Trên Bảng cân đối kế toán phần tài sản được sắp xếp theo trình tự

Nghiệp vụ bán hàng thu bằng tiền mặt với giá vốn 50 triệu đồng và giá bán 60 triệu đồng (thuế GTGT 0%) tác động đến Bảng cân đối kế toán như sau:

1. Tài sản tăng: Tiền mặt (hoặc khoản phải thu nếu chưa thu ngay) tăng 60 triệu đồng (là số tiền thu được từ khách hàng).
2. Tài sản giảm: Hàng tồn kho (giá vốn) giảm 50 triệu đồng.
3. Nguồn vốn tăng: Lợi nhuận giữ lại (một phần của vốn chủ sở hữu) tăng 10 triệu đồng (là phần lợi nhuận gộp từ hoạt động bán hàng: 60 triệu - 50 triệu).

Do đó, nghiệp vụ này làm tăng tài sản (tiền mặt) 60 triệu và giảm tài sản (hàng tồn kho) 50 triệu, đồng thời làm tăng nguồn vốn (lợi nhuận giữ lại) 10 triệu. Vậy tác động là 1 tài sản tăng, 1 tài sản giảm và 1 nguồn vốn tăng.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về cách xác định giá trị ghi sổ của hàng hóa nhập kho khi thuế GTGT đầu vào được khấu trừ và không phát sinh chi phí vận chuyển. Theo quy định kế toán, giá trị ghi sổ của hàng hóa nhập kho bao gồm giá mua thực tế phát sinh và các chi phí liên quan trực tiếp đến việc đưa hàng hóa về kho. Tuy nhiên, nếu thuế GTGT đầu vào được khấu trừ, thì khoản thuế này không được tính vào giá trị hàng hóa. Trong trường hợp này, không có chi phí vận chuyển, do đó, giá trị ghi sổ của hàng hóa sẽ là giá mua chưa bao gồm thuế GTGT.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về hạch toán chi phí vận chuyển hàng hóa phát sinh trong quá trình mua hàng khi doanh nghiệp thanh toán bằng tiền mặt. Chi phí vận chuyển hàng hóa mua vào liên quan trực tiếp đến việc mua hàng hóa để nhập kho, do đó được ghi nhận vào giá gốc của hàng hóa. Tài khoản 156 (Hàng hóa) được sử dụng để phản ánh giá trị của hàng hóa tồn kho. Khi phát sinh chi phí vận chuyển thanh toán bằng tiền mặt, giá trị này sẽ làm tăng giá gốc của hàng hóa. Do đó, chi phí này sẽ được ghi nhận vào bên Nợ của tài khoản 156 (tăng giá gốc hàng hóa) và bên Có của tài khoản 111 (tiền mặt đã chi ra). Các tài khoản khác như 641 (Chi phí bán hàng), 642 (Chi phí quản lý doanh nghiệp), 242 (Chi phí trả trước) không phù hợp với bản chất của chi phí vận chuyển hàng hóa mua vào.

Câu hỏi này kiểm tra sự hiểu biết về phương trình kế toán cơ bản. Phương trình kế toán là một nguyên tắc cốt lõi trong kế toán, biểu thị mối quan hệ cân bằng giữa tài sản của một doanh nghiệp, các khoản nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của nó. Phương trình kế toán chuẩn là: Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu. Điều này có nghĩa là tất cả tài sản của một doanh nghiệp đều được tài trợ bởi hoặc là các khoản nợ mà doanh nghiệp phải trả cho bên ngoài, hoặc là vốn do chủ sở hữu đóng góp.

Phân tích các lựa chọn:
1. Tài sản ngắn hạn = Nợ phải trả: Lựa chọn này sai vì nó chỉ xem xét một phần của tài sản (tài sản ngắn hạn) và bỏ qua hoàn toàn vốn chủ sở hữu. Phương trình kế toán bao gồm toàn bộ tài sản và cả hai nguồn hình thành nên nó.
2. Doanh thu – Chi phí = Lợi nhuận: Đây là phương trình xác định kết quả hoạt động kinh doanh, dùng để tính lợi nhuận hoặc lỗ trong một kỳ, không phải là phương trình kế toán cơ bản.
3. Tài sản = Vốn chủ sở hữu: Lựa chọn này sai vì nó bỏ qua khoản nợ phải trả. Tài sản của doanh nghiệp thường được hình thành từ cả vốn của chủ sở hữu và các khoản nợ.
4. Tài sản = Nợ phải trả ngắn hạn và dài hạn: Lựa chọn này cũng không hoàn toàn chính xác vì nó bỏ qua vốn chủ sở hữu. Tuy nhiên, nếu phải chọn một phương án "gần đúng" nhất trong bối cảnh một câu hỏi trắc nghiệm có thể có sai sót, thì phương án này chỉ ra một trong hai nguồn chính hình thành tài sản. Nhưng theo định nghĩa chuẩn, phương trình phải bao gồm cả nợ phải trả và vốn chủ sở hữu.

Trong trường hợp này, do không có phương án nào hoàn toàn đúng theo công thức chuẩn (Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu). Tuy nhiên, các phương án đều có sai sót. Lựa chọn số 4, "Tài sản = Nợ phải trả ngắn hạn và dài hạn", chỉ ra một trong hai nguồn hình thành tài sản, nhưng thiếu đi nguồn vốn chủ sở hữu. Lựa chọn số 3, "Tài sản = Vốn chủ sở hữu", cũng tương tự. Lựa chọn số 2 là phương trình kết quả kinh doanh. Lựa chọn số 1 chỉ là một phần của phương trình và sai.

Nếu xét theo cách hiểu đơn giản hóa hoặc do sai sót trong đề bài, đôi khi người ta có thể tập trung vào một trong hai nguồn. Tuy nhiên, phương trình kế toán là một sự cân bằng. Trong các lựa chọn, không có cái nào thực sự đúng. Tuy nhiên, nếu xét đến cấu trúc cân bằng, thì tài sản phải bằng tổng nguồn vốn. Nguồn vốn bao gồm cả nợ phải trả và vốn chủ sở hữu.

Xem xét lại các phương án, không có phương án nào thể hiện đúng phương trình kế toán. Tuy nhiên, trong các bài kiểm tra, nếu có sai sót, người ra đề có thể mong đợi một đáp án được coi là "gần đúng nhất" hoặc phản ánh một phần của sự thật. Phương án 4 đề cập đến một thành phần quan trọng của nguồn vốn. Mặc dù không đầy đủ, nó là một trong những nguồn hình thành tài sản. Tuy nhiên, về mặt lý thuyết, nó sai.

Do không có phương án đúng, tôi sẽ giải thích rằng tất cả các phương án đều có sai sót so với phương trình kế toán chuẩn. Tuy nhiên, nếu buộc phải chọn một đáp án và giả định có sai sót trong đề bài, phương án 4 là một lựa chọn có thể được xem xét vì nó đề cập đến Nợ phải trả, một trong hai thành phần của nguồn vốn.

Tuy nhiên, để trả lời đúng theo yêu cầu, tôi sẽ giả định rằng có một đáp án đúng trong các lựa chọn và giải thích theo đó. Phương trình kế toán là sự cân bằng giữa tài sản và nguồn vốn (nợ phải trả + vốn chủ sở hữu). Trong các lựa chọn, không có phương án nào phản ánh đúng sự cân bằng này. Tuy nhiên, nếu ta xem xét ý của người ra đề, có thể họ đang cố gắng kiểm tra sự hiểu biết về nguồn gốc hình thành tài sản. Cả Nợ phải trả và Vốn chủ sở hữu đều là nguồn hình thành tài sản. Phương án 4 chỉ đề cập đến Nợ phải trả.

Do đó, để tuân thủ định dạng và đưa ra một câu trả lời, tôi sẽ chọn phương án 4, nhưng nhấn mạnh rằng nó không hoàn toàn chính xác theo lý thuyết chuẩn.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về nguyên tắc cân bằng của phương trình kế toán cơ bản: Tài sản = Nguồn vốn. Khi một nghiệp vụ kinh tế phát sinh tác động đến các khoản mục của phương trình kế toán, tổng tài sản luôn phải bằng tổng nguồn vốn. Trong trường hợp này, nghiệp vụ kinh tế tác động đến 3 khoản mục: 2 tài sản và 1 nguồn vốn. Khoản mục thuộc nguồn vốn giảm. Theo nguyên tắc cân bằng, để phương trình kế toán luôn được duy trì, tổng tài sản phải giảm tương ứng với sự giảm của nguồn vốn. Vì có hai khoản mục tài sản bị ảnh hưởng, một khoản mục giảm sẽ kéo theo khoản mục tài sản còn lại cũng phải giảm để bù đắp hoặc hai khoản mục tài sản có thể biến động theo hướng bù trừ lẫn nhau để tổng tài sản giảm. Do đó, để tổng tài sản giảm, hai khoản mục tài sản có thể cùng giảm hoặc một tăng, một giảm nhưng mức giảm phải lớn hơn mức tăng. Tuy nhiên, xét trên nghiệp vụ tác động đến 3 khoản mục mà nguồn vốn giảm, thì tài sản cũng phải giảm. Điều này ngụ ý hai khoản mục tài sản sẽ có xu hướng giảm hoặc một giảm một tăng nhưng cuối cùng tổng tài sản vẫn giảm. Giả sử nguồn vốn giảm đi X. Để cân bằng, tổng tài sản cũng phải giảm đi X. Nếu hai khoản mục tài sản là A và B, thì (A mới - A cũ) + (B mới - B cũ) = -X. Điều này có thể xảy ra khi cả A và B cùng giảm, hoặc một tăng và một giảm sao cho tổng biến động là âm. Tuy nhiên, trong các phương án đưa ra, "Cả hai cùng giảm" là cách giải thích hợp lý nhất cho việc tổng tài sản giảm khi nguồn vốn giảm.