Bên đi thuê hoạt động TSCĐ

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về nguyên lý kế toán kép, cụ thể là ảnh hưởng của các giao dịch kinh tế đến Tài sản (A) và Nguồn vốn (L). Nguyên lý cơ bản là: Tài sản = Nguồn vốn (A = L). Mọi giao dịch đều phải đảm bảo sự cân bằng này. Phân tích từng phương án:

1. Mua nguyên vật liệu, thanh toán bằng tiền mặt 200 triệu đồng: Tài sản (nguyên vật liệu) tăng 200 triệu đồng, Tài sản (tiền mặt) giảm 200 triệu đồng. Do đó, tổng Tài sản không đổi, Nguồn vốn không đổi. Phương án này không làm tăng cả Tài sản và Nguồn vốn.

2. Cấp cho đơn vị cấp dưới 1 TSCĐ trị giá 200 triệu đồng: Đây là một giao dịch nội bộ hoặc điều chuyển tài sản, không làm thay đổi tổng Tài sản hay Nguồn vốn của toàn bộ hệ thống đơn vị. Nếu là cấp phát từ nguồn vốn chủ sở hữu, có thể làm giảm tài sản (tiền hoặc tương đương) và giảm nguồn vốn, hoặc chỉ là sự thay đổi hình thái của tài sản.

3. Vay ngân hàng về nhập quỹ tiền mặt 200 triệu đồng: Giao dịch này làm tăng Tài sản (tiền mặt) lên 200 triệu đồng và đồng thời làm tăng Nguồn vốn (khoản nợ phải trả ngân hàng) lên 200 triệu đồng. Phương án này thỏa mãn điều kiện cả Tài sản và Nguồn vốn cùng tăng.

4. Thu hồi một khoản nợ của khách hàng 200 triệu đồng: Giao dịch này làm tăng Tài sản (tiền mặt hoặc tương đương) lên 200 triệu đồng, nhưng đồng thời làm giảm Tài sản (khoản phải thu khách hàng) đi 200 triệu đồng. Tổng Tài sản không đổi, Nguồn vốn không đổi. Phương án này không làm tăng cả Tài sản và Nguồn vốn.

Do đó, phương án 3 là đáp án đúng.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về khái niệm "đồng kiểm soát" trong lĩnh vực tài chính và kế toán. Đồng kiểm soát là một thỏa thuận theo hợp đồng mà theo đó hai hay nhiều bên cùng nhau chia sẻ quyền kiểm soát một hoạt động kinh tế. Quyền này không mang tính đơn phương mà là sự hợp tác và cùng chi phối.

- Phương án 1: "Là quyền cùng chi phối các chính sách tài chính và chính sách hoạt động." - Phương án này có ý nghĩa gần đúng nhưng còn thiếu yếu tố quan trọng là "theo thỏa thuận bằng hợp đồng".
- Phương án 2: "Là khi bên đầu tư nắm giữ từ 20% đến 50% giá trị vốn chủ sở hữu của bên nhận đầu tư." - Tỷ lệ sở hữu này thường liên quan đến ảnh hưởng đáng kể hoặc quyền kiểm soát chung, nhưng không phải là định nghĩa chính xác của đồng kiểm soát. Đồng kiểm soát có thể tồn tại ngay cả khi tỷ lệ sở hữu khác đi, miễn là có thỏa thuận kiểm soát chung.
- Phương án 3: "Là quyền cùng chi phối các chính sách tài chính và chính sách hoạt động theo thỏa thuận bằng hợp đồng." - Đây là định nghĩa đầy đủ và chính xác nhất. Nó bao gồm cả yếu tố "cùng chi phối" và "theo thỏa thuận bằng hợp đồng", là hai yếu tố cốt lõi của đồng kiểm soát.
- Phương án 4: "Là quyền chi phối các chính sách tài chính và chính sách hoạt động theo thỏa thuận bằng hợp đồng." - Phương án này thiếu yếu tố "cùng" chi phối, ngụ ý quyền chi phối đơn phương hoặc theo nhóm không nhất thiết phải là "cùng" nhau.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về đặc điểm của báo cáo hợp nhất. Báo cáo hợp nhất là báo cáo tài chính của một tập đoàn bao gồm công ty mẹ và các công ty con được trình bày như thể đó là một thực thể kinh tế duy nhất.

Phân tích các phương án:

* Phương án 1: Lập trên cơ sở cộng ngang các khoản mục tài sản, nguồn vốn của công ty mẹ với công ty con là một nguyên tắc cơ bản để lập báo cáo hợp nhất. Tuy nhiên, "cộng ngang" có thể hiểu chưa đầy đủ, vì việc hợp nhất còn bao gồm loại trừ giao dịch nội bộ, ghi nhận lợi thế thương mại.
* Phương án 2: Lợi ích của các cổ đông không kiểm soát (NCI) tại công ty con phải được ghi nhận và trình bày riêng biệt trong phần vốn chủ sở hữu của báo cáo hợp nhất. Đây là một đặc điểm đúng.
* Phương án 3: Lợi thế thương mại (hoặc lỗ phát sinh từ giao dịch mua rẻ) phát sinh từ việc công ty mẹ mua lại công ty con là một khoản mục quan trọng được phản ánh trong báo cáo hợp nhất. Đây là một đặc điểm đúng.
* Phương án 4: Các giao dịch và số dư nội bộ giữa các công ty trong tập đoàn (bao gồm công ty mẹ và công ty con) phải được loại trừ hoàn toàn khi lập báo cáo hợp nhất để đảm bảo báo cáo phản ánh đúng tình hình tài chính của cả tập đoàn với các bên bên ngoài. Đây là một đặc điểm đúng.

Kết luận: Phương án 1 mô tả chưa đầy đủ và chính xác bản chất của việc lập báo cáo hợp nhất. Việc hợp nhất không chỉ đơn thuần là "cộng ngang" mà còn đòi hỏi các điều chỉnh và loại trừ quan trọng. Do đó, phương án 1 là đặc điểm KHÔNG ĐÚNG hoặc ít chính xác nhất.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về lợi thế thương mại (goodwill) theo chuẩn mực IFRS 3.

- Phương án 1 sai vì theo IFRS 3, lợi thế thương mại không được phân bổ đều hàng năm. Thay vào đó, nó được kiểm tra suy giảm giá trị ít nhất mỗi năm một lần hoặc khi có dấu hiệu cho thấy nó có thể bị suy giảm.
- Phương án 2 đúng. Đây là định nghĩa chuẩn về lợi thế thương mại theo IFRS 3.
- Phương án 3 đúng. Tổn thất lợi thế thương mại (impairment loss) được ghi nhận vào chi phí và ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh trên báo cáo tài chính hợp nhất.
- Phương án 4 đúng. Theo quy định của IFRS, tổn thất lợi thế thương mại đã ghi nhận trước đây không được phép hoàn nhập, ngay cả khi giá trị của lợi thế thương mại phục hồi trong tương lai.

Theo IFRS 10, quyền kiểm soát của nhà đầu tư đối với đơn vị nhận đầu tư được định nghĩa là quyền lực tạo ra khả năng chỉ đạo các hoạt động quan trọng của đơn vị nhận đầu tư để đạt được lợi ích trong tương lai. Phương án 1 mô tả khả năng tác động và có quyền, nhưng chưa đủ ý nghĩa quyền kiểm soát. Phương án 2 nói về khả năng chi phối chính sách hoạt động và tài chính, nhưng chưa nhấn mạnh vào việc đạt được lợi ích. Phương án 3 tập trung vào việc làm biến động thu nhập và khả năng tác động đến thu nhập, đây là một hệ quả của quyền kiểm soát chứ không phải bản chất của quyền kiểm soát. Phương án 4 bao hàm đủ ba yếu tố cấu thành quyền kiểm soát theo IFRS 10: quyền lực, các hoạt động quan trọng và mục tiêu lợi ích trong tương lai.