Bộ phận nào trong doanh nghiệp bảo hiểm chịu trách nhiệm lựa chọn và đào tạo các đại lý bảo hiểm?

Để xác định hoạt động nào đại lý bảo hiểm không được công ty bảo hiểm ủy quyền, chúng ta cần xem xét vai trò và phạm vi hoạt động của đại lý bảo hiểm theo quy định của pháp luật. Theo Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 của Việt Nam, đại lý bảo hiểm là tổ chức, cá nhân được doanh nghiệp bảo hiểm ủy quyền trên cơ sở hợp đồng đại lý bảo hiểm để thực hiện các hoạt động đại lý bảo hiểm.

Các hoạt động chính của đại lý bảo hiểm thường bao gồm:
1. Giới thiệu, chào bán, tư vấn sản phẩm bảo hiểm.
2. Thu xếp việc giao kết hợp đồng bảo hiểm.
3. Thu phí bảo hiểm.
4. Thực hiện các hoạt động khác có liên quan đến việc thực hiện hợp đồng bảo hiểm theo ủy quyền của doanh nghiệp bảo hiểm.

Phân tích từng phương án:
* Phương án 1: Thu xếp việc giao kết hợp đồng bảo hiểm. Đây là một trong những hoạt động cốt lõi và được ủy quyền rõ ràng của đại lý bảo hiểm. Đại lý giúp khách hàng và công ty bảo hiểm kết nối, hoàn thiện thủ tục để hợp đồng được ký kết. Do đó, phương án này là đúng với quyền hạn của đại lý.
* Phương án 2: Thu phí bảo hiểm. Đại lý bảo hiểm thường được công ty bảo hiểm ủy quyền thu phí bảo hiểm từ khách hàng và nộp về cho công ty. Đây cũng là một hoạt động hợp pháp và phổ biến của đại lý. Do đó, phương án này là đúng với quyền hạn của đại lý.
* Phương án 3: Thu xếp giải quyết bồi thường, trả tiền bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm. Hoạt động này liên quan đến việc đánh giá tổn thất, xác định trách nhiệm và chi trả quyền lợi bảo hiểm, đây là các chức năng cốt lõi và chuyên biệt của công ty bảo hiểm (thông qua bộ phận bồi thường, giám định). Đại lý bảo hiểm có thể hỗ trợ khách hàng trong việc nộp hồ sơ yêu cầu bồi thường nhưng không có quyền tự mình "thu xếp giải quyết bồi thường" hay "trả tiền bảo hiểm". Việc này đòi hỏi thẩm quyền pháp lý, chuyên môn sâu và là quyết định tài chính của doanh nghiệp bảo hiểm. Do đó, đây là hoạt động mà đại lý bảo hiểm KHÔNG được ủy quyền thực hiện.
* Phương án 4: Trực tiếp ký kết hợp đồng bảo hiểm. Mặc dù đại lý "thu xếp việc giao kết" hợp đồng, nhưng họ không phải là bên ký kết hợp đồng bảo hiểm thay mặt cho công ty bảo hiểm với tư cách là người bảo hiểm. Người ký kết hợp đồng bảo hiểm để ràng buộc trách nhiệm của công ty bảo hiểm phải là đại diện có thẩm quyền của công ty (ví dụ: giám đốc, trưởng phòng nghiệp vụ). Đại lý thường chỉ ký tên với tư cách là người giới thiệu hoặc người trung gian trên giấy tờ liên quan đến hồ sơ yêu cầu bảo hiểm, chứ không phải là bên đại diện công ty bảo hiểm ký vào chính hợp đồng để xác lập quyền và nghĩa vụ pháp lý của công ty. Tuy nhiên, so với phương án 3, việc giải quyết bồi thường và chi trả tiền bảo hiểm là một ranh giới rõ ràng hơn về thẩm quyền mà đại lý không được phép.

Dựa trên phân tích trên, hoạt động "Thu xếp giải quyết bồi thường, trả tiền bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm" là hoạt động mà đại lý bảo hiểm không được công ty bảo hiểm ủy quyền tiến hành.

Để một rủi ro được coi là có thể bảo hiểm (insurable risk), nó cần đáp ứng một số tiêu chí nhất định, trong đó có tiêu chí về xác suất xảy ra. Cụ thể:

1. Xác suất phải lớn hơn 0: Nếu xác suất xảy ra của một sự kiện là 0, điều đó có nghĩa là sự kiện đó không thể xảy ra. Trong trường hợp này, không có rủi ro nào tồn tại để bảo hiểm, vì vậy nó không phải là một rủi ro có thể bảo hiểm.
2. Xác suất phải nhỏ hơn 1: Nếu xác suất xảy ra của một sự kiện là 1, điều đó có nghĩa là sự kiện đó chắc chắn sẽ xảy ra. Trong trường hợp này, sự kiện đó không còn là một rủi ro (một sự kiện không chắc chắn) mà trở thành một khoản chi phí chắc chắn. Các công ty bảo hiểm không bảo hiểm những sự kiện chắc chắn xảy ra vì về bản chất, đó không phải là sự không chắc chắn mà họ quản lý, và sẽ không có cơ sở để phân tán rủi ro hay tính phí bảo hiểm hợp lý.

Do đó, một rủi ro có thể được bảo hiểm phải có xác suất xảy ra nằm trong khoảng mở (0, 1), tức là lớn hơn 0 và nhỏ hơn 1.

Phân tích các phương án:
* Phương án 1: Dưới 1 – Phương án này không đủ chính xác vì nó bao gồm cả xác suất bằng 0, mà một rủi ro có xác suất bằng 0 thì không thể bảo hiểm.
* Phương án 2: Từ 0 đến 0,001 và Phương án 3: Từ 0 đến 0,000001 – Các phương án này quá hẹp và không đúng với thực tế. Nhiều rủi ro có thể bảo hiểm (như tai nạn giao thông, hỏa hoạn) có xác suất lớn hơn nhiều so với các con số này.
* Phương án 4: Từ 0 đến 1 – Mặc dù về mặt toán học, khoảng [0, 1] bao gồm cả 0 và 1, nhưng trong ngữ cảnh của bảo hiểm, khi nói đến phạm vi xác suất của rủi ro có thể bảo hiểm, nó được hiểu là các giá trị nằm *giữa* 0 và 1 (tức là 0 < P < 1). Đây là phương án bao quát và chính xác nhất trong các lựa chọn được đưa ra, ngụ ý rằng xác suất của rủi ro phải thuộc khoảng này để có thể được bảo hiểm, loại trừ các trường hợp không thể xảy ra hoặc chắc chắn xảy ra.

Nghiệp vụ bảo hiểm xe ô tô bao gồm nhiều loại hình khác nhau nhằm bảo vệ chủ xe, người ngồi trên xe và bên thứ ba trước những rủi ro liên quan đến việc sử dụng xe. Các loại hình được đề cập trong câu hỏi đều thuộc nghiệp vụ này:

1. Bảo hiểm thiệt hại vật chất xe: Đây là loại hình bảo hiểm tự nguyện, có vai trò rất quan trọng trong việc bù đắp những tổn thất vật chất đối với chính chiếc xe ô tô được bảo hiểm do các nguyên nhân như tai nạn giao thông (đâm, va, lật, đổ), cháy, nổ, mất cắp, hay các sự kiện bất khả kháng như thiên tai (bão, lũ, lụt, sét đánh, động đất). Khoản bồi thường này giúp chủ xe sửa chữa hoặc thay thế phụ tùng, khôi phục giá trị tài sản. Đây là một nghiệp vụ cốt lõi của bảo hiểm xe ô tô.

2. Bảo hiểm trách nhiệm dân sự người điều khiển xe: Loại hình này có hai dạng chính: bắt buộc và tự nguyện.
* Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới (bắt buộc): Theo quy định pháp luật Việt Nam, tất cả các chủ xe ô tô phải tham gia loại hình bảo hiểm này. Mục đích là để bồi thường cho bên thứ ba (người bị nạn, tài sản bị thiệt hại) do lỗi của chủ xe/người điều khiển xe gây ra trong vụ tai nạn. Các chi phí bồi thường bao gồm thiệt hại về người (tính mạng, sức khỏe) và thiệt hại về tài sản.
* Bảo hiểm trách nhiệm dân sự tự nguyện: Mở rộng phạm vi và mức trách nhiệm bồi thường so với bảo hiểm bắt buộc.
Như vậy, bảo hiểm trách nhiệm dân sự là một phần không thể thiếu của nghiệp vụ bảo hiểm xe ô tô, bảo vệ người điều khiển xe trước các khiếu nại bồi thường từ bên thứ ba.

3. Bảo hiểm thanh toán chi phí y tế: Chi phí y tế phát sinh do tai nạn liên quan đến xe ô tô được chi trả thông qua một số sản phẩm bảo hiểm:
* Đối với người ngồi trên xe: Thường được bao gồm trong gói "Bảo hiểm tai nạn lái, phụ xe và người ngồi trên xe" (một loại hình bảo hiểm tự nguyện bổ trợ cho bảo hiểm xe ô tô). Loại hình này sẽ chi trả các chi phí y tế, điều trị thương tật, hoặc chi trả tử vong/tàn tật vĩnh viễn cho lái xe, phụ xe và hành khách do tai nạn khi đang ở trên xe hoặc lên/xuống xe.
* Đối với bên thứ ba: Chi phí y tế cho người bị thương do tai nạn do xe ô tô gây ra sẽ được bồi thường theo phạm vi của Bảo hiểm trách nhiệm dân sự.
Do đó, "Bảo hiểm thanh toán chi phí y tế" là một cấu phần hoặc lợi ích quan trọng trong các loại hình bảo hiểm xe ô tô.

Vì cả ba lựa chọn đều thuộc hoặc là thành phần của nghiệp vụ bảo hiểm xe ô tô, đáp án "Tất cả đều đúng" là chính xác.

Trong bảo hiểm xe cơ giới, khi bạn mua một chiếc xe mới, dù là xe thay thế hay xe bổ sung vào danh sách các xe đã được bảo hiểm, chính sách bảo hiểm ô tô tiêu chuẩn thường tự động cung cấp một phạm vi bảo hiểm tạm thời cho chiếc xe mới đó. Phạm vi này thường kéo dài trong một khoảng thời gian nhất định (thường là 14 hoặc 30 ngày tùy thuộc vào hợp đồng bảo hiểm và quy định của từng công ty) kể từ ngày mua xe. Trong thời gian này, chiếc xe mới sẽ được bảo hiểm theo phạm vi bảo hiểm rộng nhất mà bạn đang có cho các xe khác trong hợp đồng của mình, hoặc ít nhất là bảo hiểm trách nhiệm dân sự. Điều này cho phép bạn có thời gian thông báo cho công ty bảo hiểm và thêm chiếc xe mới vào hợp đồng chính thức.

Phân tích các phương án:
* Phương án 1: "Bất kỳ chiếc xe nào được hiển thị trong tờ khai" là không chính xác vì chiếc xe mới mua, bổ sung chưa được hiển thị trên tờ khai bảo hiểm. Tờ khai liệt kê những xe đã được bảo hiểm trước đó.
* Phương án 2: "Một chiếc ô tô mới mua" là đáp án chính xác nhất. Hầu hết các chính sách bảo hiểm xe hơi đều có điều khoản tự động bảo hiểm cho các phương tiện mới được mua (cho dù là thay thế hay bổ sung) trong một khoảng thời gian giới hạn sau khi mua.
* Phương án 3: "Người đi cùng thuộc đối tượng được bảo hiểm" liên quan đến việc ai là người được bảo hiểm (ví dụ: bảo hiểm tai nạn cho người ngồi trên xe), không phải là phạm vi bảo hiểm cho bản thân chiếc xe mới được mua.
* Phương án 4: "Xe thay thế tạm thời khác" thường dùng để chỉ xe thuê hoặc xe được cho mượn trong khi xe của bạn đang được sửa chữa, chứ không phải là một chiếc xe mới được mua để bổ sung vào sở hữu lâu dài.

Trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ, nguyên tắc quyền lợi có thể được bảo hiểm là một trong những nguyên tắc cơ bản và quan trọng nhất. Nguyên tắc này quy định rằng người mua bảo hiểm (bên mua bảo hiểm) phải có một quyền lợi tài chính hoặc mối quan hệ đặc biệt với người được bảo hiểm (người mà cuộc sống của họ được bảo hiểm), sao cho cái chết của người được bảo hiểm sẽ gây ra tổn thất tài chính hoặc thiệt hại về mặt tinh thần cho bên mua bảo hiểm.

Trong trường hợp này, Anh A muốn mua hợp đồng bảo hiểm nhân thọ cho Cháu B, là con của một người bạn. Mặc dù có thể có mối quan hệ thân thiết về mặt tình cảm, nhưng về mặt pháp lý và theo quy định của các doanh nghiệp bảo hiểm, mối quan hệ giữa Anh A (người bạn của cha mẹ Cháu B) và Cháu B thường không được coi là có quyền lợi có thể được bảo hiểm một cách hiển nhiên.

Các mối quan hệ thường được công nhận là có quyền lợi có thể được bảo hiểm bao gồm:
* Bản thân người mua bảo hiểm đối với chính mình.
* Vợ/chồng đối với vợ/chồng.
* Cha mẹ đối với con cái và ngược lại.
* Chủ nợ đối với con nợ.
* Doanh nghiệp đối với nhân viên chủ chốt.

Việc Cháu B đủ 16 tuổi có thể là điều kiện để Cháu B có thể tự tham gia bảo hiểm hoặc được bảo hiểm, nhưng nó không tạo ra quyền lợi có thể được bảo hiểm cho Anh A trong cuộc đời của Cháu B. Do đó, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ không đồng ý cấp đơn bảo hiểm trong trường hợp này vì Anh A không có quyền lợi có thể được bảo hiểm đối với Cháu B.

Phân tích các phương án:
* Phương án 1: Không, vì vi phạm nguyên tắc thế quyền. Nguyên tắc thế quyền áp dụng chủ yếu trong bảo hiểm tài sản và trách nhiệm dân sự, không áp dụng trong bảo hiểm nhân thọ. Do đó, phương án này sai.
* Phương án 2: Không, vì vi phạm nguyên tắc quyền lợi có thể được bảo hiểm. Đây là đáp án đúng. Anh A không có quyền lợi có thể được bảo hiểm đối với Cháu B theo quy định của pháp luật và các doanh nghiệp bảo hiểm.
* Phương án 3: Có, doanh nghiệp bảo hiểm đồng ý vì cháu B đủ 16 tuổi. Tuổi của Cháu B chỉ là một điều kiện để được bảo hiểm, chứ không tạo ra quyền lợi có thể được bảo hiểm cho bên mua bảo hiểm (Anh A) nếu không có mối quan hệ được công nhận. Do đó, phương án này sai.
* Phương án 4: Có, vì bên mua bảo hiểm có thể không đồng thời là bên được bảo hiểm. Mặc dù bên mua bảo hiểm và bên được bảo hiểm có thể khác nhau (ví dụ: cha mua bảo hiểm cho con), nhưng điều kiện tiên quyết là bên mua bảo hiểm phải có quyền lợi có thể được bảo hiểm đối với bên được bảo hiểm. Phương án này đúng về mặt nguyên tắc nhưng thiếu điều kiện về quyền lợi có thể được bảo hiểm trong trường hợp cụ thể này, khiến nó trở thành không đầy đủ và không chính xác cho câu hỏi.