Câu nào dưới đây trả lời đúng, ngắn gọn và rõ nhất về Sự phát triển theo Phép biện chứng duy vật:

Luận điểm thuộc lập trường duy vật tầm thường là xem xét một yếu tố duy nhất (thường là kinh tế) quyết định mọi mặt của lịch sử, phủ nhận vai trò của các yếu tố khác như chính trị, văn hóa, tư tưởng. Trong các phương án trên:

• Phương án 1 và 2 thể hiện quan điểm duy vật biện chứng về vai trò quyết định cuối cùng của kinh tế, nhưng không phủ nhận vai trò của các yếu tố khác.


• Phương án 3 thể hiện quan điểm duy tâm chủ quan, coi chính trị là yếu tố quyết định duy nhất.


• Phương án 4 thể hiện rõ nhất quan điểm duy vật tầm thường, khi tuyệt đối hóa vai trò của kinh tế và coi nó là yếu tố quyết định duy nhất trong lịch sử. Các yếu tố khác bị xem nhẹ hoặc bỏ qua.

Vì vậy, phương án 4 là đáp án chính xác nhất.

Nhận định "Nhân tố kinh tế là nhân tố quyết định duy nhất trong lịch sử" thể hiện quan điểm tuyệt đối hóa vai trò của yếu tố kinh tế, hạ thấp hoặc phủ nhận vai trò của các yếu tố khác như chính trị, văn hóa, tư tưởng... Đây là đặc điểm của chủ nghĩa duy vật tầm thường (hay còn gọi là chủ nghĩa duy vật kinh tế, chủ nghĩa duy vật thô thiển). Chủ nghĩa duy vật biện chứng thừa nhận vai trò quyết định cuối cùng của kinh tế, nhưng không phải là yếu tố duy nhất, mà còn có sự tác động qua lại giữa các yếu tố khác. Chủ nghĩa duy tâm thì nhấn mạnh vai trò của ý thức, tinh thần, không phù hợp với nhận định trên.

Phép biện chứng cổ đại, tiêu biểu là ở Hy Lạp cổ đại, mang tính ngây thơ, chất phác vì nó dựa trên trực giác và kinh nghiệm quan sát trực tiếp, chưa có hệ thống lý luận chặt chẽ và khoa học như phép biện chứng duy vật sau này. Các nhà triết học cổ đại nhận thấy sự vận động và biến đổi không ngừng của thế giới, nhưng chưa giải thích được nguyên nhân và quy luật của sự vận động đó một cách đầy đủ.