp và các tổ chức khác.

Các phương án khác như Wayne Snider, Ralf Blanchard, và Donglas Barlow không phải là những người được ghi nhận với việc giới thiệu khái niệm TCoR.

Việc "gánh chịu rủi ro" đề cập đến tình huống mà một cá nhân hoặc tổ chức quyết định hoặc buộc phải chấp nhận các hậu quả tiềm ẩn của một rủi ro. Có nhiều lý do dẫn đến việc gánh chịu rủi ro:

* Không còn cách nào khác tốt hơn và cũng không thể né tránh: Đây là trường hợp gánh chịu rủi ro do tính chất bắt buộc, không có sự lựa chọn khác khả thi. Ví dụ, một doanh nghiệp hoạt động trong ngành công nghiệp có rủi ro cao (như dầu khí, xây dựng) buộc phải chấp nhận các rủi ro vốn có của ngành nghề đó vì không thể né tránh hoàn toàn mà vẫn muốn hoạt động.
* Do chưa nhận biết rủi ro: Trong trường hợp này, rủi ro được gánh chịu một cách thụ động hoặc vô thức. Khi một rủi ro không được nhận diện, không có biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu hay chuyển giao nào được thực hiện. Khi rủi ro xảy ra, hậu quả sẽ do bên chưa nhận biết chịu đựng. Đây là một lý do dẫn đến việc cuối cùng phải đối mặt và chịu trách nhiệm về rủi ro, mặc dù không phải là một quyết định chủ động để chấp nhận nó.
* Chấp nhận một rủi ro suy tính, rủi ro đầu cơ: Đây là việc gánh chịu rủi ro một cách chủ động và có tính toán. Cá nhân hoặc tổ chức cân nhắc kỹ lưỡng giữa tiềm năng lợi nhuận và mức độ rủi ro, sau đó quyết định chấp nhận rủi ro đó với hy vọng đạt được lợi ích lớn hơn. Ví dụ điển hình là các hoạt động đầu tư, kinh doanh mạo hiểm.

Như vậy, cả ba lựa chọn trên đều mô tả các tình huống khác nhau dẫn đến việc một chủ thể gánh chịu rủi ro, từ việc bị động do thiếu thông tin, bị buộc phải chấp nhận, cho đến việc chủ động chấp nhận để đạt được mục tiêu. Do đó, tất cả 3 câu trả lời đều đúng khi xét đến các khía cạnh khác nhau của việc gánh chịu rủi ro.

Theo Luật kinh doanh bảo hiểm (Luật số 08/2022/QH15) và các văn bản hướng dẫn thi hành tại Việt Nam, có một số loại hình bảo hiểm được quy định là bắt buộc nhằm bảo vệ lợi ích công cộng, môi trường và an toàn xã hội. Cụ thể:

1. Bảo hiểm cháy nổ bắt buộc: Đây là loại bảo hiểm bắt buộc đối với chủ cơ sở có nguy hiểm về cháy, nổ theo quy định của pháp luật về phòng cháy và chữa cháy. Mục đích là để bồi thường thiệt hại về tài sản khi xảy ra cháy, nổ.

2. Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới (Bảo hiểm TNDS chủ xe cơ giới): Loại bảo hiểm này là bắt buộc đối với tất cả các chủ xe cơ giới đang lưu hành trên lãnh thổ Việt Nam. Nó nhằm mục đích bồi thường cho người thứ ba những thiệt hại về sức khỏe, tính mạng và tài sản do xe cơ giới gây ra.

3. Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của người vận chuyển hàng không đối với hành khách: Theo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam, người vận chuyển hàng không có trách nhiệm mua bảo hiểm TNDS đối với hành khách, hành lý, hàng hóa và thư, bưu phẩm trên các chuyến bay. Điều này đảm bảo quyền lợi của hành khách khi xảy ra các sự cố liên quan đến vận chuyển hàng không.

Vì cả ba loại hình bảo hiểm nêu trên đều là bảo hiểm bắt buộc theo quy định của pháp luật Việt Nam, nên phương án "Tất cả các loại hình bảo hiểm trên" là đáp án đúng.

Để phân tích câu hỏi này, chúng ta cần hiểu rõ bản chất của điều kiện CIF (Cost, Insurance and Freight) trong Incoterms 2000.

1. Phân tích điều kiện CIF Incoterms 2000:
* Trách nhiệm của người bán (người xuất khẩu): Theo điều kiện CIF, người bán có trách nhiệm tổ chức vận chuyển hàng hóa đến cảng đến quy định và mua bảo hiểm cho hàng hóa đó. Phí bảo hiểm được người bán thanh toán. Tuy nhiên, nghĩa vụ mua bảo hiểm của người bán chỉ ở mức tối thiểu, trừ khi có thỏa thuận khác.
* Chuyển giao rủi ro: Điểm mấu chốt của CIF là rủi ro về mất mát hoặc hư hỏng hàng hóa chuyển từ người bán sang người mua khi hàng hóa đã được giao qua lan can tàu tại cảng xếp hàng (cảng đi). Điều này có nghĩa là, kể từ thời điểm hàng hóa qua lan can tàu tại cảng xếp hàng, người mua (người nhập khẩu) là người chịu mọi rủi ro về hàng hóa, ngay cả khi hàng hóa vẫn đang trên đường vận chuyển do người bán sắp xếp.
* Mục đích của bảo hiểm: Hợp đồng bảo hiểm mà người bán mua theo điều kiện CIF là để bảo vệ lợi ích của người mua. Nếu có tổn thất hoặc hư hỏng xảy ra trong quá trình vận chuyển (sau khi rủi ro đã chuyển sang người mua), thì người mua là người sẽ gánh chịu tổn thất đó và do đó, người mua là người có quyền lợi để yêu cầu bồi thường từ công ty bảo hiểm.

2. Đánh giá các phương án:
* Phương án 1: Người xuất khẩu: Sai. Người xuất khẩu là người mua bảo hiểm và trả phí, nhưng họ không còn chịu rủi ro về hàng hóa sau khi hàng đã qua lan can tàu tại cảng xếp hàng. Do đó, họ không phải là người có lợi ích bảo hiểm trong trường hợp xảy ra tổn thất trong hành trình chính.
* Phương án 2: Người nhập khẩu: Đúng. Người nhập khẩu là bên chịu rủi ro về mất mát hoặc hư hỏng hàng hóa kể từ khi hàng hóa qua lan can tàu tại cảng xếp hàng. Chính vì vậy, hợp đồng bảo hiểm mà người xuất khẩu mua là để bảo vệ lợi ích của người nhập khẩu. Khi xảy ra tổn thất, người nhập khẩu sẽ là người trực tiếp làm việc với công ty bảo hiểm để nhận bồi thường.
* Phương án 3: Tuỳ từng thời điểm: Sai. Trong điều kiện CIF, nguyên tắc chuyển giao rủi ro và lợi ích bảo hiểm là cố định, không thay đổi tùy từng thời điểm sau khi rủi ro đã chuyển giao.
* Phương án 4: Không câu nào đúng: Sai, vì phương án 'Người nhập khẩu' là đúng.

Kết luận: Khi mua hàng theo điều kiện CIF Incoterms 2000, mặc dù người xuất khẩu có nghĩa vụ mua bảo hiểm và trả phí, nhưng người có lợi ích bảo hiểm chính là người nhập khẩu, vì người nhập khẩu là bên chịu rủi ro về hàng hóa trong suốt hành trình chính sau khi hàng đã được xếp lên tàu tại cảng đi.