Cho một dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng, dài, gồm hai đoạn vuông góc như hình 9.2. Biết BM = 5cm, I = 10A. Cảm ứng từ do dòng điện I gây ra tại M có giá trị:

Ta xét từng đáp án:

A. Nếu đường cảm ứng từ song song với v thì lực Lorentz bằng 0, do đó chùm electron sẽ đi thẳng. => A đúng.

B. Nếu đường cảm ứng từ vuông góc với v thì lực Lorentz có phương vuông góc với v và B, đóng vai trò lực hướng tâm, làm chùm electron quay tròn trong mặt phẳng vuông góc với đường cảm ứng từ. Vì electron bay theo phương ngang và từ trường đều, nên mặt phẳng quỹ đạo là mặt phẳng vuông góc với đường cảm ứng từ. Nếu đường cảm ứng từ thẳng đứng, thì mặt phẳng này nằm ngang. => B đúng.

C. Nếu đường cảm ứng từ hợp với vectơ v một góc nhọn thì chuyển động của electron là chuyển động xoắn ốc, không phải là đường elip. => C sai.

Vậy, D sai do C sai.

Phát biểu đúng là: "Nếu số lượng đường cảm ứng từ xuyên qua một mạch kín cho trước thay đổi, thì trong mạch xuất hiện dòng điện cảm ứng." Đây chính là định nghĩa về hiện tượng cảm ứng điện từ. Các phương án khác sai vì:

• Phương án A sai vì điều kiện là từ thông *biến thiên*, chứ không chỉ là từ thông đi qua mạch.
• Phương án C sai vì dòng điện cảm ứng xuất hiện khi từ thông qua mạch kín biến thiên, không nhất thiết phải do từ trường biến thiên gây ra (ví dụ, mạch kín chuyển động trong từ trường đều cũng có thể làm từ thông biến thiên).
• Phương án D sai vì dòng điện cảm ứng vẫn là dòng chuyển động có hướng của các điện tích.

Ta có q1 = -4q2, nghĩa là q1 và q2 trái dấu, q1 mang điện tích âm và q2 mang điện tích dương.

Điện tích Q đặt trên đoạn AB, cách B một khoảng a, suy ra cách A một khoảng 2a.

Lực do q1 tác dụng lên Q là F1, lực do q2 tác dụng lên Q là F2.

Độ lớn của các lực:

F1 = k|q1.Q| / (2a)^2 = k|4q2.Q| / (4a^2) = k|q2.Q| / a^2

F2 = k|q2.Q| / a^2

Vậy F1 = F2.

Vì q1 và q2 trái dấu, nên F1 và F2 cùng hướng, cụ thể là cùng hướng về A (vì q1 hút Q và q2 đẩy Q).

Do đó, lực tổng hợp do q1 và q2 tác dụng lên Q luôn hướng về A.

Khi hai điện tích điểm đặt trong môi trường dầu có hằng số điện môi ε, lực tương tác giữa chúng là:

\(F = \frac{k|q_1q_2|}{\epsilon r^2}\)

Khi đưa ra không khí (ε = 1), để lực tương tác vẫn bằng F, khoảng cách giữa chúng phải là r’:

\(F = \frac{k|q_1q_2|}{r'^2}\)

Từ hai phương trình trên, ta có:

\(\frac{k|q_1q_2|}{\epsilon r^2} = \frac{k|q_1q_2|}{r'^2}\)

\(\Rightarrow r'^2 = \epsilon r^2\)

\(\Rightarrow r' = r\sqrt{\epsilon}\)

Vậy, phải dịch chúng ra xa nhau thêm một đoạn x:

\(x = r' - r = r\sqrt{\epsilon} - r = r(\sqrt{\epsilon} - 1)\)