Đáp án đúng: ACâu hỏi yêu cầu xác định trường hợp nào chủ thể có đầy đủ năng lực pháp luật và năng lực hành vi trong lĩnh vực hôn nhân và gia đình. Năng lực pháp luật hôn nhân và gia đình là khả năng có các quyền và nghĩa vụ về hôn nhân và gia đình mà pháp luật quy định. Năng lực hành vi hôn nhân và gia đình là khả năng thực hiện các hành vi đó một cách tự giác. Theo pháp luật Việt Nam, người từ đủ 18 tuổi trở lên là có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, trừ trường hợp mất năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.
Phân tích các phương án:
* Phương án 1: Chị H 18 tuổi (đủ tuổi chịu trách nhiệm dân sự) và anh K 30 tuổi (đủ tuổi chịu trách nhiệm dân sự). Cả hai đều có năng lực pháp luật và năng lực hành vi hôn nhân và gia đình.
* Phương án 2: Chị H 18 tuổi và anh K 18 tuổi. Cả hai đều đủ 18 tuổi, do đó có năng lực pháp luật và năng lực hành vi hôn nhân và gia đình.
* Phương án 3: Chị Y và anh K 20 tuổi đang điều trị bệnh tại bệnh viện tâm thần trung ương. Trường hợp này, tùy thuộc vào mức độ bệnh và quyết định của tòa án, họ có thể bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự, do đó chưa chắc đã có năng lực hành vi hôn nhân và gia đình đầy đủ.
* Phương án 4: Chị Y 18 tuổi đang lao động và anh K 18 tuổi đang học nghề. Cả hai đều đủ 18 tuổi, do đó có năng lực pháp luật và năng lực hành vi hôn nhân và gia đình.
Tuy nhiên, câu hỏi chỉ đề cập đến năng lực pháp luật và năng lực hành vi hôn nhân và gia đình, không có yếu tố nào khác có thể hạn chế. Trong các phương án, phương án 1 và 2 đều cho thấy các chủ thể đều đủ tuổi và không có yếu tố nào làm hạn chế năng lực hành vi. Nếu xét theo luật, từ đủ 18 tuổi là có năng lực hành vi dân sự đầy đủ. Do đó, cả phương án 1, 2 và 4 đều có thể được coi là đúng. Tuy nhiên, trong các lựa chọn, chúng ta cần chọn phương án mà cả hai chủ thể đều rõ ràng đáp ứng yêu cầu. Phương án 1, chị H 18 tuổi (đủ tuổi) và anh K 30 tuổi (đủ tuổi). Phương án 2, cả hai đều 18 tuổi (đủ tuổi). Phương án 4, cả hai đều 18 tuổi (đủ tuổi). Trong trường hợp này, cả 3 phương án 1, 2, 4 đều phù hợp với quy định pháp luật về năng lực hành vi dân sự (từ đủ 18 tuổi). Tuy nhiên, nếu phải chọn 1 phương án, và xét đến yếu tố nhạy cảm của hôn nhân và gia đình, các trường hợp nêu ở phương án 1, 2, 4 đều có thể đăng ký kết hôn nếu đủ điều kiện khác. Nếu câu hỏi ám chỉ đến việc có thể kết hôn, thì tuổi 18 là tuổi tối thiểu. Trong các phương án, cả 1, 2, 4 đều có các chủ thể đủ 18 tuổi. Tuy nhiên, ta cần xem xét kỹ hơn về cách diễn đạt. "Năng lực pháp luật hôn nhân và gia đình, năng lực hành vi hôn nhân và gia đình" chỉ đơn giản là khả năng có quyền và nghĩa vụ, cũng như khả năng thực hiện quyền và nghĩa vụ đó. Điều 12 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định: "Việc kết hôn do nam và nữ thực hiện, không phân biệt dân tộc, tôn giáo, giới tính, địa vị xã hội và nghề nghiệp; không ai được cản trở nam, nữ kết hôn và xây dựng gia đình hạnh phúc." Điều 8 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về điều kiện kết hôn: "Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện sau đây: 1. Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên; 2. Việc kết hôn do tự nguyện quyết định; không bị ép buộc, lừa dối, cưỡng ép; 3. Sau khi kết hôn, nam, nữ có quyền và nghĩa vụ ngang nhau.". Tuy nhiên, câu hỏi chỉ hỏi về năng lực pháp luật và năng lực hành vi, không phải điều kiện kết hôn. Năng lực hành vi dân sự của cá nhân được xác định theo Bộ luật Dân sự. Theo Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015, người từ đủ mười tám tuổi trở lên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ. Do đó, cả ba trường hợp 1, 2, và 4 đều có các chủ thể có năng lực pháp luật và hành vi hôn nhân và gia đình đầy đủ. Tuy nhiên, nếu câu hỏi đang ngầm muốn hỏi về khả năng kết hôn hợp pháp, thì điều kiện kết hôn theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 là nam đủ 20 tuổi, nữ đủ 18 tuổi. Trong trường hợp này, chỉ phương án 1 (chị H 18 tuổi, anh K 30 tuổi) và phương án 4 (chị Y 18 tuổi, anh K 18 tuổi) không đáp ứng điều kiện nam đủ 20 tuổi nếu họ muốn kết hôn. Phương án 2 (chị H 18 tuổi, anh K 18 tuổi) cũng không đáp ứng. Chỉ có phương án 1 với anh K 30 tuổi đáp ứng. Nhưng câu hỏi không hỏi về điều kiện kết hôn. Quay lại câu hỏi gốc: "Trường hợp nào sau đây chủ thể có năng lực pháp luật hôn nhân và gia đình, năng lực hành vi hôn nhân và gia đình?". Năng lực hành vi dân sự đầy đủ là từ đủ 18 tuổi. Cả 3 phương án 1, 2, 4 đều có cá nhân đủ 18 tuổi và không có yếu tố nào khác làm hạn chế năng lực hành vi. Nếu xét theo cách hiểu rộng nhất của "năng lực pháp luật và hành vi", thì những người đủ 18 tuổi là có. Tuy nhiên, nếu câu hỏi ngầm chỉ điều kiện kết hôn, thì cần xem xét lại. Giả sử câu hỏi chỉ đề cập đến năng lực hành vi dân sự chung. Trong trường hợp này, phương án 1, 2, 4 đều có ít nhất một người đủ 18 tuổi. Phương án 1 có hai người đủ 18 tuổi. Phương án 2 có hai người đủ 18 tuổi. Phương án 4 có hai người đủ 18 tuổi. Phương án 3 có người đang điều trị bệnh tâm thần có thể bị hạn chế năng lực hành vi. Vậy cả 1, 2, 4 đều có chủ thể có năng lực pháp luật và hành vi. Tuy nhiên, có thể câu hỏi muốn kiểm tra kiến thức về điều kiện kết hôn, mặc dù cách diễn đạt chưa hoàn toàn chính xác. Nếu vậy, phương án 1 có anh K 30 tuổi, chị H 18 tuổi. Anh K đủ tuổi kết hôn (nam đủ 20), chị H đủ tuổi kết hôn (nữ đủ 18). Phương án 2, cả hai 18 tuổi, không đủ tuổi kết hôn cho nam. Phương án 4, cả hai 18 tuổi, không đủ tuổi kết hôn cho nam. Do đó, nếu câu hỏi ám chỉ đến khả năng kết hôn, thì phương án 1 là đáp án hợp lý nhất, vì cả hai chủ thể trong phương án 1 đều có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và đáp ứng điều kiện kết hôn (nếu xét theo luật Hôn nhân và Gia đình). Tuy nhiên, nếu chỉ xét theo năng lực hành vi dân sự (từ 18 tuổi), thì cả 1, 2, 4 đều có chủ thể đủ năng lực. Để có một đáp án duy nhất, ta cần giả định rằng câu hỏi ngầm ám chỉ đến khả năng kết hôn. Theo Điều 8 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên mới được kết hôn.
* Phương án 1: Chị H 18 tuổi (đủ tuổi kết hôn), anh K 30 tuổi (đủ tuổi kết hôn). Cả hai đều có năng lực pháp luật và hành vi hôn nhân và gia đình.
* Phương án 2: Chị H 18 tuổi (đủ tuổi kết hôn), anh K 18 tuổi (chưa đủ tuổi kết hôn cho nam). Anh K chưa có năng lực hành vi kết hôn.
* Phương án 3: Chị Y và anh K 20 tuổi đang điều trị bệnh tâm thần. Có thể mất hoặc hạn chế năng lực hành vi.
* Phương án 4: Chị Y 18 tuổi (đủ tuổi kết hôn), anh K 18 tuổi (chưa đủ tuổi kết hôn cho nam). Anh K chưa có năng lực hành vi kết hôn.
Vậy, chỉ có phương án 1 là cả hai chủ thể đều có năng lực pháp luật và hành vi hôn nhân và gia đình, bao gồm cả khả năng kết hôn hợp pháp theo luật định.
