“Hành văn mập mờ” là sai lầm do vi phạm quy luật nào?

Quy luật lý do đầy đủ.

Quy luật loại trừ cái thứ ba.

Quy luật phi mâu thuẫn.

A), B), C) đều sai.

Trả lời:

Đáp án đúng: D

Câu hỏi đề cập đến lỗi "hành văn mập mờ" trong lập luận. Hành văn mập mờ vi phạm quy luật lý do đầy đủ vì khi hành văn mập mờ, người đọc/nghe không thể hiểu rõ ý của người nói/viết, do đó không có đủ lý do để tin vào kết luận hoặc lập luận được đưa ra. Các quy luật còn lại (loại trừ cái thứ ba và phi mâu thuẫn) liên quan đến tính xác định và nhất quán của các phán đoán, không trực tiếp liên quan đến sự rõ ràng của hành văn.

200+ câu hỏi trắc nghiệm Logic học đại cương kèm đáp án và lời giải minh họa - Phần 1

50 câu hỏi 60 phút

Bắt đầu thi

Câu hỏi liên quan

Câu 45:

Nếu theo lệnh “Chỉ được phép cạo cho tất cả những người và chỉ những người không tự cạo”, thì anh thợ cạo có được phép cạo cho mình hay không?

Lời giải:

Đáp án đúng: D

Đây là một biểu nghịch lý kinh điển, gặp trong lý thuyết tập hợp và logic. Giả sử anh thợ cạo tự cạo cho mình, theo lệnh thì anh ta không được phép cạo cho mình (vì chỉ cạo cho người không tự cạo). Nếu anh ta không tự cạo cho mình, theo lệnh thì anh ta phải cạo cho mình (vì phải cạo cho tất cả những người không tự cạo). Vậy nên, không có đáp án nào phù hợp, vì lệnh đã tự mô thuẫu. Do đó, A), B), C) đều sai.

Câu 46:

Có ba ông thợ cắt tóc X, Y, Z (một ông thợ giỏi, một ông thợ trung bình, một ông thợ vụng) tháng nào cũng cắt tóc cho nhau. Hãy cho biết tay nghề của từng ông thợ, nếu quan sát thấy: Tháng đầu, đầu ông X được cắt trung bình, đầu ông Y được cắt đẹp, đầu ông Z bị cắt xấu. Tháng sau, đầu ông X được cắt đẹp, đầu ông Y bị cắt xấu, đầu ông Z được cắt trung bình.

Lời giải:

Đáp án đúng: C

Phân tích bài toán:

* Mỗi ông thợ cắt tóc đều được cắt tóc bởi hai người còn lại.
* Tay nghề của một người thợ được đánh giá qua kiểu tóc mà người đó cắt cho người khác.

Suy luận:

* Ông Y được cắt đẹp: Điều này cho thấy có một thợ cắt tóc giỏi cắt cho ông Y. Đồng thời, tháng sau ông Y lại bị cắt xấu nên tay nghề của ông Y không thể là giỏi.
* Ông X được cắt trung bình: Điều này cho thấy cả hai người thợ còn lại đều không phải là thợ giỏi (vì nếu một trong hai người là thợ giỏi thì ông X phải được cắt đẹp).
* Ông Z bị cắt xấu: Điều này cho thấy có một thợ cắt tóc vụng cắt cho ông Z. Tháng sau ông Z được cắt trung bình, chứng tỏ tay nghề của ông Z không phải là vụng.

Từ các suy luận trên, ta có thể kết luận:

* Ông Y được cắt đẹp ở tháng đầu, chứng tỏ tháng đó ông Z cắt cho ông Y và ông Z là thợ giỏi. Đồng thời, ông Y không thể là thợ giỏi do tháng sau bị cắt xấu.
* Ông X được cắt trung bình, chứng tỏ cả ông Y và ông Z không ai là thợ giỏi. Vì ông Z đã là thợ giỏi nên ông Y phải là thợ trung bình.
* Ông Z bị cắt xấu ở tháng đầu, chứng tỏ ông X cắt cho ông Z và ông X là thợ vụng.

Vậy đáp án đúng là: Z – thợ cắt đẹp; X – thợ cắt xấu; Y – thợ cắt trung bình (đảo vị trí đáp án B)

Câu 47:

“Hắn chửi như những người say rượu hát. Giá mà hắn biết hát thì hắn đã không chửi. Nhưng khổ cho đời và khổ cho người là hắn lại không biết hát. Vậy thì hắn chửi, cũng như chiều nay hắn chửi”. Đoạn văn trên thể hiện suy luận gì? có hợp lôgích không?

Lời giải:

Đáp án đúng: A

Đoạn văn trên trình bày một chuỗi các mệnh đề có tính chất giả định và điều kiện. Ta có thể diễn giải như sau:

* Giả định 1: Nếu hắn biết hát, hắn đã không chửi.
* Giả định 2: Hắn không biết hát.
* Kết luận: Vì vậy, hắn chửi.

Mô hình này tuân theo cấu trúc của tam đoạn luận (TĐL) giả định (hypothetical syllogism), trong đó các tiền đề là các mệnh đề giả định "nếu... thì...". Tuy nhiên, tính hợp logic của suy luận này có thể bị nghi ngờ. Việc không biết hát có thể là một trong nhiều nguyên nhân dẫn đến việc chửi, chứ không phải là nguyên nhân duy nhất hay tất yếu. Người ta có thể chửi vì nhiều lý do khác (tức giận, thất vọng, v.v.) ngay cả khi họ biết hát.

Do đó, đáp án chính xác là C. Tam đoạn luận giả định, không hợp lôgích.

Câu 48:

“Nó mà sống thì là một chuyện màu nhiệm, mà chuyện màu nhiệm thì không còn xảy ra ở cái thế giới này nữa”. Đoạn văn trên thể hiện suy luận gì? có hợp lôgích không?

Lời giải:

Đáp án đúng: C

Đoạn văn trên thể hiện một tam đoạn luận (TĐL) kéo theo, với hình thức phủ định.

* Tiền đề 1: Nếu nó sống, thì đó là một chuyện màu nhiệm.
* Tiền đề 2: Chuyện màu nhiệm không còn xảy ra ở thế giới này.
* Kết luận (ẩn): Vậy nên, nó không sống (hoặc nó đã chết).

Phân tích tính hợp lôgích: Tam đoạn luận này hợp lôgích vì nó tuân theo quy tắc của phép kéo theo trong lôgích học. Nếu P kéo theo Q, và Q sai, thì P cũng phải sai. Trong trường hợp này, P là "nó sống" và Q là "chuyện màu nhiệm xảy ra". Vì Q (chuyện màu nhiệm xảy ra) là sai, nên P (nó sống) cũng phải sai. Do đó, lập luận này hợp lý.

Như vậy, đáp án đúng là C.

Câu 49:

“Không hiệp ý thì đã chẳng đến đây; đã đến đây tức là không ai không hiệp ý”. Đoạn văn này thể hiện suy luận gì? Có hợp lôgích không?

Lời giải:

Đáp án đúng: D

Đoạn văn trên thể hiện suy luận diễn dịch trực tiếp, cụ thể là kiểu kéo theo (nếu...thì...).

Mệnh đề đầu tiên: "Không hiệp ý thì đã chẳng đến đây" có thể hiểu là "Nếu không hiệp ý, thì không đến đây".
Mệnh đề thứ hai: "Đã đến đây tức là không ai không hiệp ý" có thể hiểu là "Nếu đến đây, thì tất cả đều hiệp ý".

Suy luận này hợp lôgích vì nó tuân theo quy tắc của phép kéo theo: nếu P kéo theo Q và Q kéo theo R, thì P kéo theo R. Ở đây, P là "đến đây", Q là "hiệp ý", và suy luận đi từ "đến đây" đến "hiệp ý", do đó nó hợp lôgích. Vì vậy, đáp án D là đáp án đúng.

Các đáp án khác không phù hợp vì:
- Đáp án A, B, C: Tam đoạn luận (TĐL) là một hình thức suy luận khác, có cấu trúc gồm hai tiền đề và một kết luận. Đoạn văn trên không có cấu trúc này.
- Đáp án C: suy luận này hoàn toàn hợp logic.

Câu 50:

Hai bạn X và Y hay đùa (lúc nói thật, lúc nói dối). Một lần, X bảo Y: “Lúc nào mình không nói dối thì cậu cũng không nói dối”. Y trả lời: “Lúc nào mình nói dối thì cậu cũng nói dối”. Hỏi, lúc này bạn nào nói thật, bạn nào nói dối?

Lời giải: