Nguyên tắc của hoạt động bảo hiểm thương mại:

Để xác định câu trả lời đúng, chúng ta cần hiểu rõ cơ chế phân chia trách nhiệm và bồi thường trong hai loại tái bảo hiểm: tái bảo hiểm thặng dư (Surplus Reinsurance) và tái bảo hiểm vượt mức tổn thất (Excess of Loss Reinsurance).

1. Tái bảo hiểm thặng dư (Surplus Reinsurance):
* Đây là một hình thức tái bảo hiểm tỷ lệ. Công ty nhượng tái bảo hiểm (ceding company) giữ lại một phần trách nhiệm nhất định (gọi là mức giữ lại - retention), và chuyển nhượng phần trách nhiệm còn lại, vượt quá mức giữ lại đó (phần thặng dư), cho công ty nhận tái bảo hiểm (reinsurer).
* Việc phân chia số tiền bảo hiểm, phí bảo hiểm và trách nhiệm bồi thường giữa công ty nhượng và công ty nhận tái bảo hiểm được thực hiện theo một tỷ lệ đã định, dựa trên tỷ lệ số tiền bảo hiểm mà mỗi bên nắm giữ.
* Do đó, việc phân chia trách nhiệm giữa các bên *dựa vào số tiền bảo hiểm* ban đầu của hợp đồng bảo hiểm gốc và mức giữ lại của bên nhượng.

2. Tái bảo hiểm vượt mức tổn thất (Excess of Loss Reinsurance - XoL):
* Đây là một hình thức tái bảo hiểm phi tỷ lệ. Công ty nhượng tái bảo hiểm sẽ chịu toàn bộ trách nhiệm đối với mọi tổn thất phát sinh cho đến một mức nhất định (gọi là mức giữ lại về tổn thất - retention/priority). Chỉ khi số tiền tổn thất thực tế vượt quá mức giữ lại này, công ty nhận tái bảo hiểm mới có trách nhiệm bồi thường phần tổn thất vượt quá đó, cho đến một giới hạn tối đa được thỏa thuận.
* Việc phân chia trách nhiệm bồi thường giữa các bên hoàn toàn phụ thuộc vào tổng số tiền *tổn thất thực tế* và ngưỡng giữ lại về tổn thất của bên nhượng. Trách nhiệm của bên nhận tái bảo hiểm chỉ phát sinh khi có tổn thất vượt quá mức giữ lại của bên nhượng.
* Do đó, trách nhiệm giữa các bên được phân chia *dựa vào số tiền bồi thường* (tức là số tiền tổn thất thực tế) và ngưỡng tổn thất được thỏa thuận.

Phân tích các phương án:
* Phương án 1: "Trong tái bảo hiểm thặng dư, trách nhiệm bồi thường giữa công ty nhượng tái bảo hiểm và tổ chức nhận tái bảo hiểm được phân chia theo tỷ lệ. Còn trong tái bảo hiểm vượt mức tổn thất, trách nhiệm bồi thường giữa các bên dựa vào số tiền bảo hiểm."
* Vế đầu đúng. Vế sau sai vì trong tái bảo hiểm vượt mức tổn thất, trách nhiệm bồi thường dựa vào số tiền tổn thất vượt mức giữ lại, không phải số tiền bảo hiểm.
* Phương án 2: "Trong tái bảo hiểm thặng dư, việc phân chia trách nhiệm giữa các bên dựa vào số tiền bảo hiểm, còn trong tái bảo hiểm vượt mức tổn thất, trách nhiệm giữa các bên được phân chia dựa vào số tiền bồi thường."
* Vế đầu đúng, như giải thích ở mục 1. Vế sau cũng đúng, như giải thích ở mục 2.
* Phương án 3: "Phí bảo hiểm trong tái bảo hiểm thặng dư và tái bảo hiểm vượt mức tổn thất đều phân chia theo tỷ lệ trách nhiệm mà bên nhượng tái bảo hiểm giữ lại so với tổng STBH."
* Vế đầu đúng đối với tái bảo hiểm thặng dư. Vế sau sai đối với tái bảo hiểm vượt mức tổn thất. Phí bảo hiểm trong XoL không được tính theo tỷ lệ trên tổng số tiền bảo hiểm mà thường dựa trên kinh nghiệm tổn thất, mức độ rủi ro và mức giữ lại tổn thất.
* Phương án 4: "Không có đáp án nào ở trên đúng"
* Sai, vì Phương án 2 đúng.

Kết luận: Phương án 2 mô tả chính xác cơ chế phân chia trách nhiệm của cả hai loại tái bảo hiểm.

Khi một người ốm đi khám bệnh, mục đích chính là để giải quyết các vấn đề sức khỏe và bảo vệ bản thân khỏi những hậu quả tiêu cực. Các phương án đưa ra đều phản ánh đúng các khía cạnh mà người bệnh muốn đạt được:

1. Giảm thiểu tổn thất: Tổn thất ở đây có thể hiểu là những mất mát về sức khỏe (bệnh nặng hơn, biến chứng vĩnh viễn), tài chính (chi phí điều trị tăng cao nếu bệnh kéo dài hoặc trở nặng), và thời gian (thời gian phục hồi lâu hơn, ảnh hưởng đến công việc, học tập). Việc đi khám bệnh sớm giúp chẩn đoán và điều trị kịp thời, từ đó hạn chế tối đa những tổn thất này.
2. Giảm thiểu rủi ro: Rủi ro là khả năng xảy ra những sự kiện không mong muốn hoặc những hậu quả tiêu cực. Trong y tế, rủi ro có thể là bệnh tiến triển nặng, xuất hiện biến chứng, hoặc mắc các bệnh lý khác do tình trạng sức khỏe hiện tại. Khám bệnh giúp các bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh, phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và đưa ra biện pháp phòng ngừa hoặc điều trị thích hợp để giảm thiểu các rủi ro này.
3. Giảm thiểu nguy cơ: Nguy cơ cũng là khả năng xảy ra điều bất lợi. Khám bệnh giúp xác định các nguy cơ tiềm ẩn (ví dụ: một vết thương nhỏ có thể nhiễm trùng nặng, một triệu chứng ban đầu có thể là dấu hiệu của bệnh nghiêm trọng) và can thiệp kịp thời để ngăn chặn chúng. Việc này giúp giảm khả năng bệnh tật phát triển, tái phát hoặc gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.

Như vậy, cả ba khái niệm "tổn thất", "rủi ro" và "nguy cơ" đều là những yếu tố mà người bệnh mong muốn được giảm thiểu hoặc loại bỏ thông qua việc đi khám bệnh. Do đó, việc đi khám bệnh mang lại lợi ích toàn diện trong việc bảo vệ và cải thiện sức khỏe, và đáp án "Cả 3 câu trên đều đúng" là chính xác.

Để xác định thời điểm phát sinh trách nhiệm bảo hiểm, chúng ta cần xem xét các quy định pháp luật liên quan và thực tiễn hợp đồng bảo hiểm.

Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022, tại Điều 15.1, quy định: "Hợp đồng bảo hiểm có hiệu lực kể từ thời điểm giao kết, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác." Điều này có nghĩa là thời điểm giao kết hợp đồng là điểm khởi đầu mặc định cho hiệu lực, nhưng có thể có các điều kiện khác.

Điều 37.2 của Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 nêu rõ hơn về trách nhiệm bảo hiểm liên quan đến phí bảo hiểm: "Trong trường hợp phí bảo hiểm được đóng theo định kỳ, trách nhiệm bảo hiểm phát sinh kể từ thời điểm bên mua bảo hiểm đã đóng phí bảo hiểm của kỳ đầu tiên, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác."

Phân tích các phương án:
* Phương án 1: Khi hợp đồng bảo hiểm đã được giao kết. Đây là thời điểm hợp đồng được hình thành về mặt pháp lý. Tuy nhiên, như Điều 15 đã nêu, hợp đồng có thể có hiệu lực muộn hơn nếu có thỏa thuận khác hoặc quy định pháp luật khác. Việc giao kết hợp đồng là cần thiết nhưng chưa đủ để trách nhiệm bảo hiểm phát sinh trong mọi trường hợp.
* Phương án 2: Khi có bằng chứng doanh nghiệp bảo hiểm đã chấp nhận bảo hiểm. Việc doanh nghiệp bảo hiểm chấp nhận bảo hiểm là một phần quan trọng trong quá trình giao kết hợp đồng. Nó cũng tương tự như phương án 1, là điều kiện tiên quyết cho sự hình thành hợp đồng, nhưng không nhất thiết là thời điểm trách nhiệm bảo hiểm bắt đầu có hiệu lực ngay lập tức.
* Phương án 3: Khi bên mua bảo hiểm đã đóng phí bảo hiểm. Đây là phương án chính xác nhất trong hầu hết các trường hợp thực tế và được luật pháp xác nhận. Việc đóng phí bảo hiểm (đặc biệt là phí bảo hiểm kỳ đầu tiên) thường được xem là điều kiện tiên quyết để hợp đồng bảo hiểm có hiệu lực và trách nhiệm bảo hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm bắt đầu phát sinh. Nếu phí bảo hiểm chưa được đóng, dù hợp đồng đã được giao kết, doanh nghiệp bảo hiểm thường chưa có nghĩa vụ bồi thường hoặc trả tiền bảo hiểm khi sự kiện bảo hiểm xảy ra. Điều 37.2 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 đã khẳng định rõ điều này đối với trường hợp đóng phí định kỳ.
* Phương án 4: Các câu trên đều sai. Phương án này không đúng vì phương án 3 là chính xác.

Vì vậy, thời điểm phát sinh trách nhiệm bảo hiểm phổ biến và chính xác nhất, đặc biệt là khi có quy định cụ thể về việc đóng phí bảo hiểm là điều kiện hiệu lực, là khi bên mua bảo hiểm đã đóng phí bảo hiểm.

Trong hợp đồng bảo hiểm, số tiền bảo hiểm (hay còn gọi là số tiền được bảo hiểm, hoặc mệnh giá bảo hiểm) là một yếu tố vô cùng quan trọng. Nó thể hiện mức giới hạn trách nhiệm tối đa mà doanh nghiệp bảo hiểm sẽ chi trả cho người được bảo hiểm khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra, hoặc là khoản tiền cố định sẽ được chi trả tùy thuộc vào loại hình bảo hiểm.

Phân tích các phương án:

* Phương án 1: "Số tiền mà doanh nghiệp bảo hiểm phải chi trả khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra" - Phương án này chưa thực sự chính xác tuyệt đối. Trong nhiều trường hợp (đặc biệt là bảo hiểm tài sản), số tiền bảo hiểm là mức tối đa, nhưng số tiền chi trả thực tế có thể thấp hơn nếu tổn thất thực tế nhỏ hơn số tiền bảo hiểm. Doanh nghiệp bảo hiểm chỉ bồi thường theo nguyên tắc bồi thường thiệt hại thực tế, không vượt quá số tiền bảo hiểm.

* Phương án 2: "Số tiền tối thiểu mà doanh nghiệp bảo hiểm phải chi trả khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra" - Đây là một khái niệm hoàn toàn sai. Số tiền bảo hiểm không phải là mức tối thiểu mà là mức tối đa hay cố định, dùng để xác định giới hạn trách nhiệm của nhà bảo hiểm.

* Phương án 3: "Số tiền tối đa mà doanh nghiệp bảo hiểm phải chi trả khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra" - Đây là định nghĩa chính xác nhất. Số tiền bảo hiểm đại diện cho giới hạn trên của trách nhiệm bồi thường của nhà bảo hiểm. Dù là bảo hiểm tài sản (bồi thường theo thiệt hại thực tế nhưng không vượt quá số tiền bảo hiểm) hay bảo hiểm con người (chi trả đúng số tiền bảo hiểm khi sự kiện xảy ra), thì số tiền bảo hiểm luôn là mức giới hạn tối đa mà nhà bảo hiểm cam kết chi trả. Nó định nghĩa giới hạn tài chính của rủi ro được bảo hiểm và cũng là cơ sở để tính toán phí bảo hiểm.

* Phương án 4: "Không có câu nào ở trên đúng" - Phương án này sai vì phương án 3 là đúng.

Vì vậy, số tiền bảo hiểm được xác định trong hợp đồng bảo hiểm thể hiện số tiền tối đa mà doanh nghiệp bảo hiểm phải chi trả khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra.

Để xác định phát biểu đúng, chúng ta cần hiểu rõ vai trò và định nghĩa của đại lý bảo hiểm và môi giới bảo hiểm theo pháp luật Việt Nam:

* Đại lý bảo hiểm: Theo quy định của Luật Kinh doanh bảo hiểm, đại lý bảo hiểm là tổ chức, cá nhân được doanh nghiệp bảo hiểm hoặc chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài tại Việt Nam ủy quyền trên cơ sở hợp đồng đại lý bảo hiểm để thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm. Vai trò chính của đại lý bảo hiểm là đại diện cho doanh nghiệp bảo hiểm để giới thiệu, chào bán, thu xếp giao kết hợp đồng bảo hiểm và thực hiện các công việc khác theo ủy quyền của doanh nghiệp bảo hiểm. Do đó, phát biểu số 1 là đúng.

* Môi giới bảo hiểm: Cũng theo Luật Kinh doanh bảo hiểm, môi giới bảo hiểm là doanh nghiệp thực hiện hoạt động môi giới bảo hiểm. Môi giới bảo hiểm đóng vai trò là cầu nối trung gian độc lập giữa người mua bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm. Môi giới bảo hiểm đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp của bên mua bảo hiểm (khách hàng) trong việc tìm kiếm, lựa chọn sản phẩm bảo hiểm phù hợp, đàm phán các điều khoản, điều kiện và phí bảo hiểm, cũng như hỗ trợ giải quyết quyền lợi bảo hiểm.

Phân tích các phương án:
* Phương án 1: "Đại lý bảo hiểm là người đại diện cho doanh nghiệp bảo hiểm, được doanh nghiệp bảo hiểm ủy quyền bán các sản phẩm bảo hiểm cho người mua". Phát biểu này hoàn toàn chính xác theo định nghĩa về đại lý bảo hiểm. Đại lý bảo hiểm hành động nhân danh và vì lợi ích của doanh nghiệp bảo hiểm.
* Phương án 2: "Môi giới bảo hiểm là người đại diện cho công ty bảo hiểm để cấp đơn bảo hiểm cho khách hàng". Phát biểu này sai. Môi giới bảo hiểm đại diện cho khách hàng, không phải công ty bảo hiểm. Hơn nữa, việc cấp đơn bảo hiểm thuộc về trách nhiệm của doanh nghiệp bảo hiểm, không phải môi giới bảo hiểm.
* Phương án 3: "Đại lý bảo hiểm là người đại diện cho khách hàng trong việc tìm kiếm sản phẩm bảo hiểm phù hợp". Phát biểu này sai. Vai trò đại diện cho khách hàng để tìm kiếm sản phẩm bảo hiểm phù hợp là của môi giới bảo hiểm, không phải đại lý bảo hiểm.
* Phương án 4: "Tất cả đều sai". Phát biểu này sai vì phương án 1 là đúng.

Vậy, phát biểu đúng là phương án 1.