Tòa án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao được tổ chức theo nguyên tắc nào?

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về thẩm quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, cụ thể là Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh do Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức theo quy định của Quốc hội. Tuy nhiên, trong các phương án đưa ra, không có phương án nào đề cập đến Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Căn cứ vào quy định của Hiến pháp và Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014, thẩm quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức các chức vụ tư pháp khác thuộc thẩm quyền của Chủ tịch nước hoặc theo đề nghị của cơ quan có thẩm quyền. Đối chiếu với các phương án còn lại, phương án Chính phủ và Quốc hội không trực tiếp bổ nhiệm chức vụ này. Chủ tịch nước có thẩm quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức các chức vụ khác theo quy định của luật. Tuy nhiên, đối với Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, theo Điều 82 Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh "do Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức." Câu hỏi có sự không nhất quán với quy định hiện hành hoặc các phương án lựa chọn không đầy đủ. Tuy nhiên, nếu phải chọn phương án hợp lý nhất trong các lựa chọn được đưa ra và xem xét vai trò của các cơ quan nhà nước, thì Chủ tịch nước có vai trò giám sát và phê chuẩn các chức vụ quan trọng. Nhưng theo luật định, thẩm quyền thuộc về Viện trưởng VKSND tối cao. Vì các lựa chọn đưa ra không có Viện trưởng VKSND tối cao, và theo thông lệ chung về bổ nhiệm các chức vụ tương đương, đôi khi có sự tham gia hoặc phê chuẩn của Chủ tịch nước. Tuy nhiên, nếu câu hỏi dựa trên quy định pháp luật, thì cần có phương án "Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao". Nếu xem xét quy định cũ hơn hoặc có sự nhầm lẫn, hoặc đây là câu hỏi kiểm tra sự hiểu biết về cơ cấu chung, thì cần xem xét lại. Tuy nhiên, với câu hỏi này, nếu không có phương án "Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao", thì đây là một câu hỏi có vấn đề. Để đảm bảo tính chính xác và tuân thủ yêu cầu, ta phải chọn một đáp án. Trong trường hợp này, cần làm rõ quy định pháp luật hiện hành. Theo Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014, Điều 82 quy định "Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh do Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức.". Do phương án này không có, nên câu hỏi có thể đang dựa trên một quy định cũ hoặc có sai sót trong các lựa chọn. Tuy nhiên, nếu xét về vai trò giám sát và bổ nhiệm các chức vụ tư pháp ở cấp cao, Chủ tịch nước thường có vai trò nhất định. Nhưng quy định cụ thể cho Viện trưởng VKSND cấp tỉnh là Viện trưởng VKSND tối cao. Vì không có phương án đúng theo luật, ta sẽ giả định câu hỏi có thể đang muốn kiểm tra về thẩm quyền bổ nhiệm chung hoặc có sai sót. Nếu buộc phải chọn, và xem xét các phương án, không có phương án nào hoàn toàn chính xác theo luật hiện hành.

Câu hỏi kiểm tra quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, Viện kiểm sát có quyền yêu cầu các cơ quan hành chính thực hiện pháp luật, chứ không phải thực hiện nghĩa vụ pháp lý, giám sát hay điều tra. Quyền yêu cầu các cơ quan hành chính thực hiện pháp luật là một trong những chức năng giám sát tối cao của Viện kiểm sát nhằm đảm bảo pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh.

Câu hỏi yêu cầu xác định thành phần cấu tạo của hệ thống Tòa án nhân dân cấp cao. Theo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2014, hệ thống Tòa án nhân dân bao gồm Tòa án nhân dân tối cao, các Tòa án nhân dân cấp cao, các Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, các Tòa án nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và các Tòa án quân sự. Do đó, Tòa án nhân dân cấp cao là một cấp trong hệ thống, không bao gồm các cấp thấp hơn như cấp huyện hay cấp tỉnh. Phương án 3 là đáp án duy nhất liệt kê đúng cấp Tòa án nhân dân cấp cao.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về quyền bảo chữa của bị can, bị cáo trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam, bị can, bị cáo có quyền tự bào chữa hoặc nhờ người khác bào chữa. Người khác bào chữa cho bị can, bị cáo có thể là luật sư hoặc người không phải là luật sư. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, việc có người bào chữa là luật sư là bắt buộc.

* Phương án 1: Sai. Bị can, bị cáo không chỉ có thể mời luật sư mà còn có thể mời người khác không phải là luật sư tham gia bào chữa.
* Phương án 2: Đúng. Đây là phương án bao quát và chính xác nhất, thể hiện đầy đủ các hình thức bào chữa mà bị can, bị cáo có thể lựa chọn theo quy định của pháp luật.
* Phương án 3: Sai. Mặc dù bị can, bị cáo có thể tự bào chữa, nhưng không phải lúc nào cũng "không nhất thiết phải mời luật sư hoặc người khác". Có những trường hợp luật định bắt buộc phải có người bào chữa là luật sư.
* Phương án 4: Sai. Phương án này giới hạn việc bào chữa, trong khi bị can, bị cáo có thể tự mình bào chữa mà không cần mời người khác.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ tịch nước trong lĩnh vực hành pháp. Phương án 1: Chủ tịch nước bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao theo đề nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao. Đây là một nhiệm vụ quan trọng liên quan đến tư pháp và do Quốc hội phê chuẩn, thuộc phạm vi hoạt động của Chủ tịch nước. Phương án 2: Chủ tịch nước công bố quyết định đại xá theo nghị quyết của Quốc hội. Đây cũng là một nhiệm vụ của Chủ tịch nước, tuy nhiên, nó không trực tiếp liên quan đến lĩnh vực hành pháp mà mang tính chất nhà nước và pháp luật. Phương án 3: Chủ tịch nước không có quyền chỉ đạo thẩm phán hoặc cơ quan lập pháp. Thẩm phán thuộc hệ thống tư pháp và cơ quan lập pháp có chức năng riêng. Phương án 4: "Chủ tịch nước thực hiện quyết định của Quốc hội" là một phát biểu chung chung, thiếu cụ thể và không nêu bật được nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của Chủ tịch nước trong lĩnh vực hành pháp. Trong các phương án đưa ra, việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao là một trong những nhiệm vụ có liên quan trực tiếp đến việc thực thi quyền lực nhà nước và quản lý nhà nước, có yếu tố hành pháp.