Cái … là cái bộ phận, nhưng sâu sắc hơn cái …

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về phạm trù triết học "nguyên nhân - kết quả". 

Nguyên nhân là phạm trù chỉ sự tác động lẫn nhau giữa các mặt trong một sự vật, hoặc giữa các sự vật với nhau gây ra những biến đổi nhất định. Những biến đổi này chính là kết quả.

Phương án 1: Nguyên nhân - Phù hợp với định nghĩa trong câu hỏi, là phạm trù chỉ sự tác động gây ra biến đổi.

Phương án 2: Kết quả - Là biến đổi do tác động gây ra, không phải là bản thân sự tác động.

Phương án 3: Khả năng - Chỉ cái hiện chưa có, nhưng sẽ có nếu hội đủ điều kiện, không liên quan trực tiếp đến tác động và biến đổi.

Phương án 4: Hệ quả - Thường dùng để chỉ kết quả, hậu quả (thường mang nghĩa tiêu cực), không phải là phạm trù gốc được đề cập trong câu hỏi.

Vậy đáp án đúng là: Nguyên nhân.

Trong triết học duy vật biện chứng, khả năng là cái có thể xảy ra trong điều kiện nhất định. Ở cùng một sự vật, trong những điều kiện khác nhau, có thể tồn tại nhiều khả năng khác nhau, chứ không phải chỉ một khả năng duy nhất. Ví dụ, một hạt giống có thể nảy mầm thành cây nếu có đủ nước và ánh sáng, nhưng cũng có thể bị thối rữa nếu môi trường quá ẩm ướt. Vì vậy, đáp án "Có thể" là đáp án chính xác.

Câu hỏi này tập trung vào mối quan hệ giữa sự phát triển của khoa học tự nhiên (KHTN) và thế giới quan duy tâm tôn giáo. Thế giới quan duy tâm tôn giáo dựa trên niềm tin vào các lực lượng siêu nhiên, thần thánh, hoặc các nguyên tắc phi vật chất. Sự phát triển của KHTN, ngược lại, dựa trên việc khám phá và giải thích thế giới thông qua quan sát, thực nghiệm và lý luận logic.

Phương án 1 sai vì sự phát triển của KHTN thường mâu thuẫn với các giải thích duy tâm tôn giáo về thế giới. KHTN cung cấp các giải thích dựa trên bằng chứng thực nghiệm, trong khi duy tâm tôn giáo dựa trên đức tin.

Phương án 2 sai vì sự phát triển của KHTN chắc chắn ảnh hưởng đến thế giới quan duy tâm tôn giáo. Khi KHTN giải thích được nhiều hiện tượng tự nhiên hơn, nó làm giảm sự cần thiết phải viện đến các giải thích siêu nhiên.

Phương án 3 đúng vì sự phát triển của KHTN cung cấp các bằng chứng và lý luận phản bác lại các quan điểm duy tâm tôn giáo. Ví dụ, thuyết tiến hóa đã thách thức quan điểm sáng tạo luận, và các khám phá về vũ trụ đã làm thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về vị trí của con người trong vũ trụ.

Tômát Hôpxơ (Thomas Hobbes) là một nhà triết học người Anh nổi tiếng với các tác phẩm về triết học chính trị. Ông có quan điểm duy vật, nhưng là duy vật siêu hình (còn gọi là duy vật máy móc). Ông giải thích mọi hiện tượng tự nhiên và xã hội dựa trên các quy luật cơ học, xem thế giới như một cỗ máy khổng lồ. Do đó, đáp án chính xác là chủ nghĩa duy vật siêu hình.