Câu hỏi:

Điểm khác biệt cơ bản giữa cơ chế thẩm thấu và khuếch tán các chất trong trao đổi chất qua màng tế bào là chất được vận chuyển.

- Về chiều gradient vận chuyển: Cả thẩm thấu và khuếch tán đều diễn ra theo chiều xuôi gradient nồng độ, tức vận chuyển từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp.

- Về chất được vận chuyển: Thẩm thấu chỉ liên quan đến sự di chuyển của dung môi (chủ yếu là nước) qua màng bán thấm. Còn khuếch tán là sự di chuyển của chất tan, bao gồm các ion, phân tử nhỏ, và thậm chí cả các phân tử lớn (nhưng cần sự hỗ trợ của protein màng) qua màng bán thấm.

- Về sự tiêu tốn năng lượng: Cả hai quá trình này đều là vận chuyển thụ động, không tiêu tốn năng lượng của tế bào.

- Về con đường vận chuyển: Cả thẩm thấu và khuếch tán đều phải đi qua màng tế bào, có thể trực tiếp qua màng phospholipid hoặc qua các kênh protein.

- Glucose đóng vai trò là chất truyền tin giữa các tế bào. → Sai. Glucose là nguồn năng lượng chính trong tế bào, được thu nhận thông qua quá trình tiêu hóa thức ăn. Chất truyền tin là các tín hiệu hóa học do tế bào cơ thể thể tiết ra để ra tín hiệu đáp ứng cho các tế bào khác trong cơ thể. Trong trường hợp này, chất truyền tin đó chính là insulin.

- Nếu các thụ thể tiếp nhận insulin trên tế bào đích bị đột biến sẽ dẫn tới tiểu đường type 2. → Đúng. Các thụ thể insulin trên bề mặt tế bào đích đóng vai trò nhận biết insulin và truyền tín hiệu vào bên trong tế bào, từ đó kích thích tế bào kích hoạt mở các kênh protein để cho glucose đi vào. Nếu thụ thể bị đột biến, insulin sẽ không thể gắn kết và "mở cửa" cho glucose vào tế bào, dẫn đến kháng insulin và tiểu đường type 2.

- Quá trình truyền thông tin giữa tế bào tuyến tụy và các tế bào đích diễn ra thông qua cầu nối màng sinh chất giữa các tế bào.→ Sai. Do tế bào đích và tế bào tuyến tụy nằm xa nhau nên không thể truyền tín hiệu (là insulin) thông qua cầu nối màng sinh chất. Thay vào đó insulin sẽ được tuyến tụy tiết vào máu, theo hệ tuần hoàn đi đến các tế bào đích và gắn kết vào thụ thể trên bề mặt tế bào. Đây là con đường truyền tin nội tiết hay truyền tin khoảng cách xa.

- Người bị bệnh béo phì sẽ có nguy cơ cao bị mắc tiểu đường type 2. → Đúng. Người bị béo phì là do chế độ ăn thừa glucose, glucose sẽ được các tế bào tích tụ trong gan, cơ và tạo mỡ. Để làm được điều đó tuyến tụy sẽ phải tăng cường tạo thêm insulin, dẫn tới dễ bị suy tuyến tụy, lâu dần sẽ dẫn tới tiểu đường type 2. Ngoài ra khi các mô, cơ quan nội tạng bị tích trữ quá nhiều mỡ sẽ khiến tế bào sản sinh ra các chất gây viêm và hormone làm cản trở hoạt động của insulin, dẫn đến kháng insulin. Béo phì cũng thường đi kèm với các rối loạn chuyển hóa khác như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2.

- Cấu trúc trên là màng sinh chất. → Sai. Màng sinh chất là lớp bao bọc bên ngoài tế bào gồm 2 lớp phospholipid gắn với nhau, trong khi cấu trúc này có nhiều thành phần ở giữa 2 màng nên đây không phải màng sinh chất. Cấu trúc này là khung tế bào.

 - Cấu trúc trên có chức năng duy trì hình dạng của tế bào. → Đúng. Bộ khung tế bào như một "khung xương" bên trong, giúp duy trì hình dạng và sự ổn định của tế bào.

- Các cấu trúc số 5, 6, 7 có chức năng cố định các bào quan trong tế bào. → Đúng. Các cấu trúc 5, 6, 7 lần lượt là các vi ống, sợi trung gian và vi sợi. Chúng tạo thành mạng lưới giúp cố định và di chuyển các bào quan trong tế bào.

- Cấu trúc trên chỉ có ở sinh vật đa bào. → Sai. Bộ khung tế bào có ở tất cả sinh vật nhân thực nên sẽ có ở cả sinh vật nhân thực đơn bào.

- Hình 1 là cấu trúc phân tử của tinh bột. → Sai. Hình 1 cho thấy 3 mạch hydrocarbon dài (acid béo) liên kết với một phân tử glycerol, cho thấy đây là cấu tạo phân tử của một triglyceride (lipid). Đây không phải cấu trúc của tinh bột.

- Hydrogen là nguyên tố chính cấu tạo nên mạch “xương sống” các hợp chất trên. → Sai. Mạch "xương sống" của các hợp chất hữu cơ trong tế bào (như carbohydrate, protein) được tạo nên chủ yếu bởi nguyên tử carbon (C). Khi các phân tử tương tác với nhau, cấu trúc của mạch này thường ít thay đổi, các phân tử C cũng là nơi gắn được với các nguyên tố khác như H, O, P,…

- Phân tử ở hình 2 là sản phẩm của quá trình quang hợp. → Đúng. Phân tử này có công thức cấu tạo là C₆H₁₂O₆, đây là công thức của đường glucose, là sản phẩm của quá trình quang hợp.

Phương trình quang hợp:

\(6 \mathrm{CO}_2+6 \mathrm{H}_2 \mathrm{O} \xrightarrow{\text { Ánh sáng, luc lap }} \mathrm{C}_6 \mathrm{H}_{12} \mathrm{O}_6+6 \mathrm{O}_2\)

- Các thực phẩm giàu đạm sẽ bổ sung các phân tử dạng như hình 3. → Đúng. Cấu trúc số 3 có 1 nhóm carboxyl -COOH và 1 nhóm amino -NH₂, chứng tỏ đây là cấu trúc của một amino acid. Amino acid là thành phần cấu tạo nên protein, thực phẩm giàu đạm hay giàu protein sẽ giúp bổ sung thành phần amino acid cho tế bào.

- Muối ngấm được vào dưa chuột là nhờ quá trình khuếch tán các chất tan qua màng sinh chất. → Đúng. Do có sự chênh lệch nồng độ muối (nồng độ muối trong môi trường cao hơn bên trong tế bào), nước từ trong tế bào dưa sẽ đi ra ngoài môi trường, đồng thời muối từ môi trường sẽ đi vào trong tế bào theo chiều gradient nồng độ để nồng độ các chất ở 2 bên màng sinh chất được cân bằng. Đây là lí do vì sao dưa bị héo và có vị mặn.

- Dưa bị mềm nhũn là do nước đi vào tế bào quá nhiều làm vỡ cấu trúc tế bào. → Sai. Dưa chuột bị mềm là bởi do khi ngâm quá lâu, nước trong tế bào dưa chuột sẽ bị rút hết ra ngoài môi trường do sự chênh lệch nồng độ gradient quá cao (môi trường ưu trương).

- Muối tạo môi trường ưu trương để bảo quản dưa chuột không bị vi khuẩn phân hủy. → Đúng. Môi trường nước muối có nồng độ muối cao (môi trường ưu trương) sẽ ức chế sự phát triển của vi khuẩn, giúp bảo quản dưa chuột và làm chậm quá trình phân hủy. Tuy nhiên, một số loại vi khuẩn lactic vẫn có thể tồn tại và lên men trong môi trường này, tạo ra vị chua đặc trưng cho dưa muối.

- Bảo quản dưa muối trong tủ lạnh sẽ giúp giữ được độ giòn của dưa lâu hơn. → Đúng. Nhiệt độ thấp trong tủ lạnh sẽ làm chậm quá trình lên men và hoạt động của các enzyme, giúp dưa chuột giữ được độ giòn lâu hơn.