Tia nước có Q = 50,7 lít/s phun ra theo phương ngang. Khi gặp bản phẳng đặt vuông góc với nó bị phân thành hai phần. Bỏ qua ma sát và trọng lực. Nếu phần chảy xuống có lưu lượng Q₁ = 21 lít/s, thì phần kia sẽ lệch một góc α so với ban đầu bằng:

Trạng thái chảy tầng, hay còn gọi là dòng chảy laminar, là trạng thái mà chất lỏng chảy thành các lớp song song, không có sự trộn lẫn giữa các lớp. Trạng thái này thường xảy ra khi lực nhớt chiếm ưu thế so với lực quán tính. Điều này thường xảy ra trong các trường hợp:

* Dòng chảy trong các khe rất hẹp: Khi khe hẹp, lực nhớt giữa chất lỏng và thành khe trở nên đáng kể, làm chậm dòng chảy và ngăn chặn sự hình thành các xoáy rối.
* Chất lỏng có độ nhớt lớn: Độ nhớt lớn làm tăng lực ma sát giữa các lớp chất lỏng, làm cho dòng chảy ổn định hơn.
* Dòng chảy chậm: Vận tốc thấp làm giảm lực quán tính, tạo điều kiện cho lực nhớt chiếm ưu thế.

Trong các phương án trên:

* A. Dòng chảy trong các khe rất hẹp: Đây là trường hợp điển hình của dòng chảy tầng vì khe hẹp làm tăng ảnh hưởng của lực nhớt.
* B. Chất lỏng có độ nhớt rất nhỏ: Trường hợp này thường dẫn đến dòng chảy rối, không phải chảy tầng.
* C. Dòng chảy rất nhanh: Tốc độ cao làm tăng lực quán tính, gây ra dòng chảy rối.
* D. Dòng chảy trong các ống có đường kính rất lớn: Đường kính lớn làm giảm ảnh hưởng của lực nhớt so với lực quán tính, dễ gây ra dòng chảy rối.

Vậy, phương án A là đáp án đúng nhất.

Định luật Hagen-Poiseuille mô tả sự sụt áp trong dòng chảy tầng của chất lỏng không nén được, có độ nhớt không đổi, chảy trong ống trụ tròn có tiết diện ngang không đổi. Công thức chính xác là Δp = (128μLQ)/(πd⁴), trong đó:

* Δp là độ chênh lệch áp suất giữa hai đầu ống.
* μ là độ nhớt động học của chất lỏng.
* L là chiều dài của ống.
* Q là lưu lượng thể tích của chất lỏng.
* d là đường kính của ống.

Do đó, đáp án B là đáp án đúng.

Để so sánh tổn thất dọc đường giữa ống vuông và ống tròn khi các yếu tố khác (hệ số ma sát, diện tích mặt cắt ướt, chiều dài và lưu lượng) bằng nhau, ta cần xem xét đến đường kính tương đương. Tổn thất dọc đường tỷ lệ nghịch với đường kính thuỷ lực. Đường kính thuỷ lực của ống tròn là đường kính của ống, còn đường kính thuỷ lực của ống vuông cạnh a là a.

Gọi:
* d là đường kính ống tròn.
* a là cạnh ống vuông.
* A là diện tích mặt cắt ướt.

Theo đề bài, diện tích mặt cắt ướt của ống vuông và ống tròn bằng nhau, nên:

* A = πd²/4 = a²
=> a = √(πd²/4) = d√(π)/2

Tổn thất dọc đường h_d tỉ lệ nghịch với đường kính thuỷ lực D_h mũ 5:
h_d ~ 1/D_h^5

Trong đó:
* Ống tròn: D_h = d
* Ống vuông: D_h = a = d√(π)/2

Vậy:
h_(dvuông)/h_(dtròn) = (d / (d√(π)/2))^5 = (2/√(π))^5 = (2^5) / (π^(5/2)) = 32 / (π^(2.5)) ≈ 32 / (17.7245) ≈ 1.805

Tuy nhiên, các đáp án không có giá trị gần với 1.805. Bài toán này có thể được giải quyết bằng cách sử dụng vận tốc dòng chảy.

Công thức tổn thất áp suất Darcy-Weisbach:
h_f = f (L/D) (v^2/2g)

Trong đó:
* f là hệ số ma sát Darcy
* L là chiều dài ống
* D là đường kính thủy lực
* v là vận tốc trung bình
* g là gia tốc trọng trường

Vì f, L, và lưu lượng (do đó v) là như nhau, tổn thất áp suất tỉ lệ nghịch với đường kính thủy lực D.

* Diện tích ống tròn: A_c = πr^2 = πd^2/4
* Diện tích ống vuông: A_s = a^2

Vì diện tích bằng nhau: πd^2/4 = a^2 => d = 2a/sqrt(π)

Đường kính thủy lực:
* Ống tròn: D_h,c = d = 2a/sqrt(π)
* Ống vuông: D_h,s = a

Tỉ lệ tổn thất:
h_s / h_c = D_h,c / D_h,s = (2a/sqrt(π)) / a = 2/sqrt(π) ≈ 1.128

Vậy đáp án A là phù hợp nhất.

Công thức tính tổn thất năng lượng đột thu (hₐₜ) như sau:

hₐₜ = ζ * (v₂² / (2g))

Trong đó:
* ζ là hệ số tổn thất đột thu, có thể tính gần đúng bằng (1 - S₂/S₁)²
* v₂ là vận tốc dòng chảy sau chỗ thu hẹp
* g là gia tốc trọng trường (≈ 9.81 m/s²)

Tính ζ:
ζ = (1 - 0.005/0.05)² = (1 - 0.1)² = 0.9² = 0.81

Tính v₂:
v₂ = Q / S₂ = 0.02 m³/s / 0.005 m² = 4 m/s

Tính hₐₜ:
hₐₜ = 0.81 * (4² / (2 * 9.81)) = 0.81 * (16 / 19.62) ≈ 0.81 * 0.815 ≈ 0.66 m

Vậy, tổn thất năng lượng đột thu hₐₜ xấp xỉ 0.66 m.

Để giải bài toán này, ta cần xác định độ dốc thủy lực (i) sử dụng công thức Darcy-Weisbach để tính tổn thất cột nước do ma sát dọc đường, sau đó chia cho chiều dài đoạn ống.

1. Tính vận tốc dòng chảy (v):
- Lưu lượng Q = 40 l/s = 0.04 m³/s
- Diện tích mặt cắt ngang của ống: A = πd²/4 = π * (0.15 m)² / 4 ≈ 0.01767 m²
- Vận tốc dòng chảy: v = Q / A = 0.04 m³/s / 0.01767 m² ≈ 2.26 m/s

2. Tính tổn thất cột nước do ma sát (hf):
- Sử dụng công thức Darcy-Weisbach: hf = λ * (L/d) * (v²/2g)
- λ = 0.025 (hệ số ma sát)
- L = 500 m (chiều dài đoạn ống)
- d = 0.15 m (đường kính ống)
- v = 2.26 m/s (vận tốc dòng chảy)
- g = 9.81 m/s² (gia tốc trọng trường)
- hf = 0.025 * (500 m / 0.15 m) * (2.26 m/s)² / (2 * 9.81 m/s²) ≈ 4.32 m

3. Tính độ dốc thủy lực (i):
- i = hf / L = 4.32 m / 500 m ≈ 0.00864

Tuy nhiên, không có đáp án nào trùng với kết quả tính toán này. Có thể có sai sót trong đề bài hoặc các đáp án được đưa ra. Dựa trên các đáp án đã cho, ta sẽ kiểm tra lại bằng cách tính tổn thất cột nước theo từng đáp án và so sánh.

Giả sử đáp án A đúng (i = 0.052):
hf = i * L = 0.052 * 500 = 26m
λ = (hf * 2 * g * d) / (L * v^2) = (26 * 2 * 9.81 * 0.15) / (500 * 2.26^2) = 0.015 < 0.025 (không thỏa mãn hệ số ma sát ban đầu)

Giả sử đáp án B đúng (i = 0.043):
hf = i * L = 0.043 * 500 = 21.5m
λ = (hf * 2 * g * d) / (L * v^2) = (21.5 * 2 * 9.81 * 0.15) / (500 * 2.26^2) = 0.0125 < 0.025 (không thỏa mãn hệ số ma sát ban đầu)

Giả sử đáp án C đúng (i = 0.035):
hf = i * L = 0.035 * 500 = 17.5m
λ = (hf * 2 * g * d) / (L * v^2) = (17.5 * 2 * 9.81 * 0.15) / (500 * 2.26^2) = 0.010 < 0.025 (không thỏa mãn hệ số ma sát ban đầu)

Giả sử đáp án D đúng (i = 0.028):
hf = i * L = 0.028 * 500 = 14m
λ = (hf * 2 * g * d) / (L * v^2) = (14 * 2 * 9.81 * 0.15) / (500 * 2.26^2) = 0.008 < 0.025 (không thỏa mãn hệ số ma sát ban đầu)

Như vậy, không có đáp án nào phù hợp với các thông số đã cho của bài toán.