Khi chính phủ tăng thuế đánh vào hàng tiêu dùng nhập khẩu:

Sản lượng cân bằng trong kinh tế vĩ mô thường được xác định bởi tổng cầu (Aggregate Demand - AD). Tổng cầu bao gồm tiêu dùng (C), đầu tư (I), chi tiêu chính phủ (G) và xuất khẩu ròng (NX = Xuất khẩu - Nhập khẩu). Khi tổng cầu tăng, sản lượng cân bằng cũng tăng, và ngược lại.

Xét các phương án:

• Phương án 1: Sự gia tăng của tiết kiệm, nếu không đi kèm với sự gia tăng tương ứng trong đầu tư, sẽ làm giảm tiêu dùng (do người dân tiết kiệm nhiều hơn và chi tiêu ít hơn), do đó làm giảm tổng cầu và sản lượng cân bằng.


• Phương án 2: Sự gia tăng của xuất khẩu sẽ làm tăng xuất khẩu ròng (NX), do đó làm tăng tổng cầu và sản lượng cân bằng.


• Phương án 3: Sự giảm xuống của đầu tư sẽ làm giảm tổng cầu và sản lượng cân bằng.


• Phương án 4: Sự gia tăng của thuế sẽ làm giảm thu nhập khả dụng của người dân, dẫn đến giảm tiêu dùng và giảm tổng cầu, do đó làm giảm sản lượng cân bằng.

Vậy, chỉ có sự gia tăng của xuất khẩu làm tăng sản lượng cân bằng.

Câu hỏi này liên quan đến tác động của đầu tư đến thu nhập quốc dân thông qua số nhân (multiplier). Số nhân cho biết sự thay đổi trong thu nhập quốc dân khi có sự thay đổi trong đầu tư. Công thức tổng quát của số nhân là:

Số nhân = 1 / (1 - MPC + MPM + Thuế suất)

Trong đó:

• MPC (Marginal Propensity to Consume): Xu hướng tiêu dùng cận biên


• MPM (Marginal Propensity to Import): Xu hướng nhập khẩu cận biên


• Thuế suất: Tỷ lệ thuế trên thu nhập

Từ công thức trên, ta thấy rằng:

• Số nhân sẽ lớn hơn khi mẫu số nhỏ hơn.


• MPM càng lớn hoặc thuế suất càng cao, mẫu số càng lớn, do đó số nhân càng nhỏ. Điều này có nghĩa là sự gia tăng thu nhập do tăng đầu tư sẽ nhỏ hơn.


• MPM càng nhỏ, mẫu số càng nhỏ, do đó số nhân càng lớn. Điều này có nghĩa là sự gia tăng thu nhập do tăng đầu tư sẽ lớn hơn.

Vậy, sự gia tăng thu nhập gây ra do tăng đầu tư sẽ càng lớn khi MPM càng nhỏ.

Đầu tiên, ta tính sản lượng cân bằng ban đầu.
Yd = Y - T = Y - 200
C = 400 + 0,5(Y - 200) = 400 + 0,5Y - 100 = 300 + 0,5Y
Tổng cầu: AD = C + I + G = 300 + 0,5Y + 600 + 300 = 1200 + 0,5Y
Sản lượng cân bằng: Y = AD => Y = 1200 + 0,5Y => 0,5Y = 1200 => Y = 2400

Tiếp theo, ta tính sản lượng cân bằng khi thuế tăng thêm 150.
T' = T + 150 = 200 + 150 = 350
Yd' = Y - T' = Y - 350
C' = 400 + 0,5(Y - 350) = 400 + 0,5Y - 175 = 225 + 0,5Y
AD' = C' + I + G = 225 + 0,5Y + 600 + 300 = 1125 + 0,5Y
Sản lượng cân bằng mới: Y' = AD' => Y' = 1125 + 0,5Y' => 0,5Y' = 1125 => Y' = 2250

Vậy sản lượng giảm: Y - Y' = 2400 - 2250 = 150

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về các phương pháp tài trợ cho chi tiêu chính phủ và tác động của chúng đến cung tiền. Cần phân tích từng phương án để xác định phương án nào có tác động lớn nhất đến cung tiền:

• Phương án A: Chính phủ bán trái phiếu cho công chúng. Khi chính phủ bán trái phiếu cho công chúng, tiền từ công chúng sẽ chuyển vào chính phủ, làm giảm lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có thể thực hiện nghiệp vụ thị trường mở để mua lại trái phiếu, bơm tiền vào nền kinh tế, nhưng đây là một bước gián tiếp.


• Phương án B: Chính phủ bán trái phiếu cho NHNN. Khi chính phủ bán trái phiếu cho NHNN, NHNN sẽ tạo ra tiền mới để mua trái phiếu. Quá trình này trực tiếp làm tăng cung tiền trong nền kinh tế.


• Phương án C: Chính phủ bán trái phiếu cho các NHTM. Khi chính phủ bán trái phiếu cho các NHTM, các NHTM có thể sử dụng một phần dự trữ của mình để mua trái phiếu hoặc tạo tiền thông qua quá trình cho vay. Tuy nhiên, tác động đến cung tiền thường nhỏ hơn so với việc bán cho NHNN.

Như vậy, phương án B và C đều làm tăng cung tiền nhưng phương án B có tác động trực tiếp và mạnh mẽ hơn. Do đó, đáp án đúng là câu D: Câu B và C.