Theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng phạm trù có tính chất chủ quan hay khách quan?

Luận điểm đúng theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng là "Ngẫu nhiên và tất nhiên đều có nguyên nhân". Chủ nghĩa duy vật biện chứng khẳng định mọi sự vật, hiện tượng trong thế giới đều có nguyên nhân khách quan của nó. Ngẫu nhiên và tất nhiên là hai phạm trù triết học dùng để chỉ mối quan hệ giữa cái có tính quy luật và cái không có tính quy luật. Ngẫu nhiên xuất hiện do sự tác động của nhiều nguyên nhân, không phải cái gì cũng có thể nhận thức được ngay, nhưng không có nghĩa là nó không có nguyên nhân. Tất yếu cũng vậy, nó biểu hiện tính quy luật, sự vận động theo hướng nhất định, nhưng không có nghĩa là nó tự sinh ra mà không có nguyên nhân.

Nhận thức cảm tính là giai đoạn nhận thức đầu tiên, trực tiếp phản ánh sự vật, hiện tượng thông qua các giác quan (nhìn, nghe, sờ, nếm, ngửi). Vì vậy, nhận thức cảm tính gắn liền với thực tiễn, với những gì con người trực tiếp trải nghiệm và tác động vào.

Nhận thức lý tính là giai đoạn nhận thức cao hơn, dựa trên cơ sở của nhận thức cảm tính, sử dụng tư duy trừu tượng, khái quát hóa để hiểu bản chất của sự vật, hiện tượng. Nó không trực tiếp gắn với thực tiễn như nhận thức cảm tính.

Nhận thức lý luận là trình độ cao của nhận thức lý tính, sử dụng các phạm trù, quy luật, nguyên lý khoa học để giải thích thế giới. Nó càng ít gắn trực tiếp với thực tiễn cụ thể so với nhận thức cảm tính.

Nhà triết học Hy Lạp cổ đại Xênôphan (Xenophanes) là người đầu tiên đưa ra quan điểm rằng con người đã tạo ra các vị thần theo hình ảnh của mình. Ông phê phán quan niệm truyền thống về các vị thần Hy Lạp và cho rằng mỗi dân tộc có các vị thần với hình dáng và tính cách giống với chính họ. Điều này cho thấy một bước tiến quan trọng trong tư duy triết học, khi con người bắt đầu đặt câu hỏi về nguồn gốc và bản chất của các vị thần, thay vì chấp nhận một cách mù quáng những câu chuyện thần thoại.