Phạm trù triết học nào dùng để chỉ những thuộc tính chung, không những có ở một kết cấu vật chất nhất định mà còn được lặp lại trong nhiều sự vật, hiện tượng hay quá trình riêng lẻ khác:

Thời kỳ cổ đại

Thời kỳ trung cổ

Thời kỳ Phục Hưng

Thời kỳ cận đại

Thời kỳ trung cổ

Thời kỳ cổ đại

Thời kỳ cận đại

Thời kỳ Phục hưng

Phương pháp “con nhện”

Phương pháp “con kiến”

Phương pháp “con ong”

Phương pháp thực nghiệm

Coi thế gới gồm các sự vật riêng lẻ

Coi các sự vật trong thế giới đều có nguyên nhân

Đồng nhất nguyên nhân với tính tất yếu coi ngẫu nhiên chỉ là phạm trù chủ quan

Khẳng định có thể nhận thức thế giới bằng phương pháp toán học

Không

Có, con người tự do hành động theo ý muốn của mình

Có, con người chỉ có thể trở thành tự do khi được chỉ đạo bởi lý tính

Không. Vì trong tự nhiên chỉ có cái tất yếu

Pháp

Áo

Anh

Hà Lan

Chưa khắc phục được quan điểm siêu hình trong triết học duy vật cũ

Chưa có quan điểm duy vật về lịch sử xã hội

Có tính chất duy tâm khách quan (đặc biệt triết học của Hêghen)

Triết học Mác ra đời vào giữa thế kỷ XIX là một tất yếu lịch sử

Triết học Mác ra đời do thiên tài của Mác và Ăngghen

Triết học Mác ra đời hoàn toàn ngẫu nhiên

Triết học Mác ra đời thực hiện mục đích đã được định trước

Chủ nghĩa duy vật biện chứng

Chủ nghĩa duy vật siêu hình thế kỷ XVII - XVIII

Chủ nghĩa duy tâm

Đê-mô-crít

Pla-tôn

A-ri-xtốt

Hêghen