Theo bạn điều nào sau đây thể hiện định kiến giới?

Vai trò giới (gender roles) là những kỳ vọng, chuẩn mực xã hội về hành vi, thái độ, trách nhiệm và đặc điểm được coi là phù hợp đối với nam giới và nữ giới trong một xã hội cụ thể. Chúng khác biệt với giới tính sinh học (sex), vốn được xác định bởi các đặc điểm sinh học. Nguồn gốc hình thành vai trò giới là một quá trình phức tạp, chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố xã hội, văn hóa và lịch sử:

* Quan niệm xã hội: Đây là yếu tố nền tảng, bao gồm những định kiến, niềm tin và giá trị mà một cộng đồng hay xã hội gắn cho nam và nữ. Ví dụ, quan niệm cho rằng phụ nữ yếu đuối, chỉ phù hợp với công việc nội trợ, hay đàn ông phải mạnh mẽ, gánh vác kinh tế.
* Giáo dục (trong nhà trường và gia đình): Gia đình là môi trường đầu tiên trẻ em học về vai trò giới thông qua cách cha mẹ đối xử, phân công việc nhà, đồ chơi cho con trai/con gái. Nhà trường tiếp tục củng cố các khuôn mẫu này thông qua sách giáo khoa, hoạt động ngoại khóa, và cách giáo viên tương tác với học sinh nam/nữ.
* Các phương tiện thông tin đại chúng: Báo chí, truyền hình, phim ảnh, internet, mạng xã hội… thường xuyên định hình và tái tạo hình ảnh, vai trò của nam và nữ trong xã hội, góp phần củng cố hoặc thách thức các khuôn mẫu giới.
* Văn hóa, phong tục, tập quán: Mỗi nền văn hóa có những truyền thống, nghi lễ và phong tục riêng quy định vai trò của nam giới và nữ giới. Ví dụ, trong nhiều nền văn hóa Á Đông, vai trò của người phụ nữ thường gắn liền với gia đình, còn nam giới là trụ cột bên ngoài.
* Luật lệ: Các quy định pháp luật (ví dụ: luật hôn nhân gia đình, luật lao động) dù đôi khi được thiết kế để đảm bảo bình đẳng, nhưng trong một số trường hợp vẫn có thể phản ánh hoặc củng cố những vai trò giới truyền thống (ví dụ: các quy định về nghỉ thai sản dành riêng cho nữ giới mà không có tương đương cho nam giới trong một số bối cảnh cũ).

Phân tích các phương án:
* Phương án 1: Đề cập đến văn hóa, quan niệm xã hội, giáo dục gia đình và nhà trường. Đây là một phương án khá đúng nhưng chưa bao quát hết tất cả các yếu tố.
* Phương án 2: Nhấn mạnh điều kiện kinh tế, giáo dục và phương tiện thông tin đại chúng. Điều kiện kinh tế có ảnh hưởng nhưng không phải là nguồn gốc duy nhất hay bao trùm nhất. Phương án này thiếu các yếu tố văn hóa, phong tục, luật lệ.
* Phương án 3: Đây là phương án đầy đủ và toàn diện nhất. Nó bao gồm quan niệm xã hội, giáo dục (gia đình, nhà trường), phương tiện thông tin đại chúng, văn hóa, phong tục, tập quán và luật lệ. Tất cả các yếu tố này đều đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và duy trì vai trò giới trong xã hội.
* Phương án 4: Đề cập đến điều kiện tự nhiên và điều kiện xã hội. Vai trò giới chủ yếu là một kiến tạo xã hội, ít chịu ảnh hưởng trực tiếp từ 'điều kiện tự nhiên' theo cách mà phương án này ám chỉ. 'Điều kiện xã hội' là quá rộng, và việc chỉ nhấn mạnh phong tục, tập quán, luật lệ là chưa đủ.

Vì vậy, phương án 3 thể hiện rõ nhất và đầy đủ nhất nguồn gốc hình thành vai trò giới.

Đáp án đúng là phương án 3. Câu hỏi này kiểm tra sự hiểu biết về khái niệm toàn diện của bình đẳng giới trong thực tiễn xã hội và phát triển. Bình đẳng giới không chỉ đơn thuần là việc công nhận vị thế ngang bằng mà còn là việc tạo ra và đảm bảo cơ hội để phụ nữ và nam giới cùng thực hiện các quyền và nghĩa vụ đó một cách đầy đủ.

* Phương án 3: "Có cơ hội bình đẳng để tham gia, đóng góp và thụ hưởng các nguồn lực xã hội và thành quả phát triển" là lựa chọn đầy đủ và chính xác nhất. Nó bao hàm ba khía cạnh cốt lõi và không thể thiếu của bình đẳng giới:
* Tham gia: Quyền được hiện diện, lên tiếng, quyết định và tham gia vào mọi lĩnh vực của đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.
* Đóng góp: Khả năng và quyền được cống hiến sức lực, trí tuệ, kinh nghiệm vào sự phát triển chung của gia đình và xã hội.
* Thụ hưởng: Quyền được hưởng lợi công bằng từ các nguồn lực xã hội (như giáo dục, y tế, việc làm, tài chính, cơ hội phát triển) và thành quả mà xã hội đạt được.
Đây là định nghĩa phản ánh đúng tinh thần của Luật Bình đẳng giới của Việt Nam cũng như các công ước và chuẩn mực quốc tế về bình đẳng giới, nhấn mạnh cả quyền, trách nhiệm và lợi ích.

* Phương án 1: "Xây dựng một xã hội mà phụ nữ và nam giới phải được thụ hưởng các nguồn lực ngang bằng nhau trong mọi lĩnh vực" đúng một phần nhưng chưa đủ. Nó chỉ tập trung vào khía cạnh "thụ hưởng" mà bỏ qua hai khía cạnh quan trọng không kém là "tham gia" và "đóng góp". Để có thể thụ hưởng bình đẳng, trước hết phải có cơ hội tham gia và đóng góp bình đẳng.

* Phương án 2: "Tạo cơ hội để phụ nữ có thể tham gia, đóng góp ngang bằng nam giới" cũng đúng một phần. Nó nhấn mạnh "tham gia" và "đóng góp" nhưng lại thiếu đi khía cạnh "thụ hưởng các nguồn lực xã hội và thành quả phát triển". Mục tiêu cuối cùng của sự tham gia và đóng góp bình đẳng là để mọi người đều được thụ hưởng công bằng.

* Phương án 4: "Làm việc như nhau trong mọi công việc của gia đình và xã hội" là không chính xác và hiểu sai bản chất của bình đẳng giới. Bình đẳng giới không có nghĩa là nam và nữ phải làm cùng một loại công việc hoặc có khối lượng công việc giống hệt nhau. Thay vào đó, nó là về việc có cơ hội như nhau, được đối xử công bằng, được tôn trọng và được đánh giá đúng mức cho những đóng góp của mình, bất kể giới tính hay loại hình công việc. Mỗi giới có thể có những vai trò và đóng góp khác nhau nhưng giá trị của những đóng góp đó phải được công nhận như nhau.

Câu hỏi yêu cầu chọn phương án hoàn thiện nhất định nghĩa về bình đẳng giới, trong đó phụ nữ và nam giới có vị thế bình đẳng như nhau. Bình đẳng giới không chỉ dừng lại ở việc tạo cơ hội hay xóa bỏ định kiến cho một giới cụ thể, mà là sự bình đẳng toàn diện về quyền, nghĩa vụ, và cơ hội trong mọi khía cạnh của cuộc sống cho cả hai giới.

* Phương án 1: "Xoá bỏ mọi định kiến về giới để phụ nữ có cơ hội và phát triển bằng nam giới" - Đây là một khía cạnh quan trọng của bình đẳng giới, nhưng chưa bao hàm hết ý nghĩa toàn diện của nó. Bình đẳng giới không chỉ nhắm đến phụ nữ mà còn bao gồm cả nam giới và sự bình đẳng trong tất cả các lĩnh vực.
* Phương án 2: "Tạo cơ hội để phụ nữ có thể phát triển ngang bằng nam giới" - Tương tự như phương án 1, đây là một mục tiêu cụ thể, một phần của quá trình thực hiện bình đẳng giới, nhưng không phải là định nghĩa đầy đủ. Bình đẳng giới mang tính toàn diện hơn.
* Phương án 3: "Được bình đẳng trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội và gia đình" - Đây là phương án chính xác và bao quát nhất. Bình đẳng giới được hiểu là việc nam và nữ có vị thế, quyền, trách nhiệm và cơ hội ngang nhau trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội và gia đình, từ chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục đến hôn nhân và gia đình. Nó không chỉ là sự bình đẳng về cơ hội mà còn là sự bình đẳng về kết quả, sự tham gia và hưởng thụ.
* Phương án 4: "Làm được tất cả mọi công việc trong xã hội" - Phương án này quá hẹp, chỉ tập trung vào khía cạnh công việc và có thể gây hiểu nhầm về năng lực thể chất. Bình đẳng giới không có nghĩa là mọi người đều phải làm mọi công việc như nhau, mà là có quyền và cơ hội ngang nhau để lựa chọn và thực hiện công việc phù hợp với năng lực và sở thích của mình, không bị phân biệt đối xử vì giới tính.

Vì vậy, phương án 3 thể hiện ý nghĩa toàn diện và đúng đắn nhất về bình đẳng giới.

Câu hỏi đặt ra về trách nhiệm đối với công việc nhà (nội trợ, chăm sóc con cái...) phản ánh quan niệm xã hội về vai trò giới trong gia đình. Để trả lời chính xác, cần xem xét các quan điểm hiện đại về bình đẳng giới và trách nhiệm chung:

* Phương án 1: Nam giới. Đây là một quan niệm không chính xác. Trong lịch sử, một số công việc nặng nhọc có thể được mặc định cho nam giới, nhưng công việc nội trợ nói chung chưa bao giờ chỉ là trách nhiệm duy nhất của nam giới. Quan niệm này thể hiện sự thiếu bình đẳng giới và không phù hợp với xã hội hiện đại.
* Phương án 2: Nữ giới. Đây cũng là một quan niệm lỗi thời và không chính xác. Trong quá khứ, phụ nữ thường bị gán trách nhiệm chính cho mọi công việc nhà và chăm sóc con cái. Tuy nhiên, với sự phát triển của xã hội, bình đẳng giới ngày càng được đề cao, cả nam và nữ đều có quyền và trách nhiệm như nhau trong việc đóng góp vào gia đình và xã hội. Giao phó toàn bộ việc nhà cho nữ giới sẽ gây áp lực lớn và cản trở sự phát triển cá nhân của họ.
* Phương án 3: Cả nam và nữ. Đây là phương án đúng nhất và phù hợp với các giá trị xã hội hiện đại. Trong một gia đình, công việc nhà và chăm sóc con cái là trách nhiệm chung của tất cả các thành viên, đặc biệt là vợ và chồng. Việc chia sẻ công việc giúp giảm gánh nặng cho mỗi người, tăng cường sự gắn kết gia đình, tạo môi trường công bằng và tích cực cho sự phát triển của con cái. Nó cũng thể hiện sự tôn trọng và hỗ trợ lẫn nhau giữa các thành viên.
* Phương án 4: Tùy theo hoàn cảnh gia đình, ai chịu trách nhiệm chính trong việc lo kinh tế cho gia đình thì không cần lo việc nhà nữa. Quan điểm này không hoàn toàn đúng. Mặc dù việc đóng góp tài chính là quan trọng, nhưng nó không miễn trừ trách nhiệm của một người đối với công việc nhà và chăm sóc gia đình. Việc nhà và chăm sóc con cái cũng là những đóng góp có giá trị vào sự thịnh vượng chung của gia đình, không thể chỉ quy đổi bằng tiền bạc. Hơn nữa, việc nhà cần được chia sẻ để tránh tình trạng một bên bị quá tải, bất kể ai là người kiếm tiền chính.

Kết luận: Công việc nhà, nội trợ và chăm sóc con cái là trách nhiệm chung của cả nam và nữ, thể hiện sự bình đẳng, hợp tác và yêu thương trong gia đình.

Cán cân dân số hiện nay đang nghiêng về phía nam giới, đặc biệt là tỷ lệ giới tính khi sinh (SRB) cao ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Nguyên nhân chính và phổ biến nhất dẫn đến tình trạng này là do các yếu tố xã hội và văn hóa, cụ thể là tư tưởng bất bình đẳng giới.

* Phân tích phương án 1: Lựa chọn giới tính để sinh con trai do vẫn còn tư tưởng bất bình đẳng “Trọng nam khinh nữ”
* Đây là nguyên nhân chính xác và quan trọng nhất. Tư tưởng “Trọng nam khinh nữ” (ưu tiên con trai hơn con gái) vẫn còn tồn tại sâu sắc trong nhiều xã hội, đặc biệt là ở các nước châu Á. Điều này dẫn đến các hành vi lựa chọn giới tính trước sinh, như sử dụng các biện pháp y tế (siêu âm để xác định giới tính thai nhi và sau đó thực hiện nạo phá thai có chọn lọc) nhằm đảm bảo sinh con trai. Hậu quả là tỷ lệ sinh bé trai cao hơn đáng kể so với bé gái, làm mất cân bằng giới tính trong dân số.

* Phân tích phương án 2: Con trai khoẻ mạnh hơn nên khả năng sống cao hơn
* Phương án này không chính xác. Trên thực tế, về mặt sinh học, thai nhi và trẻ sơ sinh nam thường có sức đề kháng kém hơn và dễ mắc các bệnh tật hơn so với nữ giới, do đó tỷ lệ tử vong ở trẻ em nam thường cao hơn một chút so với trẻ em nữ trong những năm đầu đời (nếu không có sự can thiệp từ bên ngoài). Vì vậy, khả năng sống của con trai không cao hơn con gái một cách tự nhiên để gây ra sự nghiêng lệch dân số như hiện nay.

* Phân tích phương án 3: Do chế độ dinh dưỡng thay đổi theo hướng thuận lợi hơn để sinh con trai
* Không có bằng chứng khoa học đáng tin cậy nào cho thấy chế độ dinh dưỡng tổng quát của một quần thể có thể thay đổi để làm tăng đáng kể tỷ lệ sinh con trai so với con gái. Mặc dù dinh dưỡng có vai trò quan trọng trong sức khỏe sinh sản, nhưng nó không phải là yếu tố quyết định chính đến giới tính thai nhi theo hướng gây ra mất cân bằng giới tính ở quy mô dân số.

* Phân tích phương án 4: Tỷ lệ sinh con trai trong tự nhiên là cao hơn con gái
* Phương án này đúng một phần nhưng không đầy đủ để giải thích sự “nghiêng” đáng kể của cán cân dân số. Trong tự nhiên, tỷ lệ giới tính khi sinh thường dao động quanh mức 104-106 bé trai trên 100 bé gái. Đây là một tỷ lệ chênh lệch nhỏ và được coi là cân bằng tự nhiên. Tuy nhiên, tình trạng “nghiêng về phía nam giới” được nhắc đến trong câu hỏi thường ám chỉ đến tỷ lệ chênh lệch cao hơn nhiều so với mức tự nhiên này (ví dụ: 110 bé trai trở lên trên 100 bé gái), và sự chênh lệch lớn này chủ yếu do các yếu tố xã hội và can thiệp nhân tạo chứ không phải hoàn toàn do tự nhiên.

Kết luận: Nguyên nhân chủ yếu và có tác động mạnh mẽ nhất làm cán cân dân số nghiêng về phía nam giới hiện nay là do lựa chọn giới tính dựa trên tư tưởng “Trọng nam khinh nữ” đã dẫn đến tỷ lệ giới tính khi sinh bị mất cân bằng nghiêm trọng.