Sức mua của tiền thay đổi:

Chính sách tiền tệ thắt chặt (contractionary monetary policy) là chính sách được Ngân hàng Trung ương thực hiện nhằm giảm lượng cung tiền trong nền kinh tế. Điều này thường được thực hiện bằng cách tăng lãi suất chiết khấu, bán trái phiếu chính phủ (làm giảm lượng tiền trong lưu thông) hoặc tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Khi lãi suất tăng lên, chi phí đi vay của các doanh nghiệp và cá nhân tăng lên, dẫn đến:

1. Giảm đầu tư: Do chi phí vay vốn cao hơn, các doanh nghiệp sẽ ít có động lực để đầu tư vào các dự án mới.


2. Giảm tiêu dùng: Người tiêu dùng cũng sẽ ít vay tiền hơn để mua sắm các mặt hàng đắt tiền như nhà cửa, xe hơi.


3. Giảm tổng cầu (Aggregate Demand): Tổng cầu giảm do cả đầu tư và tiêu dùng đều giảm.


4. Giảm sản lượng: Khi tổng cầu giảm, các doanh nghiệp sẽ giảm sản xuất, dẫn đến sản lượng của nền kinh tế giảm.

Như vậy, chính sách tiền tệ thắt chặt sẽ làm giảm sản lượng và làm tăng lãi suất, từ đó làm giảm đầu tư.

Cầu tiền dịch chuyển lên trên (sang phải) khi có sự gia tăng về nhu cầu tiền tệ. Nhu cầu tiền tệ tăng lên do các yếu tố sau:

• Sản lượng (GDP) tăng: Khi nền kinh tế phát triển, sản lượng hàng hóa và dịch vụ tăng, các giao dịch kinh tế tăng lên, dẫn đến nhu cầu về tiền để thực hiện các giao dịch này cũng tăng.


• Lãi suất giảm: Khi lãi suất giảm, chi phí cơ hội của việc giữ tiền giảm xuống, khuyến khích người dân và doanh nghiệp giữ nhiều tiền hơn.


• Kỳ vọng lạm phát tăng: Khi người dân kỳ vọng lạm phát sẽ tăng, họ sẽ có xu hướng giữ nhiều tiền hơn để đối phó với sự mất giá của tiền tệ.

Trong các lựa chọn được đưa ra:

• Lãi suất giảm: Làm tăng nhu cầu tiền, do đó làm dịch chuyển đường cầu tiền lên trên.


• Sản lượng tăng: Làm tăng nhu cầu tiền, do đó làm dịch chuyển đường cầu tiền lên trên.


• Ngân hàng Nhà nước tăng mức cung tiền: Điều này làm dịch chuyển đường cung tiền, không phải đường cầu tiền.


• Chính phủ bán trái phiếu: Việc này có thể làm giảm lượng tiền trong lưu thông, ảnh hưởng đến cung tiền, không phải cầu tiền.

Vì cả "Lãi suất giảm" và "Sản lượng tăng" đều làm dịch chuyển đường cầu tiền lên trên, tuy nhiên, theo lý thuyết kinh tế vĩ mô, sản lượng (GDP) có tác động trực tiếp và mạnh mẽ hơn đến cầu tiền so với lãi suất. Do đó, đáp án "Sản lượng tăng" là đáp án phù hợp nhất.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về tác động của chi tiêu chính phủ đối với tổng cầu và sản lượng của nền kinh tế. Khi chi tiêu quốc phòng giảm, tổng cầu sẽ giảm do đây là một thành phần của tổng cầu (AD = C + I + G + NX). Nếu chính phủ không có biện pháp bù đắp (ví dụ, tăng chi tiêu cho các lĩnh vực khác hoặc giảm thuế), tổng cầu sẽ dịch chuyển sang trái. Điều này dẫn đến sản lượng giảm và có thể gây ra suy thoái kinh tế.

Phân tích các lựa chọn:

• Đáp án 1: Đúng. Chi tiêu quốc phòng giảm làm giảm tổng cầu (AD), đường AD dịch sang trái, sản lượng giảm và có thể gây suy thoái nếu không có biện pháp can thiệp.


• Đáp án 2: Sai. Chi tiêu quốc phòng giảm không trực tiếp ảnh hưởng đến tổng cung (AS).


• Đáp án 3: Sai. Chi tiêu quốc phòng giảm không trực tiếp làm tăng tổng cung.


• Đáp án 4: Sai. Chi tiêu quốc phòng giảm làm giảm tổng cầu, không phải tăng.

Để hiểu rõ câu này, ta cần nắm vững định nghĩa và công thức của GDP danh nghĩa và GDP thực tế:

- GDP danh nghĩa: Là giá trị sản lượng hàng hóa và dịch vụ tính theo giá hiện hành (giá của năm mà sản lượng đó được sản xuất).

- GDP thực tế: Là giá trị sản lượng hàng hóa và dịch vụ tính theo giá cố định (giá của một năm gốc nào đó). GDP thực tế loại bỏ ảnh hưởng của lạm phát, giúp ta đo lường sự tăng trưởng kinh tế thực sự.

Công thức tính GDP thực tế:

GDP thực tế = GDP danh nghĩa / Hệ số giảm phát GDP (hoặc chỉ số giá GDP)

Từ công thức trên, ta thấy GDP thực tế sẽ lớn hơn GDP danh nghĩa khi hệ số giảm phát GDP (chỉ số giá) nhỏ hơn 1. Điều này xảy ra khi giá cả của năm hiện tại thấp hơn so với năm gốc (năm được chọn làm năm cố định giá).

Tuy nhiên, câu hỏi lại so sánh GDP thực tế của năm hiện tại với GDP danh nghĩa của năm *trước*. Để GDP thực tế năm hiện tại lớn hơn GDP danh nghĩa năm trước, điều kiện cần là sản lượng năm hiện tại phải tăng đủ lớn so với năm trước để bù đắp cho bất kỳ sự thay đổi nào về giá.

Phân tích các đáp án:

- Đáp án 1: Khi giá hiện hành lớn hơn giá cố định - Không chính xác. Giá hiện hành lớn hơn giá cố định sẽ làm GDP danh nghĩa lớn hơn GDP thực tế (so với cùng một năm).

- Đáp án 2: Khi cả sản lượng và giá cố định đều tăng - Không chính xác. Giá cố định không thay đổi theo định nghĩa.

- Đáp án 3: Khi giá cố định lớn hơn giá hiện hành - Không chính xác. Điều này đúng khi so sánh GDP danh nghĩa và GDP thực tế *cùng năm*. Nhưng ở đây so sánh giữa năm hiện tại và năm trước.

- Đáp án 4: Khi sản lượng năm hiện tại lớn hơn sản lượng năm trước - Chính xác. Nếu sản lượng năm hiện tại tăng đáng kể so với năm trước, thì ngay cả khi giá giảm (hoặc tăng không đáng kể), GDP thực tế của năm hiện tại vẫn có thể lớn hơn GDP danh nghĩa của năm trước.