Chọn các ý sai về quan hệ giá cả độc quyền với giá trị:

Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa (TBCN) bao gồm hao phí tư bản bất biến (c) và hao phí tư bản khả biến (v). Tư bản bất biến (c) là giá trị của máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu... được chuyển vào sản phẩm. Tư bản khả biến (v) là giá trị sức lao động mà nhà tư bản mua và trả lương cho công nhân. Giá trị thặng dư (m) do lao động không công của công nhân tạo ra, không nằm trong chi phí sản xuất TBCN của nhà tư bản. Do đó, đáp án chính xác là hao phí tư bản bất biến và tư bản khả biến.

Đáp án đúng là A. Quy mô phân công lao động.

Phân công trong công trường thủ công: diễn ra trong nội bộ một cơ sở sản xuất, quy mô nhỏ, mang tính cục bộ.

Phân công lao động xã hội: diễn ra trên phạm vi toàn xã hội, quy mô lớn, mang tính phổ biến giữa các ngành và lĩnh vực.

Vì vậy, khác biệt chủ yếu nằm ở quy mô của sự phân công lao động.

Tính tất yếu kỹ thuật của lao động, hay kỹ thuật lao động, đề cập đến yêu cầu về mặt kỹ thuật đối với người lao động để vận hành và sử dụng hệ thống máy móc một cách hiệu quả. Điều này phụ thuộc trực tiếp vào hệ thống máy móc được sử dụng trong quá trình sản xuất. Mức độ phức tạp và tinh vi của máy móc sẽ quyết định trình độ kỹ năng và kiến thức mà người lao động cần phải có. Do đó, đáp án 3 là đáp án chính xác nhất.

• Đáp án 1 không hoàn toàn đúng vì trình độ dạy nghề là điều kiện cần nhưng chưa đủ.


• Đáp án 2 không liên quan trực tiếp đến tính tất yếu kỹ thuật của lao động.


• Đáp án 4 không hoàn toàn chính xác, vì hệ thống máy móc là yếu tố quyết định nhất. Quy mô tư bản và trình độ dạy nghề chỉ là các yếu tố gián tiếp ảnh hưởng.

Trước khi có lợi nhuận bình quân, các ngành khác nhau sẽ có tỷ suất lợi nhuận khác nhau. Giá trị thặng dư do công nhân tạo ra trong mỗi ngành có thể khác nhau, và do đó lợi nhuận thu được của các nhà tư bản trong các ngành đó cũng khác nhau. Sự khác biệt này là do nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là do tác động của quan hệ cung - cầu trên thị trường. Khi một ngành có cung nhỏ hơn cầu, giá cả hàng hóa sẽ tăng lên, làm tăng lợi nhuận của ngành đó. Ngược lại, khi một ngành có cung lớn hơn cầu, giá cả hàng hóa sẽ giảm xuống, làm giảm lợi nhuận của ngành đó. Chính sự biến động này khiến cho giá trị thặng dư có thể lớn hơn, nhỏ hơn hoặc bằng lợi nhuận.

Tỷ suất lợi nhuận (p') được tính bằng tỷ lệ giữa giá trị thặng dư (m) và tổng tư bản ứng trước (K), trong đó K = tư bản bất biến (c) + tư bản khả biến (v). Tỷ suất giá trị thặng dư (m') được tính bằng tỷ lệ giữa giá trị thặng dư (m) và tư bản khả biến (v). Vì tổng tư bản ứng trước (K) luôn lớn hơn tư bản khả biến (v) (do K = c + v), nên khi m là tử số chung, mẫu số lớn hơn sẽ cho kết quả nhỏ hơn. Do đó, tỷ suất lợi nhuận (p') luôn nhỏ hơn tỷ suất giá trị thặng dư (m'). Các yếu tố khác như tài kinh doanh, năng suất lao động, hay mức độ bóc lột có thể ảnh hưởng đến giá trị thặng dư, nhưng không trực tiếp giải thích vì sao p' < m'.