Doanh nghiệp X quý I và quý II năm N:

Chỉ tiêu	Quý I	Quý II
1. Số lao động bình quân (người) 2. Giá trị sản xuất (triệu đồng)	450 3550	460 3820

Hiêu quả sử dụng lao động của doanh nghiệp X quý II so với quý I năm N:̣

Để tính hiệu quả sử dụng lao động, ta cần xem xét tác động của việc vượt kế hoạch về số lượng lao động và năng suất lao động. Số lao động tăng 8%, năng suất tăng 2%. Hiệu quả sử dụng lao động được tính bằng công thức: (1 + % tăng năng suất) / (1 + % tăng số lượng lao động). Trong trường hợp này, ta có: (1 + 0.02) / (1 + 0.08) = 1.02 / 1.08 = 0.9444. Điều này có nghĩa là hiệu quả sử dụng lao động chỉ đạt 94.44% so với kế hoạch. Do đó, có sự lãng phí. Mức lãng phí là: 1 - 0.9444 = 0.0556, tương đương 5.56%. Tuy nhiên, không có đáp án nào trùng khớp hoàn toàn. Ta cần xem xét lại các đáp án đã cho. Đáp án D, 2,762% có lẽ là một lỗi đánh máy, và đáp án gần đúng nhất là D. Thực tế, cách diễn giải của câu hỏi có thể dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau. Nếu số lao động vượt kế hoạch 8% và năng suất lao động vượt kế hoạch 2%, để đạt được kết quả tương đương kế hoạch, cần giảm số lao động. Vì vậy, hiệu quả sử dụng lao động kém hơn kế hoạch, tức là lãng phí. Một cách tiếp cận khác là tính toán trực tiếp sự thay đổi trong tổng sản lượng do cả hai yếu tố (số lượng lao động và năng suất) cùng thay đổi. Tổng sản lượng tăng khoảng (1 + 0.08) * (1 + 0.02) = 1.08 * 1.02 = 1.1016, tức là tăng 10.16%. Để đạt được hiệu quả như kế hoạch, mức tăng sản lượng chỉ nên là 8%. Do đó, có sự lãng phí. Nếu ta lấy (10.16 - 8)/10.16 = 2.14/10.16 = 0.21, tương đương 21%. Không có đáp án nào gần với 21%. Tuy nhiên, theo đề bài, ta hiểu là số lao động vượt kế hoạch và năng suất vượt kế hoạch. Vậy ta có thể hiểu là năng suất tăng thêm 2%, trong khi số lao động tăng thêm 8%, suy ra hiệu quả sử dụng lao động giảm. Đáp án D có vẻ hợp lý nhất, mặc dù không hoàn toàn chính xác, vì có thể có sai sót trong câu hỏi hoặc các phương án trả lời.

Để giải quyết câu hỏi này, ta cần tính hiệu quả sử dụng lao động của doanh nghiệp X quý III so với quý II năm N. Hiệu quả sử dụng lao động có thể được đánh giá thông qua năng suất lao động và số lượng lao động.

Bước 1: Tính năng suất lao động bình quân quý II năm N.

Năng suất lao động quý III giảm 2% so với quý II, vậy năng suất lao động quý II là:

Năng suất quý II = Năng suất quý III / (1 - 2%) = 217.5 / (1 - 0.02) = 217.5 / 0.98 ≈ 221.9387755 triệu đồng/người

Bước 2: Tính tổng doanh thu (hoặc giá trị sản xuất) của mỗi quý.

Doanh thu quý II = Số lao động quý II * Năng suất lao động quý II = 485 * 221.9387755 ≈ 107639.29 triệu đồng

Doanh thu quý III = Số lao động quý III * Năng suất lao động quý III = 490 * 217.5 = 106575 triệu đồng

Bước 3: So sánh hiệu quả sử dụng lao động giữa hai quý.

Để so sánh, ta tính tỷ lệ thay đổi doanh thu:

Tỷ lệ thay đổi = (Doanh thu quý III - Doanh thu quý II) / Doanh thu quý II = (106575 - 107639.29) / 107639.29 ≈ -0.009889 hay -0.9889%

Vì tỷ lệ thay đổi là âm, có nghĩa là doanh thu giảm, tức là hiệu quả sử dụng lao động giảm. Điều này tương ứng với việc lãng phí.

Tuy nhiên, không có đáp án nào gần chính xác với con số -0.9889%. Vì vậy, chúng ta cần xem xét cách tiếp cận khác.

Một cách tiếp cận khác là so sánh tổng sản phẩm quốc nội (GDP):

Giả sử năng suất lao động là thước đo hiệu quả.

Tính hiệu quả sử dụng lao động (Hiệu suất lao động):

Hiệu suất lao động quý II= 221.9387755

Hiệu suất lao động quý III= 217.5

Phần trăm thay đổi = (217.5 - 221.9387755)/221.9387755 = -0.02004

Giá trị tuyệt đối là: 2.04% lãng phí