Cho các ví dụ sau: 1-cặp bánh răng ăn khớp; 2-răng đĩa xích tiếp xúc với con lăn của dây xích; 3-tiếp xúc giữa con lăn và rãnh lăn trên các vòng ổ; 4-Sự tiếp xúc của may ơ lắp trên then hoa; 5-sự tiếp xúc của then bằng, then bán nguyệt với rãnh trên trục và may ơ; 6-bu lông đai ốc khi vặn chặt; 7-cặp bánh ma sát trụ tròn; 8-ngõng trục và lót ổ trượt. Hãy chọn các ví dụ về bề mặt đối tiếp trùng?

Phát biểu đúng khi thực hiện bôi trơn ma sát ướt theo nguyên lý bôi trơn thủy động đối với ổ trục là: Ổ trượt đỡ có vận tốc rất lớn, dễ thực hiện ma sát ướt theo nguyên lý bôi trơn thủy động. Giải thích: * **Ma sát ướt (bôi trơn thủy động):** Là trạng thái ma sát mà giữa hai bề mặt chuyển động có một lớp chất bôi trơn đủ dày để ngăn cách hoàn toàn hai bề mặt này. Điều này giúp giảm ma sát và mài mòn. * **Ổ trượt đỡ:** Là loại ổ trục dùng để đỡ các chi tiết quay và chịu lực hướng tâm. * **Nguyên lý bôi trơn thủy động:** Để đạt được ma sát ướt theo nguyên lý thủy động, cần đáp ứng các điều kiện sau: * Vận tốc tương đối giữa hai bề mặt phải đủ lớn. * Độ nhớt của chất bôi trơn phải phù hợp. * Hình dạng và kích thước của bề mặt phải tạo ra một khe hở hội tụ để tạo áp suất thủy động. **Phân tích các phương án:** * **A. Ổ trượt đỡ có vận tốc rất lớn, dễ thực hiện ma sát ướt theo nguyên lý bôi trơn thủy động.** - **Đúng.** Vì vận tốc lớn là một trong những điều kiện quan trọng để hình thành lớp chất bôi trơn đủ dày theo nguyên lý thủy động. * **B. Khi trục quay với tốc độ lớn nên dùng ổ lăn vì dễ thực hiện ma sát ướt theo nguyên lý bôi trơn thủy động.** - **Sai.** Ổ lăn hoạt động dựa trên ma sát lăn, không phải ma sát ướt theo nguyên lý thủy động. Ổ trượt phù hợp hơn với ma sát ướt. * **C. Trong ổ trượt chặn các bề mặt đối tiếp tiếp xúc nhau trong mặt phẳng nên dễ thực hiện ma sát ướt theo nguyên lý bôi trơn thủy động nếu ổ quay với tốc độ rất cao.** - **Sai.** Mặc dù tốc độ cao có thể giúp, nhưng ổ trượt chặn có cấu tạo mặt phẳng khó tạo ra khe hở hội tụ cần thiết cho áp suất thủy động. * **D. Với mọi ổ trượt đều có thể thực hiện ma sát ướt theo nguyên lý bôi trơn thủy động.** - **Sai.** Không phải ổ trượt nào cũng đáp ứng được các điều kiện về vận tốc, độ nhớt và hình dạng bề mặt để tạo ra ma sát ướt theo nguyên lý thủy động.

Khi trục truyền vừa chịu uốn vừa chịu xoắn, ta cần kiểm tra đồng thời cả độ bền tĩnh và độ bền mỏi để đảm bảo trục không bị phá hủy do ứng suất tĩnh vượt quá giới hạn bền hoặc do ứng suất thay đổi tuần hoàn gây ra mỏi. Độ bền tĩnh đảm bảo trục không bị phá hủy ngay lập tức dưới tác dụng của tải trọng lớn nhất, còn độ bền mỏi đảm bảo trục có thể chịu được số lượng lớn các chu kỳ tải trọng mà không bị nứt gãy. Do đó, đáp án C là chính xác nhất vì nó bao gồm cả hai yếu tố quan trọng này. Các lựa chọn khác: * A: Đúng là số chỉ tiêu có thể thay đổi theo điều kiện cụ thể, nhưng đáp án này không đầy đủ bằng đáp án C. * B: Chỉ tính độ bền mỏi là chưa đủ, cần phải xét cả độ bền tĩnh. * D: Độ cứng và ổn định dao động cũng quan trọng, nhưng độ bền tĩnh và mỏi là những chỉ tiêu cơ bản cần xét đến đầu tiên.

Công thức tính góc côn chia của bánh chủ động trong bộ truyền bánh răng côn răng thẳng là: tan(δ1) = 1 / u Trong đó: δ1 là góc côn chia của bánh chủ động. u là tỉ số truyền. Trong trường hợp này, u = 3, vậy: tan(δ1) = 1 / 3 δ1 = arctan(1/3) ≈ 18.43° Vậy đáp án đúng là A. 18.43

Để xác định hệ số trùng khớp ngang εα, ta sử dụng công thức gần đúng sau: εα ≈ 1.88 - 3.2/z1 Trong đó z1 là số răng của bánh răng nhỏ. Trong trường hợp này, z1 = 30. Thay số vào công thức, ta có: εα ≈ 1.88 - 3.2/30 ≈ 1.88 - 0.1067 ≈ 1.7733 Tuy nhiên, không có đáp án nào khớp với kết quả này. Có lẽ công thức trên không phù hợp trong trường hợp này. Ta có công thức khác để tính hệ số trùng khớp ngang: εα = εα0 - (m*sinβ*cosβ)/ (0.95*π*mn) - (mn*sinβ*cosβ) / (0.95*π*mn) với εα0 = 1 Tuy nhiên, chúng ta không có đủ dữ liệu để sử dụng công thức này. Do đó, ta phải xem xét các đáp án gần đúng nhất. Trong các đáp án đã cho, đáp án B. 1.743 có vẻ gần với kết quả tính toán ở trên nhất (1.7733), nhưng sự khác biệt vẫn còn khá lớn. Có thể có sai sót trong đề bài hoặc các đáp án. Tuy nhiên nếu ta dùng công thức khác tính gần đúng hệ số trùng khớp ngang cho bộ truyền bánh răng trụ răng nghiêng: εα = √(1 + (z1/z2)^2 - 2*(z1/z2)*cos(β)) Với z1 = 30 và u = 3.5 => z2 = z1*u = 30 * 3.5 = 105 εα = √(1 + (30/105)^2 - 2*(30/105)*cos(12°)) ≈ 0.762 Nhưng kết quả này cũng không có trong các đáp án. Vì không có đáp án nào thực sự chính xác, ta sẽ chọn đáp án gần đúng nhất dựa trên tính toán ban đầu (1.7733). Vậy đáp án gần đúng nhất là B. 1.743.

Để giải bài toán này, ta cần sử dụng công thức tính hệ số trùng khớp dọc trục (εβ) và hệ số trùng khớp ngang (εα), sau đó tìm mối liên hệ giữa chúng để tính Zε. Công thức hệ số trùng khớp dọc trục: εβ = b*sin(β) / (π*mn) Công thức hệ số trùng khớp ngang: εα = ε - εβ Trong đó: ε là hệ số trùng khớp toàn phần, thường lấy ε ≥ 1.1 b là chiều rộng vành răng β là góc nghiêng của răng mn là module pháp tuyến Vì đề bài không cho chiều rộng vành răng b và module pháp tuyến mn, ta không thể tính trực tiếp εβ. Tuy nhiên, ta có thể ước lượng Zε dựa vào thông tin đã cho và các đáp án. Ta có công thức gần đúng: ε = 1.25*(1 + (z2/z1)) ε = 1.25 * (1 + 70/25) = 4.75 εα = ε - εβ εα = 4.75 - 1.1 = 3.65 Ta lại có công thức: εα = (z1*cos(β))/(3.14) * (sin(αwt)) Trong đó: αwt là góc ăn khớp ngang. Ta có công thức: Zε = z1+z2 = 25 + 70 = 95 Vì không có đủ dữ liệu, ta không thể tính chính xác Zε. Tuy nhiên, dựa vào các đáp án và các công thức liên quan, ta có thể suy luận đáp án gần đúng nhất. Các đáp án đều nhỏ hơn 1, trong khi Zε phải là một số dương lớn hơn 0. Do đó, không có đáp án nào phù hợp.