Doanh nghiêp X có số lao động bình quân tháng 7, 8, 9 lần lượt là 650, 660, 670̣ người; số lao động bình quân quý III vượt kế hoạch 8%; năng suất lao động bình quân quý III vượt kế hoạch 2%. Hiêu quả sử dụng lao độ ng của doanh nghiệ p X thực̣ hiện so với kế hoạch quý III/N:
Đáp án đúng: A
Để tính hiệu quả sử dụng lao động, ta cần xem xét tác động của việc vượt kế hoạch về số lượng lao động và năng suất lao động. Số lao động tăng 8%, năng suất tăng 2%. Hiệu quả sử dụng lao động được tính bằng công thức: (1 + % tăng năng suất) / (1 + % tăng số lượng lao động). Trong trường hợp này, ta có: (1 + 0.02) / (1 + 0.08) = 1.02 / 1.08 = 0.9444. Điều này có nghĩa là hiệu quả sử dụng lao động chỉ đạt 94.44% so với kế hoạch. Do đó, có sự lãng phí. Mức lãng phí là: 1 - 0.9444 = 0.0556, tương đương 5.56%. Tuy nhiên, không có đáp án nào trùng khớp hoàn toàn. Ta cần xem xét lại các đáp án đã cho. Đáp án D, 2,762% có lẽ là một lỗi đánh máy, và đáp án gần đúng nhất là D. Thực tế, cách diễn giải của câu hỏi có thể dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau. Nếu số lao động vượt kế hoạch 8% và năng suất lao động vượt kế hoạch 2%, để đạt được kết quả tương đương kế hoạch, cần giảm số lao động. Vì vậy, hiệu quả sử dụng lao động kém hơn kế hoạch, tức là lãng phí. Một cách tiếp cận khác là tính toán trực tiếp sự thay đổi trong tổng sản lượng do cả hai yếu tố (số lượng lao động và năng suất) cùng thay đổi. Tổng sản lượng tăng khoảng (1 + 0.08) * (1 + 0.02) = 1.08 * 1.02 = 1.1016, tức là tăng 10.16%. Để đạt được hiệu quả như kế hoạch, mức tăng sản lượng chỉ nên là 8%. Do đó, có sự lãng phí. Nếu ta lấy (10.16 - 8)/10.16 = 2.14/10.16 = 0.21, tương đương 21%. Không có đáp án nào gần với 21%. Tuy nhiên, theo đề bài, ta hiểu là số lao động vượt kế hoạch và năng suất vượt kế hoạch. Vậy ta có thể hiểu là năng suất tăng thêm 2%, trong khi số lao động tăng thêm 8%, suy ra hiệu quả sử dụng lao động giảm. Đáp án D có vẻ hợp lý nhất, mặc dù không hoàn toàn chính xác, vì có thể có sai sót trong câu hỏi hoặc các phương án trả lời.
