Cho suy luận: “Nếu Q uống quá nhiều rượu thì anh ấy say xỉn. Q không say xỉn. Vậy có nghĩa là anh ấy không uống, hoặc chỉ uống ít rượu”. Suy luận này đúng hay sai; viết sơ đồ suy luận?

Thế nào là suy luận quy nạp?

Lời giải:

Đáp án đúng: A

Suy luận quy nạp là quá trình suy luận đi từ những trường hợp riêng lẻ, cụ thể để đưa ra một kết luận tổng quát. Phương án A mô tả chính xác đặc điểm này: "Suy luận từ tiền đề chứa tri thức riêng rút ra kết luận chứa tri thức bao quát mọi tri thức riêng đó." Phương án B không hoàn toàn chính xác vì quy nạp có thể mang lại tri thức tổng quát nhưng không phải lúc nào cũng "gần đúng". Tính chính xác phụ thuộc vào số lượng và chất lượng của các trường hợp riêng lẻ được xem xét. Phương án C mô tả một loại suy luận khác, có thể là suy luận nhân quả, nhưng không phải là quy nạp nói chung. Phương án D mô tả suy luận diễn dịch, là quá trình suy luận ngược lại với quy nạp, đi từ tổng quát đến cụ thể.

Câu 37:

“Trường hợp 1, gồm các sự kiện a, b, c có hiện tượng A xuất hiện; Trường hợp 2, gồm các sự kiện e, f, a, b có hiện tượng A xuất hiện; Trường hợp 3, gồm các sự kiện a, f, g, h cũng có hiện tượng A xuất hiện; Vậy, sự kiện a là nguyên nhân làm xuất hiện hiện tượng A”. Suy luận này dựa trên phương pháp gì?

Lời giải:

Đáp án đúng: B

Phương pháp tương đồng (PP tương đồng) được sử dụng trong trường hợp này. Phương pháp này dựa trên việc tìm ra một yếu tố chung xuất hiện trong tất cả các trường hợp có hiện tượng đang nghiên cứu. Trong ví dụ trên, sự kiện 'a' xuất hiện trong tất cả các trường hợp (1, 2, và 3) khi hiện tượng A xuất hiện. Do đó, người ta suy luận rằng 'a' có thể là nguyên nhân gây ra hiện tượng A.

Các phương pháp khác không phù hợp:

PP phần dư: Loại bỏ các yếu tố đã biết là nguyên nhân của các phần khác của hiện tượng, phần còn lại được coi là nguyên nhân của phần còn lại của hiện tượng.
PP khác biệt: So sánh hai trường hợp giống nhau về mọi mặt, trừ một yếu tố. Nếu hiện tượng đang nghiên cứu chỉ xảy ra khi có mặt yếu tố đó, thì yếu tố đó được coi là nguyên nhân.

Câu 38:

“Óc sinh ra tư tưởng cũng giống như gan sinh ra mật, bàng quang sinh ra nước tiểu” là suy luận gì?

Lời giải:

Đáp án đúng: C

Câu nói "Óc sinh ra tư tưởng cũng giống như gan sinh ra mật, bàng quang sinh ra nước tiểu" là một phép loại suy. Ở đây, người ta so sánh mối quan hệ giữa óc và tư tưởng với mối quan hệ giữa gan và mật, bàng quang và nước tiểu. Cụ thể, nó nhấn mạnh sự tương đồng trong chức năng sản sinh ra một cái gì đó của các cơ quan khác nhau trong cơ thể. Do đó, đây là một phép loại suy về quan hệ.

Câu 39:

Chứng minh trực tiếp là gì?

Lời giải:

Đáp án đúng: C

Chứng minh trực tiếp là phương pháp chứng minh toán học cơ bản, trong đó ta bắt đầu từ các giả thiết hoặc các định lý đã biết, sử dụng các quy tắc suy luận logic để dẫn đến kết luận cần chứng minh. Nói cách khác, ta đi từ những điều đã biết và chắc chắn đúng để suy ra điều cần chứng minh cũng đúng. * **Phương án A:** Chứng minh dựa vào kinh nghiệm cá nhân không phải là chứng minh trực tiếp trong toán học, vì kinh nghiệm cá nhân có thể chủ quan và không đảm bảo tính chính xác. * **Phương án B:** Tương tự như phương án A, chứng minh dựa vào kinh nghiệm tập thể cũng không đủ độ tin cậy để được coi là chứng minh trực tiếp trong toán học. * **Phương án C:** Phương án này mô tả chính xác định nghĩa của chứng minh trực tiếp: suy luận từ các luận cứ đúng để đạt được luận đề đúng. * **Phương án D:** Vì phương án C đúng, nên phương án D sai.

Câu 40:

“Bố vợ hỏi: Tại sao ngỗng kêu to? Con rể học trò đáp: Cổ dài thì kêu to. Con rể nông dân bác bỏ (BB): Ễnh ương cổ đâu mà cũng kêu to!. Bố vợ lại hỏi: Tại sao vịt nổi? Con rể học trò đáp: Nhiều lông ít thịt thì nổi. Con rể nông dân lại BB: Cái thuyền có lông đâu mà cũng nổi”. Cách bác bỏ của con rể nông dân được gọi là gì?

Lời giải:

Đáp án đúng: A

Câu hỏi yêu cầu xác định kiểu bác bỏ mà người con rể nông dân sử dụng trong các ví dụ được đưa ra. * **Phương án A: Bác bỏ luận cứ không là lý do đầy đủ.** Đây là đáp án chính xác. Con rể nông dân chỉ ra rằng luận cứ của con rể học trò (cổ dài thì kêu to, nhiều lông ít thịt thì nổi) không phải là lý do duy nhất hoặc đầy đủ để giải thích hiện tượng. Việc ễnh ương kêu to dù cổ ngắn và thuyền nổi dù không có lông đã chứng minh điều này. * **Phương án B: Bác bỏ luận chứng không hợp lôgích.** Luận chứng của con rể học trò không hẳn là không hợp lôgích, chỉ là không đầy đủ và có thể bị phản biện bằng các ví dụ khác. * **Phương án C: Bác bỏ luận cứ không chân thực.** Luận cứ của con rể học trò có thể đúng trong một số trường hợp nhất định (ví dụ, ngỗng kêu to có thể do cổ dài góp phần), chứ không hoàn toàn sai. * **Phương án D: Bác bỏ luận đề gián tiếp.** Bác bỏ luận đề gián tiếp là chứng minh một kết luận khác (thường là phủ định của luận đề ban đầu) là đúng. Con rể nông dân không làm điều này; anh ta chỉ ra rằng luận cứ của con rể học trò không đủ mạnh. Do đó, đáp án chính xác nhất là A.

Câu 41:

Cho mệnh đề T, ta xác định mệnh đề ~T trái ngược với mệnh đề T, và chứng minh mệnh đề ~T đúng. Thao tác lôgích này được gọi là gì?

Lời giải: