Hình thức nào sau có thể dẫn đến hợp nhất kinh doanh:

Trong hợp nhất kinh doanh, giá phí hợp nhất được xác định bằng giá trị hợp lý của các tài sản được chuyển giao, các khoản nợ phải trả hoặc cổ phiếu phát hành bởi bên mua để đổi lấy quyền kiểm soát bên bị mua. Do đó, giá trị hợp lý của số lượng cổ phiếu mua được chính là giá phí hợp nhất. Chi phí phát hành cổ phiếu làm giảm giá trị khoản đầu tư, không làm tăng chi phí trong kỳ. Giá trị hợp lý của tài sản bên bị mua (bên nhận đầu tư) được ưu tiên sử dụng để xác định giá trị khoản đầu tư.

Câu hỏi này liên quan đến việc đánh giá mức độ ảnh hưởng của một bên trong một công ty nhận đầu tư. Dưới đây là phân tích từng phương án:

• A. Quyền biểu quyết tuyệt đối là cơ sở phù hợp nhất để đánh giá mức độ ảnh hưởng: Đây là một phát biểu đúng. Quyền biểu quyết cho phép một bên tham gia vào việc đưa ra quyết định quan trọng của công ty, và quyền biểu quyết tuyệt đối (hoặc đa số) thường cho thấy mức độ ảnh hưởng lớn nhất.


• B. Quyền sở hữu tuyệt đối là cơ sở phù hợp nhất để đánh giá mức độ ảnh hưởng: Quyền sở hữu có thể mang lại ảnh hưởng, nhưng quyền biểu quyết trực tiếp quyết định khả năng tác động đến các quyết định của công ty. Sở hữu không phải lúc nào cũng đi kèm với quyền biểu quyết tương ứng.


• C. Các cổ phiếu tiềm năng cần được bỏ qua khi đánh giá mức độ ảnh hưởng: Các cổ phiếu tiềm năng (ví dụ: cổ phiếu ưu đãi có quyền chuyển đổi) có thể mang lại quyền biểu quyết trong tương lai và do đó cần được xem xét khi đánh giá mức độ ảnh hưởng.


• D. Số lượng người dự họp cổ đông thường niên hàng năm có thể ảnh hưởng đến mức độ ảnh hưởng: Số lượng người dự họp không trực tiếp quyết định mức độ ảnh hưởng, mà là quyền biểu quyết mà mỗi người dự họp sở hữu.

Vì vậy, đáp án đúng nhất là A.

Trong hợp nhất kinh doanh, nếu A + B = C, tức là một công ty hoàn toàn mới (C) được tạo ra từ A và B, thì báo cáo hợp nhất chỉ cần lập một lần duy nhất vào ngày mua. Các hình thức hợp nhất khác (A+B=A, A+B=A+B) đòi hỏi lập báo cáo hợp nhất định kỳ sau ngày mua.

Lợi ích của bên không nắm quyền kiểm soát (Non-Controlling Interest - NCI) trên báo cáo tài chính hợp nhất có thể được ghi nhận theo một trong hai phương pháp:



Phương pháp 1: Giá trị hợp lý (Fair Value) - NCI được xác định theo giá trị hợp lý tại ngày mua lại. Điều này bao gồm cả giá trị thị trường ước tính của phần sở hữu mà bên mua không nắm giữ.



Phương pháp 2: Tỷ lệ sở hữu trong tài sản thuần (Proportionate Share) - NCI được xác định bằng tỷ lệ sở hữu của bên không nắm quyền kiểm soát trong tài sản thuần có thể xác định được của công ty con.



Do đó, đáp án chính xác nhất là D: Ghi nhận theo giá trị hợp lý hoặc theo giá trị tài sản thuần tương ứng với tỉ lệ sở hữu của bên không nắm quyền kiểm soát.

Để tính lợi thế thương mại và lợi ích của cổ đông không nắm quyền kiểm soát (NCI), ta thực hiện các bước sau:

1. Xác định giá trị hợp lý của tài sản thuần của công ty C:

Vốn chủ sở hữu của C theo giá trị ghi sổ: 100 tỷ (vốn đầu tư) + 20 tỷ (lợi nhuận chưa phân phối) = 120 tỷ đồng.

Điều chỉnh tăng giá trị hàng tồn kho: 10 tỷ đồng.

Ảnh hưởng của điều chỉnh hàng tồn kho đến lợi nhuận sau thuế: 10 tỷ * (1 - 20%) = 8 tỷ đồng.

Giá trị hợp lý của tài sản thuần của C: 120 tỷ + 8 tỷ = 128 tỷ đồng.

2. Tính lợi thế thương mại:

Giá mua: 200 tỷ đồng.

Phần sở hữu của M trong giá trị hợp lý tài sản thuần của C: 90% * 128 tỷ = 115.2 tỷ đồng.

Lợi thế thương mại: 200 tỷ - 115.2 tỷ = 84.8 tỷ đồng.

3. Tính lợi ích của cổ đông không nắm quyền kiểm soát (NCI) theo phương pháp tỷ lệ:

Tỷ lệ sở hữu của cổ đông không nắm quyền kiểm soát: 100% - 90% = 10%.

NCI: 10% * 128 tỷ = 12.8 tỷ đồng.

Vậy, lợi thế thương mại là 84.8 tỷ đồng và lợi ích của cổ đông không nắm quyền kiểm soát là 12.8 tỷ đồng.