Điều kiện nào nâng cao độ tin cậy của kết luận loại suy?

“Lý luận bằng gậy” là biểu hiện cụ thể của lỗi logic gì?

Lời giải:

Đáp án đúng: A

"Lý luận bằng gậy" (argumentum ad baculum) là một lỗi logic trong đó người ta sử dụng sự đe dọa hoặc vũ lực để ép buộc người khác chấp nhận một kết luận. Nó không liên quan đến các lỗi logic như sai lầm cơ bản, lập luận vòng vo hay vượt quá cơ sở. Đánh tráo luận đề cũng không liên quan trực tiếp, vì nó liên quan đến việc thay đổi chủ đề tranh luận.

Do đó, không có đáp án chính xác trong các lựa chọn được cung cấp.

Câu 34:

Có 3 GV dạy 3 môn: toán, lý, hóa. GV dạy môn lý nhận xét: “Chúng ta mỗi người dạy 1 trong 3 môn trùng với tên của chúng ta nhưng không ai dạy môn trùng với tên của mình cả”. GV Toán hưởng ứng: “Anh nói đúng”. Hỏi GV nào, dạy môn gì?

Lời giải:

Đáp án đúng: C

Theo đề bài, không ai dạy môn trùng với tên mình. GV Toán đồng ý với nhận xét của GV Lý, nên GV Toán không dạy môn Toán.
* GV Toán không dạy Toán, cũng không dạy Toán (vì tên GV trùng với môn học) => GV Toán dạy Hóa hoặc Lý.
* GV Lý không dạy Lý => GV Lý dạy Toán hoặc Hóa.
* GV Hóa không dạy Hóa => GV Hóa dạy Toán hoặc Lý.
GV Toán nói: "Anh nói đúng". Điều này có nghĩa là GV Lý không thể dạy Toán, vì nếu GV Lý dạy Toán thì GV Toán sẽ không thể nói đúng, vì GV Toán cũng dạy Toán. Vậy GV Lý phải dạy Hóa.

* GV Lý dạy Hóa => GV Hóa dạy Toán (vì GV Hóa không dạy Hóa và GV Lý đã dạy Hóa).
* GV Hóa dạy Toán => GV Toán dạy Lý (vì GV Toán không dạy Toán và GV Hóa đã dạy Toán).

Vậy, GV Toán dạy Lý, GV Lý dạy Hóa, GV Hóa dạy Toán.

Câu 35:

Nếu mệnh đề “Trong hội nghị này (THNN) có người tán thành ý kiến ấy” là đúng, thì mệnh đề nào sau đây cũng đúng?

Lời giải:

Đáp án đúng: A

Mệnh đề gốc khẳng định rằng có ít nhất một người trong hội nghị tán thành ý kiến đó.

* Đáp án A: "THNN không phải không có người tán thành ý kiến ấy" có nghĩa là có người tán thành ý kiến đó, tương đương với mệnh đề gốc.
* Đáp án B: "THNN không có ai không tán thành ý kiến ấy" có nghĩa là tất cả mọi người đều tán thành ý kiến đó. Mệnh đề này mạnh hơn mệnh đề gốc và không nhất thiết đúng.
* Đáp án C: "THNN có vài người không tán thành ý kiến ấy" có nghĩa là có một số người không tán thành. Mệnh đề này không mâu thuẫn với mệnh đề gốc nhưng cũng không suy ra trực tiếp từ mệnh đề gốc.

Vì vậy, chỉ có đáp án A chắc chắn đúng nếu mệnh đề gốc đúng.

Câu 36:

P nói: “… xin thưa để cho rõ rằng, nếu mọi người đều trở thành học giả hay làm ông lớn cả thì lấy ai đi cày hay buôn bán nữa. Rồi nhân loại chết đói hết”. Q cố bác bẻ: “Nhưng nếu ai cũng đi cày hay đi buôn cả thì còn ai thông hiểu học vấn nữa. Rồi nhân loại dốt hết”. Suy luận rút gọn của P và Q là suy luận gì, có hợp logic không?

Lời giải:

Đáp án đúng: C

P và Q đang sử dụng lối suy luận tương tự nhau, đều dựa trên việc giả định một hệ quả tiêu cực sẽ xảy ra nếu mọi người đều thực hiện một hành động duy nhất. Cả hai đều đang sử dụng Tam đoạn luận (TĐL) kéo theo.

* TĐL kéo theo: Là một dạng suy luận, trong đó nếu điều kiện A xảy ra thì sẽ dẫn đến kết quả B. Nếu A không xảy ra thì không thể chắc chắn về B.

* Hình thức: Cả hai đều đang khẳng định hệ quả xấu sẽ xảy ra nếu mọi người đều làm một việc (học giả/ông lớn hoặc cày/buôn). Đây là hình thức khẳng định.

* Tính logic: Suy luận của cả P và Q đều không hợp logic. Việc mọi người đều trở thành học giả hoặc nông dân là một tình huống cực đoan, khó xảy ra. Hơn nữa, ngay cả khi điều đó xảy ra, chưa chắc chắn sẽ dẫn đến kết quả tiêu cực như P và Q dự đoán. Họ đang đơn giản hóa vấn đề và bỏ qua các yếu tố khác.

Do đó, đáp án đúng là "TĐL kéo theo, hình thức khẳng định, không hợp logic."

Câu 37:

“Bao giờ cây lúa còn bông, thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn”. Câu ca dao này thể hiện suy luận gì? Có hợp logic không?

Lời giải:

Đáp án đúng: C

Câu ca dao trên thể hiện một suy luận Tam đoạn luận kéo theo (TĐLKT).

Phân tích:
* Tiền đề 1 (ẩn): Khi cây lúa còn bông, thì trâu có cỏ ăn.
* Tiền đề 2: Cây lúa còn bông.
* Kết luận (ẩn): Trâu có cỏ ăn.

Đây là một hình thức suy luận hợp logic vì nó tuân theo quy tắc của Tam đoạn luận. Nó cũng là hình thức khẳng định (Modus Ponens) vì nó khẳng định tiền đề 2 để suy ra kết luận.

Vì đại tiền đề và kết luận đã được lược bỏ nên câu trả lời phù hợp nhất là: TĐLKT, hình thức khẳng định, bớt tiểu tiền đề và kết luận, hợp logic.

Câu 38:

Khái niệm“phương tiện giao thông” được phân chia thành các khái niệm:“Phương tiện giao thông đường thuỷ” - “Phương tiện xe lửa” - “Phương tiện máy bay”.Hỏi: Cách phân chia khái niệm như trên vi phạm quy tắc nào trong các quy tắc phân chia khái niệm được ghi dưới đây:

Lời giải: