Đặc điểm của phương pháp đông khô, ngoại trừ

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về các phương pháp làm khô dược liệu và đặc biệt chú trọng đến dược chất kém bền nhiệt. Các phương pháp làm khô cần đảm bảo không làm biến đổi hoặc phá hủy dược chất.

• A. Sấy liên tục: Phương pháp này sử dụng nhiệt độ cao trong thời gian dài, không phù hợp cho dược chất kém bền nhiệt vì có thể gây phân hủy hoặc biến đổi cấu trúc.
• B. Dùng hóa chất: Sử dụng các hóa chất hút ẩm để loại bỏ nước, thường dùng cho các dược chất nhạy cảm với nhiệt. Đây là một phương pháp làm khô thích hợp.
• C. Đông khô (Lyophilization): Phương pháp này làm khô bằng cách đóng băng dược chất rồi loại bỏ nước bằng cách thăng hoa trong điều kiện chân không. Quá trình này diễn ra ở nhiệt độ thấp, rất phù hợp cho dược chất kém bền nhiệt.
• D. Sấy phun sương: Phương pháp này tạo ra các hạt sương nhỏ của dung dịch dược chất và sấy khô nhanh chóng bằng dòng khí nóng. Tuy nhiên, thời gian tiếp xúc với nhiệt rất ngắn nên vẫn có thể áp dụng cho một số dược chất kém bền nhiệt.

Trong các phương án trên, sấy liên tục là phương pháp sử dụng nhiệt độ cao trong thời gian dài, do đó không thích hợp cho dược chất kém bền nhiệt.

Phân tích câu hỏi: Câu hỏi yêu cầu xác định ưu điểm của dạng thuốc bột.

Đánh giá các phương án:

• A. Sai. Thuốc bột không thích hợp với dược chất có mùi vị khó chịu và kích ứng niêm mạc đường tiêu hóa, vì thuốc bột dễ gây cảm giác khó chịu khi uống và tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc.
• B. Đúng. Thuốc bột có ưu điểm là ổn định về mặt hóa học hơn so với các dạng thuốc lỏng do độ ẩm thấp, hạn chế các phản ứng phân hủy.
• C. Sai. Sinh khả dụng của thuốc bột thường thấp hơn các dạng thuốc lỏng do cần thời gian rã và hòa tan trước khi hấp thu.
• D. Sai. Vì A sai.

Thuốc trứng (hay còn gọi là viên đạn) là một dạng thuốc đặt, thường có hình viên đạn hoặc hình trứng, được đưa vào các hốc tự nhiên của cơ thể như trực tràng, âm đạo, niệu đạo. Mục đích sử dụng thuốc trứng chủ yếu là để thuốc phát huy tác dụng tại chỗ, ví dụ như điều trị viêm nhiễm, nấm ngứa âm đạo, trĩ,... Mặc dù thuốc cũng có thể hấp thu vào máu và gây tác dụng toàn thân, nhưng đây không phải là mục đích chính khi sử dụng dạng thuốc này. Vì vậy, đáp án D (A, C đúng) là đáp án chính xác nhất.

Yêu cầu chất lượng của thuốc đặt bao gồm:

- Độ bền cơ học cao để thuốc không bị vỡ hoặc biến dạng trong quá trình vận chuyển và sử dụng.

- Hình dạng, kích thước và khối lượng phù hợp với nơi đặt thuốc (ví dụ: trực tràng, âm đạo) để đảm bảo thuốc được đặt đúng vị trí và phát huy tác dụng.

Phương án A sai vì nhiệt độ nóng chảy của thuốc đặt phải phù hợp để thuốc tan chảy hoặc hòa tan ở nhiệt độ cơ thể, giải phóng dược chất. Nhiệt độ nóng chảy quá cao sẽ làm thuốc khó tan chảy, giảm hiệu quả điều trị.

Phương án D là đáp án đúng vì bao gồm cả B và C.

Để đáp ứng yêu cầu chất lượng, thuốc đặt cần:

• Có độ bền cơ học thích hợp để không bị vỡ hoặc biến dạng trong quá trình sản xuất, đóng gói, vận chuyển và sử dụng.
• Không chảy lỏng ở nhiệt độ cơ thể (37°C) để giữ được hình dạng và đảm bảo giải phóng hoạt chất đúng vị trí mong muốn.
• Đồng đều về khối lượng để đảm bảo mỗi viên thuốc chứa lượng hoạt chất tương đương.

Vì vậy, phương án A và B đều đúng, còn phương án C sai. Do đó, đáp án đúng là D.