Anh chị TR (30 tuổi) lấy nhau năm 2015 và đã đi điều trị hiếm muộn nhiều nhưng vẫn chưa có con. Năm 2020 anh chị quyết định làm thủ tục đăng ký nhận nuôi con nuôi. Anh chị nuôi trẻ nào sau đây là đúng quy định của pháp luật?

Câu hỏi yêu cầu xác định nhận định sai trong các phương án đưa ra. Để trả lời đúng, cần phân tích nội dung từng phương án.

- Phương án 1: "Phương án nào cũng đúng." là một nhận định về các phương án khác, không phải là một tình huống cụ thể. Nó chỉ có thể đúng nếu tất cả các phương án khác đều đúng, hoặc sai nếu có phương án sai.
- Phương án 2: "Chị B do hiếm muộn nên nhờ em gái mình mang thai hộ." Đây là một tình huống có thể xảy ra, pháp luật Việt Nam hiện hành không cấm mang thai hộ vì mục đích nhân đạo (ví dụ: hiếm muộn).
- Phương án 3: "Phương án nào cũng sai." Tương tự như phương án 1, đây là nhận định về các phương án khác.
- Phương án 4: "Chị A là người đã có chồng con nhưng do chưa có con trai nên đã đi nhờ mang thai hộ." Pháp luật Việt Nam về mang thai hộ chỉ cho phép thực hiện vì mục đích nhân đạo, tức là các cặp vợ chồng, người có chỉ định y khoa về vô sinh, hiếm muộn mà không thể mang thai và sinh con theo cách thông thường. Việc nhờ mang thai hộ chỉ vì "chưa có con trai" không phải là lý do y khoa và vi phạm quy định pháp luật. Do đó, nhận định này là sai.

Vì câu hỏi yêu cầu tìm nhận định sai, và phương án 4 mô tả một trường hợp vi phạm pháp luật về mang thai hộ, nên phương án 4 là đáp án đúng.

Theo Điều 37 Luật Hộ tịch 2014, thẩm quyền đăng ký kết hôn được quy định như sau: UBND cấp xã nơi cư trú của một trong hai bên nam, nữ có thẩm quyền đăng ký kết hôn. Tuy nhiên, đối với trường hợp công dân Việt Nam kết hôn với người nước ngoài hoặc công dân Việt Nam cư trú ở nước ngoài kết hôn với nhau, thì thẩm quyền đăng ký thuộc về UBND cấp tỉnh. Do đó, phương án 1 là đáp án đúng.

Câu hỏi này liên quan đến thời hạn sử dụng của Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân tại Việt Nam. Theo quy định pháp luật hiện hành (cụ thể là Thông tư 04/2020/TT-BTP), Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân có thời hạn sử dụng là 06 tháng kể từ ngày cấp. Trong trường hợp này, Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân được cấp vào ngày 01/06/2020. Do đó, giấy này sẽ có giá trị sử dụng trong vòng 06 tháng kể từ ngày cấp, tức là đến khoảng ngày 01/12/2020. Tuy nhiên, các phương án đưa ra là các mốc thời gian cụ thể trong năm 2020. Để xác định đáp án đúng, ta cần xem xét phương án nào nằm trong khoảng thời gian 06 tháng kể từ ngày cấp (01/06/2020). Phân tích các phương án:

1. 1/12/2020: Nằm trong khoảng 06 tháng kể từ 01/06/2020.
2. 1/5/2020: Nằm trước ngày cấp 01/06/2020, nên không còn giá trị sử dụng.
3. 1/4/2020: Nằm trước ngày cấp 01/06/2020, nên không còn giá trị sử dụng.
4. 1/10/2020: Nằm trong khoảng 06 tháng kể từ 01/06/2020.

Khi xem xét các phương án, cả 1/12/2020 và 1/10/2020 đều nằm trong thời hạn 06 tháng. Tuy nhiên, câu hỏi yêu cầu "thời hạn chị sử dụng giấy này để đăng ký kết hôn". Giấy này có giá trị cho đến hết ngày 01/12/2020. Do đó, nếu ngày đăng ký kết hôn là 01/12/2020 thì vẫn còn giá trị. Nếu ngày đăng ký kết hôn là sau 01/12/2020 thì giấy đã hết hạn. Trong trường hợp này, phương án 1 (1/12/2020) là mốc thời gian cuối cùng mà giấy còn giá trị. Vì vậy, đây là đáp án phù hợp nhất.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về hiệu lực của Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân theo quy định của pháp luật Việt Nam. Theo Điều 21 Nghị định 123/2015/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Hộ tịch, Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân có giá trị 6 tháng kể từ ngày cấp. Do đó, phương án "6 tháng kể từ ngày cấp." là đáp án chính xác nhất.

Luật Hôn nhân và gia đình quy định về quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài khi một trong các bên hoặc cả hai bên có yếu tố nước ngoài (quốc tịch nước ngoài, nơi cư trú ở nước ngoài, hoặc có tài sản ở nước ngoài). Trong các phương án được đưa ra:

* Phương án 1: Chị P là người Mỹ kết hôn với anh T là người có quốc tịch Mỹ. Cả hai bên đều có quốc tịch Mỹ, đây là quan hệ hôn nhân có yếu tố nước ngoài nhưng chỉ xét yếu tố quốc tịch.
* Phương án 2: Chị T và anh O là người Việt Nam. Đây là quan hệ hôn nhân hoàn toàn thuần túy Việt Nam, không có yếu tố nước ngoài.
* Phương án 3: Chị E là người Pháp kết hôn với anh J là người quốc tịch Việt Nam. Trường hợp này có một bên là người nước ngoài (Pháp) và một bên là người Việt Nam, do đó, quan hệ hôn nhân này thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Hôn nhân và gia đình Việt Nam về quan hệ có yếu tố nước ngoài.
* Phương án 4: Chị M là người có quốc tịch Mỹ kết hôn với anh I là người có quốc tịch Nhật, hai anh chị sống tại Nhật. Trường hợp này tuy có yếu tố nước ngoài (cả hai bên là người nước ngoài), nhưng vấn đề này còn tùy thuộc vào luật áp dụng và nơi xét xử (thường là luật của nước nơi cư trú hoặc luật của nước mà họ chọn áp dụng). Tuy nhiên, theo quy định chung, quan hệ này có yếu tố nước ngoài.

Tuy nhiên, câu hỏi tập trung vào trường hợp "được điều chỉnh bởi Luật Hôn nhân và gia đình". Phương án 3 là trường hợp rõ ràng và phổ biến nhất thuộc phạm vi điều chỉnh trực tiếp của Luật Hôn nhân và gia đình Việt Nam khi có sự tham gia của công dân Việt Nam với công dân nước ngoài. Phương án 1, dù có yếu tố nước ngoài, nhưng nếu cả hai đều mang quốc tịch Mỹ, thì việc áp dụng luật có thể phức tạp hơn tùy thuộc vào quy định về luật xung đột của Mỹ và Việt Nam, nhưng nếu xét theo phạm vi điều chỉnh rộng của luật Việt Nam thì cũng có thể được.

Xét theo cách hiểu thông thường và phạm vi áp dụng trực tiếp của Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam, trường hợp có sự tham gia của công dân Việt Nam với công dân nước ngoài (như phương án 3) là trường hợp điển hình nhất.

Tuy nhiên, có thể hiểu câu hỏi này theo cách diễn giải rộng hơn. Theo Điều 126 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 về Áp dụng pháp luật nước ngoài trong trường hợp điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác hoặc pháp luật nước ngoài được áp dụng theo quy định tại Điều 127 và 128 của Luật này thì áp dụng theo quy định đó; nếu không quy định thì áp dụng pháp luật Việt Nam. Điểm a Khoản 1 Điều 127 quy định: "Quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài là quan hệ hôn nhân và gia đình mà một hoặc các bên tham gia là công dân nước ngoài, người Việt Nam cư trú ở nước ngoài hoặc có tài sản ở nước ngoài; quan hệ hôn nhân và gia đình giữa công dân Việt Nam với nhau mà còn tồn tại, giải quyết theo pháp luật nước ngoài, theo thỏa thuận của các bên hoặc theo tập quán quốc tế."

Xem xét lại các phương án:
* Phương án 1: Hai người Mỹ kết hôn. Nếu họ cư trú tại Việt Nam, quan hệ này vẫn thuộc đối tượng điều chỉnh của Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam.
* Phương án 4: Một người Mỹ kết hôn với người Nhật, sống tại Nhật. Trong trường hợp này, có thể áp dụng luật Nhật Bản hoặc luật của nước mà họ chọn. Tuy nhiên, nếu có tranh chấp xảy ra tại Việt Nam hoặc họ có tài sản tại Việt Nam, thì Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam vẫn có thể có liên quan.

Tuy nhiên, xét theo các lựa chọn, phương án 3 là trường hợp chắc chắn nhất được điều chỉnh bởi Luật Hôn nhân và gia đình Việt Nam vì có sự hiện diện của một công dân Việt Nam.

Sau khi xem xét kỹ lưỡng, phương án 3 là đáp án rõ ràng nhất vì nó liên quan trực tiếp đến việc một công dân Việt Nam kết hôn với người nước ngoài, trường hợp này Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam sẽ trực tiếp điều chỉnh. Các trường hợp khác, mặc dù có yếu tố nước ngoài, có thể phức tạp hơn về việc áp dụng luật hoặc phụ thuộc vào nơi cư trú, quốc tịch của các bên và thỏa thuận.

Do đó, đáp án chính xác nhất là phương án 3.