Theo mô hình Solow, một quốc gia dành tỷ lệ thu nhập cao cho tiết kiệm và đầu tư, nó sẽ:

Khi Y < YP, tức là sản lượng thực tế (Y) nhỏ hơn sản lượng tiềm năng (YP), nền kinh tế đang hoạt động dưới mức tiềm năng, có nghĩa là có thất nghiệp và dư thừa nguồn lực. Để tái thiết lập cân đối bên trong (đưa sản lượng thực tế về mức tiềm năng), cần có sự điều chỉnh trong nền kinh tế.

Phương án 1: Khi giá cả và tiền lương cứng nhắc, nền kinh tế khó tự điều chỉnh về trạng thái cân bằng. Sự cứng nhắc này cản trở việc điều chỉnh cung và cầu, kéo dài tình trạng suy thoái.

Phương án 2: Khi giá cả và tiền lương linh hoạt, thị trường lao động và thị trường hàng hóa có thể tự điều chỉnh. Giá cả và tiền lương sẽ giảm xuống, làm tăng sức cạnh tranh của hàng hóa và dịch vụ trong nước, từ đó kích thích tổng cầu và đưa sản lượng trở lại mức tiềm năng.

Phương án 3: Trong dài hạn, nền kinh tế có xu hướng tự điều chỉnh về trạng thái cân bằng, đặc biệt là khi giá cả và tiền lương linh hoạt.

Phương án 4: Trong ngắn hạn, một số yếu tố có thể làm giảm tổng cầu, nhưng để tái thiết lập cân đối bên trong thực sự (đưa Y về YP), cần có sự điều chỉnh giá cả và tiền lương.

Do đó, đáp án chính xác nhất là khi giá cả và tiền lương linh hoạt, nền kinh tế có thể tái thiết lập được cân đối bên trong thông qua cơ chế tự điều chỉnh của thị trường.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về các loại thất nghiệp khác nhau tồn tại trong nền kinh tế, đặc biệt là khi thị trường lao động ở trạng thái cân bằng (tiền lương ở mức cạnh tranh). Chúng ta cần xem xét loại thất nghiệp nào không biến mất ngay cả khi tiền lương đã điều chỉnh để đạt trạng thái cân bằng.

• Thất nghiệp do luật tiền lương tối thiểu: Luật tiền lương tối thiểu có thể gây ra thất nghiệp nếu mức lương tối thiểu cao hơn mức lương cân bằng trên thị trường. Khi đó, số lượng lao động cung lớn hơn số lượng lao động cầu, dẫn đến thất nghiệp. Tuy nhiên, nếu tiền lương ở mức cân bằng cạnh tranh, thì luật tiền lương tối thiểu không còn là nguyên nhân gây ra thất nghiệp.


• Thất nghiệp do công đoàn: Công đoàn có thể thương lượng mức lương cao hơn cho các thành viên của họ so với mức lương cân bằng. Điều này có thể dẫn đến thất nghiệp trong các ngành hoặc công ty có công đoàn mạnh, vì các công ty có thể thuê ít lao động hơn ở mức lương cao hơn. Tương tự như tiền lương tối thiểu, nếu tiền lương ở mức cân bằng, tác động của công đoàn sẽ giảm.


• Thất nghiệp do tiền lương hiệu quả: Lý thuyết tiền lương hiệu quả cho rằng các công ty có thể trả lương cao hơn mức lương cân bằng để tăng năng suất, giảm tỷ lệ thôi việc, và thu hút lao động giỏi. Điều này có thể dẫn đến thất nghiệp vì số lượng lao động cung lớn hơn số lượng lao động cầu ở mức lương cao hơn. Ngay cả khi tiền lương ở mức cân bằng cạnh tranh trên thị trường tổng thể, các công ty vẫn có thể chọn trả lương hiệu quả, do đó thất nghiệp vẫn tồn tại.


• Thất nghiệp tạm thời (frictional unemployment): Đây là loại thất nghiệp xảy ra khi người lao động đang trong quá trình chuyển đổi giữa các công việc. Ngay cả trong một nền kinh tế khỏe mạnh, luôn có một mức độ thất nghiệp tạm thời nhất định. Khi tiền lương ở mức cân bằng cạnh tranh, thất nghiệp tạm thời vẫn tồn tại do người lao động cần thời gian để tìm kiếm và chuyển đổi công việc.

Như vậy, loại thất nghiệp tồn tại ngay cả khi tiền lương ở mức cân bằng cạnh tranh là thất nghiệp do tiền lương hiệu quả và thất nghiệp tạm thời. Tuy nhiên, trong các đáp án, thất nghiệp do tiền lương hiệu quả là đáp án phù hợp nhất vì nó trực tiếp liên quan đến việc doanh nghiệp chủ động trả lương cao hơn mức cân bằng để đạt được lợi ích khác.

Phương trình Fisher biểu diễn mối quan hệ giữa lãi suất danh nghĩa (i), lãi suất thực tế (r) và lạm phát dự kiến (π^e): i = r + π^e. Theo đề bài, lãi suất thực tế ở Việt Nam và Trung Quốc là như nhau. Gọi i_VN và π^e_VN lần lượt là lãi suất danh nghĩa và lạm phát dự kiến ở Việt Nam, và i_TQ và π^e_TQ lần lượt là lãi suất danh nghĩa và lạm phát dự kiến ở Trung Quốc. Ta có:

i_VN = r + π^e_VN

i_TQ = r + π^e_TQ

Suy ra: i_VN - i_TQ = π^e_VN - π^e_TQ

Theo đề bài, i_VN = 12% và i_TQ = 8%. Do đó:

12% - 8% = π^e_VN - π^e_TQ

4% = π^e_VN - π^e_TQ

Vậy, lạm phát dự kiến ở Việt Nam cao hơn lạm phát dự kiến ở Trung Quốc là 4%.

Để giải quyết bài toán này, chúng ta cần hiểu rõ về đường Phillips và cách nó thể hiện mối quan hệ giữa lạm phát và thất nghiệp. Phương trình đường Phillips được cho là: π = π-1 – 0,5(u – 0,06), trong đó:

• π là tỷ lệ lạm phát hiện tại.
• π-1 là tỷ lệ lạm phát kỳ vọng (hoặc lạm phát của kỳ trước).
• u là tỷ lệ thất nghiệp thực tế.
• 0,06 là tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên.

Câu hỏi yêu cầu tìm tỷ lệ thất nghiệp chu kỳ (u) khi lạm phát là 5%. Để đơn giản, chúng ta giả định lạm phát kỳ vọng (π-1) bằng với lạm phát hiện tại (π), tức là π = π-1 = 5% = 0,05.

Thay các giá trị này vào phương trình, ta có:

0,05 = 0,05 – 0,5(u – 0,06)

Điều này dẫn đến:

0 = -0,5(u – 0,06)

u – 0,06 = 0

u = 0,06

Tuy nhiên, câu hỏi yêu cầu tìm thất nghiệp chu kỳ. Thất nghiệp chu kỳ là hiệu giữa tỷ lệ thất nghiệp thực tế và tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên. Trong trường hợp này, vì u = 0,06, thất nghiệp chu kỳ là 0.

Nhưng, câu hỏi có vẻ như đang yêu cầu tìm tỷ lệ thất nghiệp (u) khi lạm phát là 5% và lạm phát kỳ vọng bằng 0 (hoặc một giá trị khác 5%). Giả sử lạm phát kỳ vọng là 0, phương trình trở thành:

0,05 = 0 – 0,5(u – 0,06)

0,05 = -0,5u + 0,03

0,02 = -0,5u

u = -0,04

Kết quả này không hợp lý vì tỷ lệ thất nghiệp không thể âm. Có lẽ có một sự nhầm lẫn trong đề bài hoặc giả định của chúng ta.

Nếu chúng ta hiểu câu hỏi là tìm độ lệch của tỷ lệ thất nghiệp so với tỷ lệ tự nhiên khi lạm phát là 5% và lạm phát kỳ vọng bằng lạm phát năm trước:

0. 05 = 0 - 0.5(u - 0.06)

=> u - 0.06 = -0.1

u = -0.04

Nếu đề yêu cầu tính u khi π = 0 và π-1 = 5%:

0 = 0.05 - 0.5(u-0.06)

-0.05 = -0.5(u-0.06)

0.1 = u - 0.06

u = 0.16

Vậy đáp án chính xác nhất trong các lựa chọn là 0.16.