Câu hỏi:

Khi thiếu nguồn thức ăn, các cá thể trong cùng một quần thể phải cạnh tranh gay gắt để sinh tồn. Trong trường hợp khắc nghiệt, một số loài động vật có thể ăn thịt lẫn nhau để tồn tại, thể hiện rõ nét sự cạnh tranh cùng loài. Đây là một dạng của mối quan hệ sinh thái, trong đó các cá thể cùng loài tác động lẫn nhau, thường xoay quanh việc giành giật tài nguyên (như thức ăn, nơi ở).

Nếu mật độ cá thể của 1 quần thể động vật tăng lên quá cao, nguồn sống của môi trường không đủ cung cấp cho mọi cá thể trong quần thể thì thường dẫn tới làm tăng mức cạnh tranh.

a – Sai sự khác biệt về kích thước mỏ của các loài chim là kết quả của quá trình chọn lọc tự nhiên dựa trên nguồn biến dị của các quần thể, kích thước hạt không phải nguyên nhân trực tiếp.

b – Đúng: Sự thay đổi tần số allele:

- Năm 1976: Tần số allele quy định mỏ nhỏ cao hơn.

- Năm 1978: Tần số allele quy định mỏ lớn cao hơn do chim sẻ mỏ nhỏ bị chết nhiều hơn trong hạn hán.

Sự thay đổi này di truyền qua sinh sản: Chim sẻ mỏ lớn có khả năng sinh tồn và sinh sản cao hơn trong điều kiện hạn hán, di truyền allele mỏ lớn cho thế hệ sau.

c – Đúng: Mỏ lớn là đặc điểm thích nghi giúp chim sẻ ăn được hạt to, cứng trong điều kiện hạn hán.  Chim sẻ mỏ nhỏ không thể ăn được hạt to, cứng và dễ bị chết trong hạn hán.

Tính hợp lý tương đối của đặc điểm thích nghi:

- Mỏ lớn có lợi trong điều kiện hạn hán nhưng có thể cản trở chim sẻ khi ăn hạt nhỏ.

- Kích thước mỏ tối ưu sẽ phụ thuộc vào điều kiện môi trường.

- Kết luận: Mỏ lớn chỉ là một đặc điểm thích nghi tương đối, phù hợp với điều kiện hạn hán.

d – Đúng:

- Mưa nhiều sẽ làm cho các cây có hạt nhỏ, mềm phát triển mạnh.

- Chim sẻ mỏ nhỏ sẽ có lợi thế hơn trong điều kiện này.

- Qua nhiều thế hệ, tần số allele quy định mỏ nhỏ sẽ tăng lên.

- Kích thước mỏ trung bình của quần thể chim sẻ sẽ giảm dần.

a) đúng. Giới hạn sinh thái về độ mặn của nhóm tuổi 2⁺ rộng hơn so với nhóm tuổi 0⁺.

b) dúng. Vào mùa sinh sản, loài cá này có tập tính di cư vào vùng nước ngọt hơn để đẻ trứng.

c) sai. Việc không hiện diện những cá thể có độ tuổi 4+ ở vùng cửa sông có thể được giải thích là do chúng không còn khả năng sinh sản, cũng có thể do số lượng cá bị chết nhiều ở độ tuổi này… Việc giải thích dùng từ “chỉ” là chưa đúng.

d) sai. Để đảm bảo sự tăng trưởng bền vững của quần thể loài cá này, chỉ nên khai thác và đánh bắt cá ở vùng biển vì vùng cửa sông nơi các cá thể trưởng thành đang trong giai đoạn sinh sản.

- Allele a₁ xuất hiện ở quần thể 3 có thể đã được tạo ra nhờ nhân tố dòng gene. → Đúng. Dòng gene là hiện tượng trao đổi vốn gene giữa các quần thể. Vì vậy rất có thể allele a₁ đã được di nhập từ các cá thể thuộc một quần thể khác thông qua quá trình giao phối ngẫu nhiên.

- Quần thể 2 có độ đa dạng di truyền cao nhất. → Sai. Quần thể 3 có độ đa dạng di truyền cao hơn khi có tới 3 loại allele khác nhau (A, a và a₁), trong khi quần thể 2 chỉ có 2 loại allele (A và a).

- Allele A có xu hướng thích nghi tốt hơn allele a. → Đúng. Ở cả 3 quần thể 1, 2 và 3 đều có sự tăng lên của các cá thể mang allele A (kiểu hình trội). Điều đó cho thấy tần số allele A ở cả 3 quần thể đều tăng, hay allele A có xu hướng thích nghi tốt hơn nên đã được chọn lọc tự nhiên giữ lại và gia tăng số lượng.

- Nếu đột ngột thay đổi yếu tố chọn lọc tự nhiên trên các quần thể thì quần thể 1 sẽ có khả năng sống sót cao nhất. →  Sai. Quần thể 1 đang có độ đa dạng về kiểu gene và kiểu hình thấp nhất, vì vậy quần thể này dễ bị tổn thương nhất. Giả sử nếu yếu tố chọn lọc tự nhiên thay đổi sang chiều hướng chống lại allele trội thì quần thể 1 sẽ bị loại bỏ đầu tiên do toàn bộ các cá thể đều mang kiểu hình trội mà không có kiểu hình lặn.