Những biện pháp tránh thai nào thân thiện với vị thành niên-thanh niên?

Câu 21: Cơ chế tránh thai của viên tránh thai kết hợp?

Lời giải:

Đáp án đúng: A

Viên tránh thai kết hợp (Combined Oral Contraceptives - COCs) là một trong những phương pháp tránh thai nội tiết tố phổ biến và hiệu quả. Chúng chứa cả estrogen và progestin tổng hợp, hoạt động thông qua nhiều cơ chế khác nhau để ngăn ngừa mang thai.

Phân tích các phương án:

* Phương án 1: Ngăn không cho trứng rụng hoặc ngăn cản trứng đã thụ tinh làm tổ trong buồng tử cung.
* Đúng. Đây là cơ chế hoạt động chính xác của viên tránh thai kết hợp. Estrogen và progestin trong viên thuốc tác động lên vùng dưới đồi và tuyến yên, ức chế sự giải phóng hormone kích thích nang trứng (FSH) và hormone tạo hoàng thể (LH). Điều này ngăn chặn sự phát triển của nang trứng và ức chế quá trình rụng trứng (phóng thích trứng từ buồng trứng). Ngoài ra, progestin cũng làm thay đổi nội mạc tử cung (lớp lót bên trong tử cung) trở nên mỏng và kém phát triển, không thuận lợi cho quá trình làm tổ của trứng đã thụ tinh nếu quá trình rụng trứng vẫn xảy ra hoặc có sự thụ tinh.

* Phương án 2: Gây phản ứng viêm tại nội mạc tử cung.
* Sai. Cơ chế này là đặc trưng của một số loại dụng cụ tử cung (Intrauterine Device - IUD), đặc biệt là vòng tránh thai đồng. Vòng tránh thai đồng giải phóng ion đồng, tạo ra phản ứng viêm vô trùng tại nội mạc tử cung, gây độc cho tinh trùng và trứng, đồng thời ngăn cản sự làm tổ. Viên tránh thai kết hợp không hoạt động theo cơ chế này.

* Phương án 3: Tăng nhu động vòi trứng.
* Sai. Viên tránh thai không làm tăng nhu động vòi trứng. Thực tế, một số nghiên cứu cho thấy progestin có thể làm giảm nhu động vòi trứng, làm chậm quá trình vận chuyển trứng. Tuy nhiên, đây không phải là cơ chế chính hoặc mục tiêu chính của viên tránh thai kết hợp.

* Phương án 4: Diệt tinh trùng và trứng.
* Sai. Viên tránh thai kết hợp không có tác dụng trực tiếp diệt tinh trùng hay trứng. Thay vào đó, chúng ngăn chặn quá trình rụng trứng, làm đặc chất nhầy cổ tử cung để cản trở tinh trùng di chuyển và thay đổi nội mạc tử cung để ngăn cản sự làm tổ. Các chất diệt tinh trùng là một loại biện pháp tránh thai riêng biệt, không phải là cơ chế của viên tránh thai.

Kết luận: Cơ chế chính và quan trọng nhất của viên tránh thai kết hợp là ức chế rụng trứng. Đồng thời, chúng còn có các cơ chế phụ trợ như làm đặc chất nhầy cổ tử cung và làm mỏng nội mạc tử cung, tất cả đều nhằm mục đích ngăn ngừa thụ thai và làm tổ.

Câu 22: Những trường hợp nào không được sử dụng thuốc uống tránh thai?

Lời giải:

Đáp án đúng: D

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về các trường hợp chống chỉ định của thuốc uống tránh thai, một loại biện pháp tránh thai nội tiết tố phổ biến nhưng có thể không phù hợp với tất cả mọi người.

Phân tích các phương án:

* Phương án 1: Người bị bệnh tim, gan, tiểu đường, huyết áp cao, đau nửa đầu, ung thư vú.
* Bệnh tim mạch (ví dụ: tiền sử huyết khối tĩnh mạch sâu, thuyên tắc phổi, bệnh động mạch vành): Thuốc tránh thai kết hợp (chứa estrogen và progestin) có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, gây nguy hiểm cho người có bệnh tim mạch. Các trường hợp như tiền sử đột quỵ, nhồi máu cơ tim là chống chỉ định tuyệt đối.
* Bệnh gan nặng: Gan là nơi chuyển hóa hormone trong thuốc tránh thai. Người có bệnh gan nặng, đặc biệt là suy gan hoặc u gan, không nên sử dụng vì có thể làm tình trạng bệnh nặng thêm hoặc gây độc cho gan.
* Tiểu đường có biến chứng mạch máu: Người bệnh tiểu đường không kiểm soát tốt hoặc đã có biến chứng mạch máu (như bệnh thận, bệnh võng mạc, bệnh thần kinh do tiểu đường) có nguy cơ cao hơn về các vấn đề tim mạch khi dùng thuốc tránh thai kết hợp.
* Huyết áp cao không kiểm soát: Huyết áp cao chưa được kiểm soát tốt hoặc có biến chứng cũng là yếu tố nguy cơ tim mạch khi dùng thuốc tránh thai kết hợp.
* Đau nửa đầu (migraine) có aura: Phụ nữ bị đau nửa đầu có dấu hiệu tiền triệu (aura) có nguy cơ đột quỵ cao hơn nếu sử dụng thuốc tránh thai kết hợp. Trong trường hợp này, progestin đơn thuần hoặc các phương pháp tránh thai khác thường được khuyến nghị.
* Ung thư vú hoặc tiền sử ung thư vú: Hầu hết các loại ung thư vú là phụ thuộc hormone. Việc sử dụng hormone ngoại sinh có thể thúc đẩy sự phát triển của tế bào ung thư vú hoặc làm tái phát bệnh, do đó là chống chỉ định tuyệt đối.
* Như vậy, phương án 1 liệt kê nhiều trường hợp là chống chỉ định quan trọng.

* Phương án 2: Đang cho con bú trong vòng 6 tuần sau sinh.
* Trong 6 tuần đầu sau sinh, cơ thể người mẹ vẫn đang hồi phục và việc sản xuất sữa mẹ đang được thiết lập. Thuốc tránh thai kết hợp (chứa estrogen) có thể làm giảm lượng sữa và thay đổi chất lượng sữa, ảnh hưởng đến em bé. Do đó, khuyến cáo không nên sử dụng thuốc tránh thai kết hợp trong giai đoạn này. Thuốc tránh thai chỉ chứa progestin (POP) thường được coi là an toàn hơn trong thời kỳ cho con bú, nhưng cũng cần thận trọng và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, đặc biệt trong những tuần đầu.

* Phương án 3: Có thai hoặc nghi ngờ có thai.
* Đây là một chống chỉ định tuyệt đối. Thuốc tránh thai được thiết kế để ngăn ngừa thai, không phải để chấm dứt thai kỳ. Việc sử dụng thuốc tránh thai khi đang mang thai không chỉ không có tác dụng mà còn có thể gây ra những tác động không mong muốn đến thai nhi hoặc gây nhầm lẫn trong việc quản lý thai kỳ.

* Phương án 4: Tất cả các câu trên.
* Dựa trên phân tích ở trên, tất cả các trường hợp được liệt kê trong phương án 1, 2 và 3 đều là những chống chỉ định quan trọng hoặc tuyệt đối đối với việc sử dụng thuốc uống tránh thai. Do đó, phương án tổng hợp này là đáp án chính xác nhất.

Kết luận: Việc sử dụng thuốc uống tránh thai cần được tư vấn kỹ lưỡng bởi bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả, dựa trên tình trạng sức khỏe cá nhân.

Câu 23: Những biện pháp tránh thai hiện đại dành cho nam giới?

Lời giải:

Đáp án đúng: A

Câu hỏi yêu cầu xác định các biện pháp tránh thai hiện đại dành cho nam giới. Để trả lời chính xác, chúng ta cần xem xét những phương pháp đã được nghiên cứu, phát triển và đang được áp dụng rộng rãi trong thực tế.

* Phân tích các phương án:
* Phương án 1: Triệt sản nam và bao cao su.
* Triệt sản nam (Vasectomy): Đây là một phương pháp tránh thai vĩnh viễn, rất hiệu quả và được coi là một biện pháp tránh thai hiện đại dành cho nam giới. Phẫu thuật này cắt hoặc thắt ống dẫn tinh, ngăn không cho tinh trùng đi vào tinh dịch.
* Bao cao su: Là một phương pháp tránh thai rào cản phổ biến, hiệu quả khi sử dụng đúng cách, dễ tiếp cận và có ưu điểm kép là vừa tránh thai vừa phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs). Bao cao su chắc chắn là một biện pháp tránh thai hiện đại.
* Như vậy, cả triệt sản nam và bao cao su đều là các biện pháp tránh thai hiện đại, được áp dụng rộng rãi cho nam giới.

* Phương án 2: Thuốc viên và bao cao su.
* Thuốc viên (tránh thai nam): Hiện tại, chưa có loại thuốc viên tránh thai dành cho nam giới được phê duyệt và lưu hành rộng rãi trên thị trường. Mặc dù có nhiều nghiên cứu đang được tiến hành về thuốc viên tránh thai nam, nhưng chúng vẫn đang ở giai đoạn thử nghiệm và phát triển, chưa phải là một biện pháp hiện đại, sẵn có cho cộng đồng.
* Bao cao su: Đúng là biện pháp hiện đại (như đã phân tích ở trên).
* Vì thuốc viên tránh thai nam chưa phổ biến, nên phương án này không hoàn toàn chính xác.

* Phương án 3: Thuốc tiêm và bao cao su.
* Thuốc tiêm (tránh thai nam): Tương tự như thuốc viên, các loại thuốc tiêm tránh thai dành cho nam giới cũng đang trong giai đoạn nghiên cứu lâm sàng và chưa được cấp phép sử dụng rộng rãi. Do đó, đây không phải là một biện pháp tránh thai hiện đại đã có mặt trên thị trường.
* Bao cao su: Đúng là biện pháp hiện đại.
* Vì thuốc tiêm tránh thai nam chưa phổ biến, nên phương án này không hoàn toàn chính xác.

* Phương án 4: Triệt sản nam và thuốc viên.
* Triệt sản nam: Đúng là biện pháp hiện đại.
* Thuốc viên (tránh thai nam): Không phải là biện pháp hiện đại, phổ biến (như đã phân tích ở trên).
* Vì thuốc viên tránh thai nam chưa phổ biến, nên phương án này không hoàn toàn chính xác.

* Kết luận: Dựa trên phân tích, phương án 1 là lựa chọn chính xác nhất vì cả triệt sản nam và bao cao su đều là những biện pháp tránh thai hiện đại, hiệu quả và được sử dụng rộng rãi cho nam giới hiện nay.

Câu 24: Những biện pháp tránh thai hiện đại dành cho nữ giới?

Lời giải:

Đáp án đúng: A

Để xác định các biện pháp tránh thai hiện đại dành cho nữ giới, chúng ta cần phân tích từng phương án:

* Phương án 1: Đặt vòng, triệt sản nữ, thuốc tiêm, thuốc cấy, thuốc viên tránh thai.
* Đặt vòng (Dụng cụ tử cung - IUD): Đây là một phương pháp tránh thai hiện đại, hiệu quả cao và kéo dài, có thể là loại chứa đồng hoặc chứa hormone.
* Triệt sản nữ (Thắt ống dẫn trứng): Là một biện pháp tránh thai vĩnh viễn, hiện đại và rất hiệu quả, dành cho phụ nữ không còn mong muốn có con.
* Thuốc tiêm tránh thai: Là phương pháp tránh thai nội tiết tố hiện đại, có tác dụng trong vài tháng sau mỗi lần tiêm.
* Thuốc cấy tránh thai: Là que nhỏ cấy dưới da cánh tay, giải phóng hormone và có tác dụng tránh thai kéo dài nhiều năm, được xếp vào nhóm phương pháp hiện đại.
* Thuốc viên tránh thai (hàng ngày hoặc khẩn cấp): Là phương pháp tránh thai nội tiết tố phổ biến, hiện đại và hiệu quả khi sử dụng đúng cách.
* Kết luận: Tất cả các biện pháp trong phương án này đều là các biện pháp tránh thai hiện đại và dành cho nữ giới.

* Phương án 2: Cho bú vô kinh, xuất tinh ngoài âm đạo.
* Cho bú vô kinh (LAM - Lactational Amenorrhea Method): Đây là một phương pháp tự nhiên, dựa trên sự ức chế rụng trứng khi người mẹ cho con bú hoàn toàn và liên tục. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ hiệu quả trong 6 tháng đầu sau sinh và phải tuân thủ nghiêm ngặt các điều kiện. Nó thường được xếp vào nhóm phương pháp tránh thai tự nhiên hoặc truyền thống, không phải hiện đại theo nghĩa rộng của các phương pháp y tế can thiệp.
* Xuất tinh ngoài âm đạo (Coitus interruptus): Đây là một phương pháp truyền thống, không phải hiện đại và có tỷ lệ thất bại rất cao. Ngoài ra, đây là hành động của nam giới, không phải biện pháp dành riêng cho nữ giới.
* Kết luận: Phương án này bao gồm các biện pháp không được coi là hiện đại và một số không dành riêng cho nữ giới.

* Phương án 3: Tính vòng kinh.
* Tính vòng kinh (Phương pháp lịch): Đây là một phương pháp tránh thai tự nhiên hoặc truyền thống, dựa trên việc theo dõi chu kỳ kinh nguyệt để xác định thời điểm rụng trứng và tránh quan hệ tình dục trong khoảng thời gian dễ thụ thai. Phương pháp này đòi hỏi sự chính xác cao, có tỷ lệ thất bại tương đối và không được coi là hiện đại so với các phương pháp y tế khác.
* Kết luận: Phương án này là một biện pháp truyền thống, không hiện đại.

* Phương án 4: Tất cả các câu trên.
* Do các phương án 2 và 3 chứa các biện pháp không phải hiện đại hoặc không dành riêng cho nữ giới, phương án này là sai.

Từ phân tích trên, phương án 1 là chính xác nhất vì nó liệt kê đầy đủ và chính xác các biện pháp tránh thai hiện đại dành cho nữ giới.

Câu 25: Viên uống tránh thai khẩn cấp có nhược điểm nào sau đây?

Lời giải:

Đáp án đúng: B

Viên uống tránh thai khẩn cấp là một biện pháp ngừa thai được sử dụng sau khi quan hệ tình dục không an toàn nhằm ngăn ngừa thụ thai. Tuy nhiên, chúng có một số nhược điểm và hạn chế.

Phân tích các phương án:
1. "Không sử dụng được cho người chưa sinh con.": Đây là thông tin không chính xác. Viên uống tránh thai khẩn cấp có thể sử dụng cho bất kỳ phụ nữ nào trong độ tuổi sinh sản, bao gồm cả những người chưa từng sinh con, miễn là không có chống chỉ định y tế khác.
2. "Không phòng tránh được các bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV/AIDS.": Đây là một nhược điểm chính xác và quan trọng của viên uống tránh thai khẩn cấp (cũng như hầu hết các biện pháp tránh thai nội tiết tố khác). Chúng chỉ có tác dụng ngăn ngừa thai ngoài ý muốn, nhưng hoàn toàn không có khả năng bảo vệ người sử dụng khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs), bao gồm cả HIV/AIDS. Để phòng ngừa STIs, cần sử dụng bao cao su.
3. "Rong kinh kéo dài": Viên uống tránh thai khẩn cấp có thể gây ra một số tác dụng phụ như rối loạn kinh nguyệt (chu kỳ kinh có thể đến sớm hơn, muộn hơn, hoặc có ra máu lấm tấm giữa kỳ), buồn nôn, đau đầu, căng tức ngực. Tuy nhiên, tình trạng "rong kinh kéo dài" không phải là nhược điểm phổ biến hay điển hình của việc sử dụng viên uống tránh thai khẩn cấp một lần. Nếu có, nó thường là tác dụng phụ tạm thời và không kéo dài. Việc sử dụng thuốc thường xuyên hoặc lạm dụng mới có thể dẫn đến rối loạn chu kỳ nghiêm trọng hơn.
4. "Viêm nhiễm nếu không giữ vệ sinh tốt": Viên uống tránh thai khẩn cấp là thuốc uống đường miệng. Việc uống thuốc không liên quan trực tiếp đến vấn đề vệ sinh cá nhân hay nguy cơ viêm nhiễm phụ khoa. Viêm nhiễm phụ khoa thường do vi khuẩn, nấm gây ra, liên quan đến quan hệ tình dục không an toàn hoặc vệ sinh vùng kín không đúng cách, chứ không phải do việc uống thuốc tránh thai.

Kết luận: Nhược điểm quan trọng nhất và chính xác nhất trong các lựa chọn được đưa ra là viên uống tránh thai khẩn cấp không bảo vệ khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục và HIV/AIDS.

Câu 26: Mục tiêu của bình đẳng giới là gì?

Lời giải: