Rượu thuộc nhóm sản phẩm thực phẩm kinh doanh có điều kiện?

Câu hỏi đề cập đến thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm (ATTP) cho cơ sở sản xuất dầu thực vật có công suất thiết kế lớn (từ 50.000 tấn sản phẩm/năm trở lên). Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần căn cứ vào các quy định pháp luật hiện hành của Việt Nam về an toàn thực phẩm, đặc biệt là sự phân công trách nhiệm giữa các cơ quan quản lý nhà nước.

Theo quy định:
1. Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 02/02/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm, tại Điều 36 Khoản 3, Bộ Công Thương được phân công chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm đối với nhóm sản phẩm bao gồm "Dầu thực vật, mỡ động vật, margarin và các sản phẩm chế biến từ dầu, mỡ".
2. Để chi tiết hóa quy định này và xác định thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận ATTP theo quy mô sản xuất, Thông tư số 43/2018/TT-BCT ngày 15/11/2018 của Bộ Công Thương đã quy định cụ thể về thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương.
* Tại Điều 7 Khoản 1 của Thông tư 43/2018/TT-BCT quy định rõ: "Bộ Công Thương cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm cho cơ sở sản xuất thực phẩm thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương có công suất thiết kế từ 50.000 tấn sản phẩm/năm trở lên."
* Cũng tại Điều 7 Khoản 2 của Thông tư này quy định thêm: "Sở Công Thương cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm cho cơ sở sản xuất thực phẩm thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương có công suất thiết kế dưới 50.000 tấn sản phẩm/năm."

Như vậy, dựa trên các quy định trên, đối với cơ sở sản xuất dầu thực vật có công suất thiết kế từ 50.000 tấn sản phẩm/năm trở lên, cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP chính là Bộ Công Thương.

Phân tích các phương án:
* Phương án 1: Bộ Công Thương - Đây là đáp án chính xác, phù hợp với quy định tại Điều 7 Khoản 1 Thông tư số 43/2018/TT-BCT.
* Phương án 2: Sở Công Thương tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương - Phương án này không chính xác trong trường hợp này. Sở Công Thương chỉ cấp Giấy chứng nhận cho các cơ sở sản xuất dầu thực vật có công suất thiết kế dưới 50.000 tấn sản phẩm/năm.
* Phương án 3: UBND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương - Phương án này sai. UBND cấp tỉnh là cơ quan quản lý hành chính tổng thể, nhưng việc cấp các loại giấy chứng nhận chuyên môn như Giấy chứng nhận ATTP cho từng loại hình cơ sở cụ thể thường được giao cho các sở chuyên ngành hoặc các bộ đối với các trường hợp có quy mô lớn hoặc tính chất đặc thù.

Để xác định dầu thực vật nào thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương, chúng ta cần tìm hiểu các quy định pháp luật về quản lý an toàn thực phẩm tại Việt Nam. Theo quy định hiện hành, việc quản lý an toàn thực phẩm được phân công cho ba Bộ chính: Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, và Bộ Công Thương.

Cụ thể, đối với dầu thực vật:

1. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (BNNPTNT) chịu trách nhiệm quản lý về an toàn thực phẩm đối với nông sản nguyên liệu, bao gồm các loại hạt, quả dùng để ép dầu, cũng như các loại dầu thực vật ép thủ công, chưa qua chế biến công nghiệp. Đây là các sản phẩm được quản lý từ khâu sản xuất ban đầu, thu hoạch và sơ chế ở cấp độ nông nghiệp.

2. Bộ Công Thương (BCT) có trách nhiệm quản lý về an toàn thực phẩm đối với các loại dầu thực vật tinh luyện (dầu ăn công nghiệp) và các sản phẩm thực phẩm đã qua chế biến công nghiệp khác thuộc phạm vi ngành công thương. Điều này được quy định rõ trong các văn bản pháp luật như Thông tư liên tịch số 13/2014/TTLT-BYT-BNNPTNT-BCT (đã được sửa đổi, bổ sung và thay thế bởi các văn bản sau này nhưng nguyên tắc phân công vẫn giữ nguyên cho dầu tinh luyện) và đặc biệt là Thông tư 02/2018/TT-BCT ban hành Danh mục sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây mất an toàn thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương. Phụ lục I của Thông tư này liệt kê "Dầu thực vật" là một trong các sản phẩm công nghiệp thực phẩm thuộc trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ Công Thương (mục 1.4.1).

Xem xét các phương án:
* Phương án 1: Gồm Dầu hạt vừng (mè), dầu cám gạo, dầu đậu tương, dầu lạc, dầu ô liu, dầu cọ. Đây đều là các loại dầu thực vật phổ biến được sản xuất công nghiệp, tinh luyện và phân phối rộng rãi trên thị trường làm dầu ăn.
* Phương án 2: Gồm Dầu hạt hướng dương, dầu cây rum, dầu hạt bông, dầu dừa, dầu hạt cọ, dầu hạt cải, dầu hạt lanh, dầu thầu dầu. Tương tự như phương án 1, các loại dầu này (trừ dầu thầu dầu thường có ứng dụng phi thực phẩm, nhưng cũng có loại tinh chế) cũng là các loại dầu thực vật được chế biến công nghiệp thành dầu ăn hoặc các sản phẩm thực phẩm khác.

Vì cả hai danh mục dầu thực vật trong phương án 1 và 2 đều là các loại dầu thường được tinh luyện, chế biến công nghiệp và lưu thông trên thị trường làm thực phẩm, chúng đều thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương. Do đó, đáp án chính xác là phương án 3.

Ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp vào sản phẩm dầu ăn CÓ THỂ làm biến đổi chất lượng hoặc hỏng sản phẩm. Đây là một sự thật quan trọng trong bảo quản thực phẩm.

Giải thích chi tiết:
1. Quá trình oxy hóa (Oxidation): Dầu ăn, đặc biệt là các loại dầu thực vật giàu axit béo không bão hòa (như dầu đậu nành, dầu hướng dương, dầu ô liu), rất dễ bị oxy hóa. Ánh sáng mặt trời, đặc biệt là tia cực tím (UV) và nhiệt độ, là những yếu tố xúc tác mạnh mẽ cho quá trình này.
2. Ảnh hưởng của ánh sáng UV: Tia UV cung cấp năng lượng cần thiết để khởi động các phản ứng gốc tự do, dẫn đến sự phân hủy các axit béo. Quá trình này tạo ra các hợp chất như peroxit, aldehyd, ceton, làm dầu bị ôi thiu.
3. Ảnh hưởng của nhiệt độ: Ánh sáng mặt trời cũng làm tăng nhiệt độ của dầu, đẩy nhanh tốc độ của các phản ứng hóa học, bao gồm cả quá trình oxy hóa và thủy phân (phân hủy bởi nước), làm dầu nhanh hỏng hơn.
4. Hậu quả của sự biến đổi chất lượng:
* Mùi vị: Dầu sẽ có mùi ôi khét, vị khó chịu, làm mất đi hương vị tự nhiên của món ăn.
* Màu sắc và độ nhớt: Có thể thay đổi màu sắc (thường sẫm màu hơn) và độ nhớt của dầu.
* Giá trị dinh dưỡng: Giảm đáng kể các vitamin tan trong dầu (như vitamin E, A) và các chất chống oxy hóa tự nhiên, làm giảm giá trị dinh dưỡng của sản phẩm.
* An toàn thực phẩm: Các sản phẩm phân hủy của dầu ôi thiu có thể tạo ra các hợp chất độc hại hoặc gây hại cho sức khỏe nếu tiêu thụ lâu dài.

Vì vậy, để bảo quản dầu ăn đúng cách, cần tránh để dầu tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời, nhiệt độ cao, và không khí. Nên đựng dầu trong chai lọ tối màu hoặc không trong suốt, đậy kín nắp và bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát.

Việc sử dụng dầu thực vật đã chiên (rán) nhiều lần để chế biến thực phẩm là không nên và có thể gây hại cho sức khỏe. Khi dầu được đun nóng ở nhiệt độ cao nhiều lần, đặc biệt là trong quá trình chiên rán, các thành phần hóa học trong dầu sẽ bị biến đổi. Các quá trình như oxy hóa, thủy phân và trùng hợp diễn ra, dẫn đến sự hình thành nhiều hợp chất độc hại.

Cụ thể, những tác hại và lý do không nên tái sử dụng dầu nhiều lần bao gồm:
1. Hình thành các chất độc hại: Dầu bị oxy hóa tạo ra các peroxit, aldehyd và axit béo tự do. Quá trình trùng hợp có thể tạo ra các hợp chất polymer, làm dầu đặc hơn và khó tiêu hóa. Đặc biệt, acrolein - một chất gây ung thư - có thể được hình thành khi dầu bị đun nóng quá mức và nhiều lần.
2. Biến đổi cấu trúc chất béo: Các axit béo không bão hòa trong dầu có thể bị biến đổi thành dạng trans fat (chất béo chuyển hóa), làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, cholesterol xấu (LDL) và giảm cholesterol tốt (HDL).
3. Mất đi giá trị dinh dưỡng: Các vitamin tan trong dầu (A, D, E, K) và các chất chống oxy hóa tự nhiên trong dầu sẽ bị phá hủy do nhiệt độ cao, làm giảm giá trị dinh dưỡng của thực phẩm.
4. Ảnh hưởng đến mùi vị thực phẩm: Dầu đã qua sử dụng nhiều lần thường có màu sẫm hơn, mùi khét và vị đắng, làm giảm chất lượng và mùi vị của món ăn.
5. Nguy cơ gây bệnh: Việc hấp thụ các chất độc hại từ dầu tái sử dụng có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như rối loạn tiêu hóa, viêm gan, xơ gan, tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư (đặc biệt là ung thư đường tiêu hóa) và các bệnh mãn tính khác.

Khi nào nên loại bỏ dầu đã qua sử dụng?
* Dầu có màu sẫm bất thường.
* Dầu có mùi hôi, khét hoặc mùi tanh khó chịu.
* Dầu bốc khói sớm hơn bình thường (điểm bốc khói giảm).
* Dầu xuất hiện bọt nhiều khi đun nóng.
* Thực phẩm chiên bị cháy nhanh hoặc có vị đắng.

Vì những lý do trên, việc hạn chế tối đa việc tái sử dụng dầu chiên rán là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe.

Đáp án là Sai.

Trong môi trường công nghiệp, đặc biệt là các nhà máy chế biến thực phẩm (như dầu thực vật) hoặc những nơi sử dụng và thu hồi dung môi, việc quản lý và nhận diện hệ thống đường ống là vô cùng quan trọng. Việc sơn màu khác nhau cho các loại đường ống và có chỉ dẫn rõ ràng, dễ phân biệt là một yêu cầu kỹ thuật và an toàn cơ bản. Điều này giúp:

1. Đảm bảo an toàn: Tránh nhầm lẫn giữa các loại chất lỏng khác nhau (ví dụ: dầu thực vật, dung môi, nước làm sạch), ngăn ngừa việc trộn lẫn các chất không tương thích có thể gây nguy hiểm, cháy nổ, hoặc hư hỏng thiết bị.
2. Tối ưu hóa vận hành và bảo trì: Kỹ thuật viên và công nhân có thể nhanh chóng xác định đúng đường ống cần thao tác (mở, khóa, bảo trì, sửa chữa), giảm thiểu thời gian tìm kiếm và rủi ro sai sót.
3. Phòng ngừa ô nhiễm và đảm bảo chất lượng sản phẩm: Trong ngành thực phẩm, việc phân biệt rõ ràng đường ống dẫn nguyên liệu, sản phẩm, và chất tẩy rửa giúp ngăn ngừa ô nhiễm chéo, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và chất lượng sản phẩm.
4. Tuân thủ quy định: Nhiều tiêu chuẩn và quy định về an toàn lao động, vệ sinh công nghiệp yêu cầu phải có hệ thống nhận diện đường ống rõ ràng.

Do đó, khẳng định rằng hệ thống các đường ống phải được sơn màu khác nhau và có chỉ dẫn dễ phân biệt là hoàn toàn đúng.