Quy luật không đồng đều của sự phát triển tâm lí trẻ em được biểu hiện:

Tuổi dậy thì

Tuổi khủng hoảng, khó khăn

Tuổi chuyển tiếp từ tuổi thơ sang tuổi trưởng thành

Về cơ bản, thiếu niên vẫn là trẻ con không hơn không kém

Ngại tiếp xúc với người khác giới

Quan tâm nhiều hơn đến người khác giới

Tâm lí mặc cảm, lo lắng về cơ thể

Quan tâm nhiều hơn đến bạn cùng giới cùng tuổi

Thiết lập được sự cân bằng giữa sự phát triển yếu tố tâm lí tính dục với tâm lí xã hội

Đã trưởng thành về mặt tâm lí tính dục nhưng chưa phát triển về mặt tâm lí xã hội

Đã trưởng thành về mặt tính dục nhưng chưa trưởng thành về cơ thể, đặc biệt là chưa trưởng thành về mặt tâm lí và xã hội

Cơ thể phát triển không cân đối, còn mang nhiều nét trẻ con

Người lớn cần tôn trọng tính độc lập của các em, để các em hoàn toàn tự quyết định các vấn đề của mình

Thiếu niên vẫn chưa thực sự là người lớn nên cần quan tâm kiểm soát từng cử chỉ, hành động của các em

Người lớn cần có quan hệ hợp tác giúp đỡ thiếu niên trên cơ sở tôn trọng, tin tưởng các em

Đây là lứa tuổi bướng bỉnh, cần có sự kiểm soát chặt chẽ và biện pháp cứng rắn với các em

Độ tuổi sinh học

Sự phát triển cơ thể

Điều kiện xã hội mà trẻ em sống và hoạt động

Đặc trưng hoạt động học tập, họat động xã hội và giao tiếp của học sinh trong điều kiện xã hội nhất định

Hoàn toàn ổn định

Xác định

Không xác định

Tương đối ổn định

Chuyển từ tính không chủ định sang có chủ định

Tính có chủ định phát triển mạnh, chiếm ưu thế

Cả tính có chủ định và tính không chủ định cùng phát triển

Tính không chủ định phát triển mạnh và chiếm ưu thế

Những hình thức bề ngoài của bản thân

Những phẩm chất nhân cách và năng lực của cá nhân

Hành vi, cử chỉ của bản thân

Cả a, c

Quan hệ với người lớn vẫn chiếm ưu thế hơn so với bạn cùng tuổi

Quan hệ bạn cùng tuổi chiếm vị trí lớn hơn quan hệ với người lớn

Quan hệ với bạn cùng tuổi và quan hệ với người lớn có vị trí ngang bằng

Quan hệ với bạn cùng tuổi có khuynh hướng thu hẹp về phạm vi, nhưng ảnh hưởng của nó đối với tuổi đầu thanh niên lại sâu sắc hơn quan hệ với người lớn

Với bạn cùng tuổi

Với người lớn

Cả người lớn và bạn cùng tuổi ảnh hưởng như nhau

Bạn bè cùng tuổi, hoặc người lớn ảnh hưởng nhiều tuỳ theo từng lĩnh vực và quan hệ