Khi tổn thất riêng trong bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu xảy ra thuộc phạm vi được bảo hiểm thì chủ hàng có được bồi thường cả chi phí khắc phục như rỡ hàng, phân loại, đóng gói không:

Câu hỏi đề cập đến quyền lợi của chủ hàng khi xảy ra tổn thất riêng (Particular Average) trong bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu, cụ thể là việc bồi thường các chi phí khắc phục như rỡ hàng, phân loại, đóng gói. Để hiểu rõ vấn đề này, chúng ta cần xem xét nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm và phân biệt các loại tổn thất. **1. Khái niệm Tổn thất riêng (Particular Average):** Trong bảo hiểm hàng hóa, tổn thất riêng là một tổn thất bộ phận hoặc hư hỏng của hàng hóa do một rủi ro được bảo hiểm gây ra, không phải là tổn thất chung (General Average) và không phải do lỗi của chủ hàng hoặc chủ tàu. Đây là loại tổn thất chỉ ảnh hưởng đến một phần hoặc một lô hàng cụ thể của người được bảo hiểm. **2. Nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm hàng hóa:** Nguyên tắc cơ bản của bảo hiểm là bồi thường cho người được bảo hiểm những thiệt hại thực tế phát sinh do rủi ro được bảo hiểm gây ra, nhằm mục đích đưa họ trở lại tình trạng tài chính như trước khi xảy ra tổn thất, nhưng không vượt quá số tiền bảo hiểm. Ngoài tổn thất trực tiếp đối với hàng hóa, các chi phí hợp lý và cần thiết phát sinh để cứu vớt, bảo quản, giảm thiểu tổn thất, hoặc đánh giá tổn thất cũng thường được bồi thường. **3. Phân tích các phương án:** * **Phương án 1: "Có, khi tổn thất được phạm vi bảo hiểm"** Đây là phương án chính xác. Khi tổn thất riêng xảy ra và được xác định là do một rủi ro nằm trong phạm vi bảo hiểm (ví dụ: chìm tàu, cháy, đâm va, mắc cạn, sóng đánh, hư hỏng do nước biển...), người bảo hiểm có trách nhiệm bồi thường. Không chỉ bồi thường giá trị hàng hóa bị tổn thất, mà còn bồi thường các chi phí hợp lý và cần thiết để khắc phục hậu quả, như chi phí rỡ hàng (nếu việc rỡ hàng là cần thiết để kiểm tra, xử lý hoặc cứu vớt hàng hóa), chi phí phân loại (để tách hàng hóa bị hỏng khỏi hàng hóa còn nguyên vẹn), và chi phí đóng gói lại (để bảo quản hoặc chuẩn bị cho việc vận chuyển tiếp theo). Các chi phí này được coi là một phần của tổn thất và nhằm giảm thiểu thiệt hại tổng thể. * **Phương án 2: "Chỉ được bồi thường những chi phí khắc phục khi đã phân bổ tổn thất với tổn thất chung"** Phương án này không đúng. Nó nhầm lẫn giữa tổn thất riêng và tổn thất chung. Tổn thất chung là một sự hy sinh hoặc chi phí tự nguyện và hợp lý được thực hiện để cứu vãn toàn bộ chuyến đi khỏi hiểm họa chung, và được phân bổ cho tất cả các bên có lợi ích (tàu, hàng hóa, cước phí) một cách tỷ lệ. Các chi phí khắc phục liên quan đến tổn thất riêng không yêu cầu phải phân bổ theo nguyên tắc tổn thất chung. * **Phương án 3: "Được bồi thường nhưng không kể thiệt hại do giảm giá giá trị thương mại"** Phương án này không hoàn toàn chính xác hoặc không đầy đủ. Câu hỏi tập trung vào "chi phí khắc phục" cụ thể như rỡ hàng, phân loại, đóng gói. Các chi phí này thường được bồi thường nếu hợp lý và cần thiết. Việc có bồi thường thiệt hại do giảm giá trị thương mại (mất giá thị trường) hay không là một khía cạnh khác, thường phức tạp hơn và phụ thuộc vào từng điều khoản hợp đồng bảo hiểm cụ thể và cách tính toán tổn thất. Tuy nhiên, việc không bồi thường giảm giá trị thương mại không có nghĩa là các chi phí khắc phục trực tiếp cũng không được bồi thường. * **Phương án 4: "Được bồi thường sau khi đã trừ tổn thất vì lý do chủ quan của chủ hàng và chủ tàu"** Phương án này sai. Nếu tổn thất xảy ra do lý do chủ quan, cố ý, hoặc lỗi nghiêm trọng của chủ hàng hoặc chủ tàu (ví dụ: tàu không đủ khả năng đi biển mà chủ tàu biết rõ, hoặc hành vi cố ý gây hại của chủ hàng), thì tổn thất đó thường sẽ nằm ngoài phạm vi bảo hiểm ngay từ đầu và sẽ không được bồi thường. Việc xác định bồi thường trước rồi mới trừ đi do lý do chủ quan là không phù hợp với nguyên tắc bảo hiểm. **Kết luận:** Dựa trên các nguyên tắc của bảo hiểm hàng hóa quốc tế, khi tổn thất riêng xảy ra do rủi ro được bảo hiểm, chủ hàng có quyền được bồi thường các chi phí hợp lý và cần thiết để khắc phục, cứu vớt hoặc giảm thiểu tổn thất, bao gồm cả chi phí rỡ hàng, phân loại, và đóng gói. Vì vậy, phương án 1 là chính xác nhất.