Phương pháp tư duy nào chi phối những hiểu biết triết học duy vật về vật chất ở thế kỷ XVII

Trường phái triết học nào cho không thể có vật chất không vận động và không thể có vận động ngoài vật chất.

Lời giải:

Đáp án đúng: C

Chủ nghĩa duy vật biện chứng khẳng định rằng vật chất và vận động là hai thuộc tính không thể tách rời. Không thể có vật chất mà không có vận động và ngược lại, không thể có vận động mà không có vật chất. Vận động là phương thức tồn tại của vật chất, còn vật chất là cơ sở của mọi vận động.

Câu 16:

Luận điểm sau đây về nguồn gốc của sự phát triển thuộc lập trường triết học nào: "Mâu thuẫn tồn tại khách quan trong chính sự vật quy định sự phát triển của sự vật".

Lời giải:

Đáp án đúng: C

Luận điểm "Mâu thuẫn tồn tại khách quan trong chính sự vật quy định sự phát triển của sự vật" thuộc về chủ nghĩa duy vật biện chứng. Chủ nghĩa duy vật biện chứng cho rằng nguồn gốc của sự phát triển nằm trong mâu thuẫn nội tại của sự vật, hiện tượng. Mâu thuẫn này là khách quan, vốn có và là động lực bên trong thúc đẩy sự vật, hiện tượng vận động và phát triển. Các trường phái triết học khác không có quan điểm này. Chủ nghĩa duy tâm (cả chủ quan và khách quan) đều cho rằng ý thức hoặc một lực lượng siêu nhiên nào đó là nguồn gốc của sự phát triển. Chủ nghĩa duy vật siêu hình thì xem xét sự vật trong trạng thái tĩnh tại, không thấy được vai trò của mâu thuẫn trong sự phát triển.

Câu 17:

Trường phái triết học nào cho rằng phạm trù là những thực thể ý niệm tồn tại độc lập với ý thức con người và thế giới vật chất?

Lời giải:

Đáp án đúng: A

Chủ nghĩa duy tâm khách quan cho rằng phạm trù là những thực thể ý niệm tồn tại độc lập với ý thức con người và thế giới vật chất. Các phạm trù này có trước và quyết định sự tồn tại của thế giới vật chất.

Câu 18:

Thêm cụm từ thích hợp vào chỗ trống của câu sau để được luận điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng về tính chất của các phạm trù: Nội dung của phạm trù có tính ..(1) ..., hình thức của phạm trù có tính...(2)..

Lời giải:

Đáp án đúng: C

Chủ nghĩa duy vật biện chứng khẳng định nội dung của phạm trù có tính khách quan, vì nó phản ánh thế giới vật chất tồn tại độc lập bên ngoài ý thức con người. Hình thức của phạm trù có tính chủ quan, vì nó là sản phẩm của tư duy con người, là cách thức con người nhận thức và sắp xếp thế giới khách quan.

Câu 19:

Theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng, phái duy Thực hay phái Duy Danh giải quyết đúng mối quan hệ giữa cái riêng và cái chung?

Lời giải:

Đáp án đúng: D

Theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng, cả phái Duy Thực và phái Duy Danh đều có những hạn chế trong việc giải quyết mối quan hệ giữa cái riêng và cái chung.

* Phái Duy Thực (chủ nghĩa hiện thực): Cho rằng cái chung tồn tại độc lập, khách quan, có trước và quyết định cái riêng. Quan điểm này tuyệt đối hóa cái chung, hạ thấp vai trò của cái riêng, dẫn đến siêu hình và không biện chứng.
* Phái Duy Danh (chủ nghĩa duy danh): Cho rằng chỉ có cái riêng tồn tại thực sự, còn cái chung chỉ là tên gọi, do con người đặt ra. Quan điểm này tuyệt đối hóa cái riêng, phủ nhận tính khách quan và vai trò của cái chung, dẫn đến chủ nghĩa chủ quan và tương đối.

Chủ nghĩa duy vật biện chứng khẳng định cái riêng và cái chung tồn tại trong mối quan hệ biện chứng, tác động qua lại lẫn nhau. Cái chung chỉ tồn tại trong cái riêng, thông qua cái riêng mà biểu hiện sự tồn tại của mình. Đồng thời, cái riêng không thể tồn tại độc lập tuyệt đối mà luôn liên hệ với cái chung. Do đó, cả hai phái đều không phản ánh đúng mối quan hệ biện chứng này.

Câu 20:

Có người nói tam giác vuông là cái riêng, tam giac thường là cái chung. Theo anh (chị) như vậy đúng hay sai?

Lời giải: