GNP theo giá sản xuất bằng:

Đồng nhất thức thể hiện sự cân bằng trong kinh tế vĩ mô là các phương trình mà hai vế luôn bằng nhau. Ta xét từng phương án:

• Y = C + I + G: Đây là phương trình cân bằng tổng cung (Y) và tổng cầu (C + I + G), luôn đúng trong mô hình kinh tế giản đơn.


• C + I = C + S: Phương trình này tương đương với I = S (đầu tư bằng tiết kiệm), thể hiện sự cân bằng trên thị trường hàng hóa, và do đó luôn đúng.


• S + T = I + G: Phương trình này thể hiện sự cân bằng giữa tiết kiệm tư nhân (S) cộng với thuế (T) và đầu tư tư nhân (I) cộng với chi tiêu chính phủ (G). Nó cũng là một đồng nhất thức quan trọng trong kinh tế vĩ mô, thể hiện sự cân bằng trên thị trường vốn vay.


• S = f(Y): Phương trình này chỉ đơn giản nói rằng tiết kiệm (S) là một hàm của thu nhập (Y). Nó không phải là một đồng nhất thức thể hiện sự cân bằng, mà chỉ là một mối quan hệ hàm số.

Vì vậy, phương án S = f(Y) không thể hiện sự cân bằng.

Các nhà kinh tế trọng tiền (monetarists) tin rằng sự thay đổi trong cung tiền là yếu tố quyết định đến sự thay đổi trong tổng cầu và hoạt động kinh tế. Họ cho rằng chính sách tài khóa (thay đổi chi tiêu chính phủ hoặc thuế) có tác động nhỏ hoặc không có tác động đến nền kinh tế do tác động lấn át (crowding-out effect).

Tác động lấn át xảy ra khi chính phủ tăng chi tiêu (hoặc giảm thuế), điều này dẫn đến tăng lãi suất. Lãi suất tăng làm giảm đầu tư tư nhân, do đó làm giảm hiệu quả của chính sách tài khóa. Trong trường hợp tác động lấn át hoàn toàn (fully crowding-out effect), sự gia tăng chi tiêu chính phủ sẽ hoàn toàn được bù đắp bởi sự sụt giảm trong đầu tư tư nhân, dẫn đến tổng cầu không đổi. Do đó, chính sách tài khóa không có tác dụng kích thích nền kinh tế.

Vậy, đáp án đúng là:

Tác động lấn át hoàn toàn (fully crowding-out effect).

Các phương án khác không đúng vì:

• Bẫy thanh khoản (liquidity trap): Bẫy thanh khoản là tình huống lãi suất đã rất thấp, và việc tăng cung tiền không còn tác dụng kích thích kinh tế nữa. Mặc dù liên quan đến chính sách tiền tệ, nhưng nó không trực tiếp giải thích tại sao các nhà kinh tế trọng tiền lại bác bỏ chính sách tài khóa.
• Cầu tiền co giãn hoàn toàn đối với lãi suất: Điều này cũng liên quan đến bẫy thanh khoản, và không phải là lý do chính để bác bỏ chính sách tài khóa.
• Đầu tư không phụ thuộc vào lãi suất: Nếu đầu tư không phụ thuộc vào lãi suất, tác động lấn át sẽ không xảy ra, và chính sách tài khóa có thể có hiệu quả. Điều này trái ngược với quan điểm của các nhà kinh tế trọng tiền.

Các nhà kinh tế trọng tiền (monetarists) cực đoan tin rằng chính sách tiền tệ là công cụ chính để ổn định nền kinh tế, còn chính sách tài khóa ít hoặc không có tác dụng. Lập luận này dựa trên:

• Tác động lấn át hoàn toàn (fully crowding-out effect): Khi chính phủ tăng chi tiêu (chính sách tài khóa mở rộng), nó có thể dẫn đến tăng lãi suất. Lãi suất tăng làm giảm đầu tư tư nhân, và mức giảm đầu tư này đúng bằng mức tăng chi tiêu của chính phủ. Kết quả là tổng cầu không đổi, và chính sách tài khóa không có tác động đến sản lượng hoặc việc làm. Đây là lý do chính các nhà kinh tế trọng tiền cực đoan cho rằng chính sách tài khóa không hiệu quả.

Các phương án khác:

• Bẫy thanh khoản (liquidity trap): Là tình huống lãi suất đã rất thấp, và mọi người giữ tiền mặt thay vì đầu tư. Trong bẫy thanh khoản, chính sách tiền tệ cũng kém hiệu quả, chứ không phải là lý do chính sách tài khóa mất tác dụng.


• Cầu tiền co giãn hoàn toàn đối với lãi suất: Điều này cũng liên quan đến bẫy thanh khoản, và không trực tiếp giải thích tại sao chính sách tài khóa mất tác dụng.


• Đầu tư không phụ thuộc vào lãi suất: Nếu đầu tư không phụ thuộc vào lãi suất, tác động lấn át sẽ không xảy ra. Khi đó chính sách tài khóa có thể có tác dụng.

Vậy đáp án đúng là tác động lấn át hoàn toàn.