Tác dụng phụ của estrogen:

Câu hỏi yêu cầu chọn ý SAI về giai đoạn hấp thu thuốc. * **Phương án 1:** Đúng. Hiệu ứng chuyển hóa bước đầu (first-pass metabolism) xảy ra trước khi thuốc vào tuần hoàn chung, tại thành ruột, hệ tĩnh mạch cửa và gan. * **Phương án 2:** **SAI.** Đối với thuốc hấp thu kém, thực phẩm có thể làm *tăng* hoặc *giảm* độ khả dụng sinh học (F) tùy thuộc vào cơ chế tương tác. Một số loại thuốc hấp thu tốt hơn khi có thức ăn (ví dụ: griseofulvin), trong khi một số loại khác bị giảm hấp thu. * **Phương án 3:** Đúng. AUC (diện tích dưới đường cong) là một thông số quan trọng để đánh giá mức độ tiếp xúc của cơ thể với thuốc, vì nó tính đến cả nồng độ và thời gian thuốc tồn tại trong cơ thể. * **Phương án 4:** Đúng. Đối với thuốc có hiệu ứng chuyển hóa bước đầu cao, thực phẩm có thể làm giảm độ khả dụng sinh học (F) do tăng cường chuyển hóa thuốc ở gan. Vậy, phương án sai là phương án 2.

Corticosteroid dùng lâu ngày và liều cao gây ức chế trục hạ đồi - tuyến yên - tuyến thượng thận, dẫn đến giảm tiết cortisol nội sinh. Đây là một tác dụng phụ kiểu B (Bizarre reaction), tức là các phản ứng dị ứng hoặc đặc ứng, không liên quan trực tiếp đến tác dụng dược lý của thuốc và thường không dự đoán trước được.

Câu hỏi yêu cầu tìm nhận xét sai về biểu hiện loạn sản huyết của ADRs (phản ứng có hại của thuốc). Ta xét từng đáp án:

- Đáp án 1: Sulfoamide, thiazide có thể gây giảm tiểu cầu. Đây là một tác dụng phụ đã được biết đến của các thuốc này.

- Đáp án 2: Penicillin có thể gây thiếu máu tán huyết. Đây cũng là một tác dụng phụ đã được biết đến của penicillin, thông qua cơ chế miễn dịch.

- Đáp án 3: Chloramphenicol có thể gây mất bạch cầu hạt. Đây là một tác dụng phụ nghiêm trọng của chloramphenicol, liên quan đến ức chế tủy xương.

- Đáp án 4: Cephalosporin gắn protein huyết tương lên màng tế bào HC gây ra hiện tượng tán huyết do miễn dịch. Cephalosporin thực tế gắn trực tiếp lên màng tế bào hồng cầu (HC), không thông qua protein huyết tương. Sự gắn trực tiếp này có thể dẫn đến sự hình thành phức hợp kháng nguyên-kháng thể, gây ra tán huyết do miễn dịch.

Vậy, đáp án sai là đáp án 4.

Phân tích các lựa chọn:

• Lựa chọn 1: Tác dụng phụ của thuốc và thông số điều trị không có mối liên hệ trực tiếp như vậy. Thông số điều trị (therapeutic index) là tỷ lệ giữa liều độc (TD50) và liều hiệu quả (ED50), thể hiện mức độ an toàn của thuốc.
• Lựa chọn 2: Hiệu năng (efficacy) và hiệu lực (potency) là hai khái niệm khác nhau. Hiệu lực liên quan đến nồng độ thuốc cần thiết để tạo ra một tác dụng nhất định (thường dùng ED50 để đo), trong khi hiệu năng là khả năng tạo ra đáp ứng tối đa của thuốc. Vì vậy, hiệu năng lớn không đồng nghĩa với hiệu lực lớn.
• Lựa chọn 3: Chất đối vận cạnh tranh (competitive antagonist) sẽ cạnh tranh với chất chủ vận (agonist) để gắn vào thụ thể. Sự có mặt của chất đối vận cạnh tranh sẽ làm tăng ED50 của chất chủ vận, vì cần nồng độ chất chủ vận cao hơn để đạt được hiệu quả tương tự.
• Lựa chọn 4: Trong việc lựa chọn thuốc, cả hiệu lực và hiệu năng đều quan trọng. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, hiệu năng (khả năng tạo ra đáp ứng tối đa) quan trọng hơn hiệu lực (nồng độ cần thiết để tạo ra đáp ứng).

Kết luận:

Chỉ có lựa chọn 3 là chính xác.

Câu hỏi yêu cầu xác định ICS (corticosteroid dạng hít) nào có đặc tính chống viêm tốt nhất, thời gian rã nhanh, độ tan cao và khả năng lưu giữ lâu ở phổi. Trong các lựa chọn được đưa ra: * **Fluticasone propionate:** Là một ICS mạnh, nhưng không phải là lựa chọn tốt nhất về thời gian rã và độ tan. * **Beclometason dipropionat:** Là một ICS thường được sử dụng, nhưng có thể có sinh khả dụng toàn thân cao hơn so với một số ICS khác. * **Mometasone furoate:** Là một ICS mạnh với thời gian bán thải dài và khả năng gắn kết thụ thể cao, dẫn đến tác dụng chống viêm kéo dài. * **Budesonide:** Có thời gian rã nhanh, độ tan tương đối tốt, và có thể hoạt hóa tại chỗ ở phổi. Như vậy, Mometasone furoate có tác dụng chống viêm tốt, lưu giữ ở phổi lâu. Budesonide rã nhanh và tan tốt.