Anh A muốn mua một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ tặng cho cháu B – con của một người bạn trong dịp sinh nhật 16 tuổi, theo bạn doanh nghiệp bảo hiểm có đồng ý cấp đơn không? Vì sao?

Câu 49: Chọn phương án đúng cho khái niệm bảo hiểm nhân thọ:

Lời giải:

Đáp án đúng: A

Để xác định phương án đúng cho khái niệm bảo hiểm nhân thọ, chúng ta cần phân tích từng lựa chọn:

* Phương án 1: "Bảo hiểm nhân thọ là bảo hiểm cho trường hợp người được bảo hiểm sống hoặc chết"
* Đây là định nghĩa chính xác và toàn diện nhất về bảo hiểm nhân thọ. Bảo hiểm nhân thọ không chỉ chi trả quyền lợi khi người được bảo hiểm qua đời (bảo vệ rủi ro tử vong) mà còn chi trả các quyền lợi khi người được bảo hiểm sống đến một thời điểm nhất định (ví dụ: bảo hiểm hỗn hợp, bảo hiểm trọn đời có giá trị hoàn lại, bảo hiểm trả tiền định kỳ khi đáo hạn hợp đồng, hoặc các sản phẩm hưu trí). Nó bao gồm cả rủi ro tử vong và rủi ro sống, đảm bảo tài chính cho cả hai trường hợp.

* Phương án 2: "Bảo hiểm nhân thọ là bảo hiểm y tế và bảo hiểm chăm sóc sức khỏe"
* Đây là phương án sai. Bảo hiểm y tế và bảo hiểm chăm sóc sức khỏe là các loại hình bảo hiểm phi nhân thọ (hoặc đôi khi là sản phẩm bổ trợ của bảo hiểm nhân thọ, nhưng không phải là định nghĩa cốt lõi). Chúng tập trung vào việc chi trả chi phí khám chữa bệnh, thuốc men, phẫu thuật, nằm viện, trong khi bảo hiểm nhân thọ tập trung vào việc bảo vệ tài chính trước các sự kiện liên quan đến sự sống hoặc cái chết của người được bảo hiểm.

* Phương án 3: "Tất cả đều đúng"
* Vì phương án 2 và phương án 4 (sẽ phân tích bên dưới) là sai, nên phương án này cũng sai.

* Phương án 4: "Bảo hiểm nhân thọ là bảo hiểm tai nạn con người và bảo hiểm y tế"
* Đây là phương án sai. Tương tự như phương án 2, bảo hiểm tai nạn con người và bảo hiểm y tế không phải là bản chất của bảo hiểm nhân thọ. Bảo hiểm tai nạn con người thường thuộc nhóm bảo hiểm phi nhân thọ, chuyên chi trả cho các rủi ro do tai nạn gây ra (thương tật, tử vong do tai nạn), còn bảo hiểm y tế liên quan đến chi phí sức khỏe. Mặc dù các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ có thể có các quyền lợi bổ trợ liên quan đến tai nạn hoặc sức khỏe, nhưng chúng không phải là định nghĩa cốt lõi của bảo hiểm nhân thọ.

Kết luận: Phương án 1 đưa ra định nghĩa chính xác nhất về bảo hiểm nhân thọ, bao gồm cả trường hợp người được bảo hiểm sống hoặc chết, thể hiện rõ bản chất bảo vệ và tiết kiệm của loại hình bảo hiểm này.

Câu 50: Loại sản phẩm bảo hiểm nào không có giá trị tiền mặt tích lũy?

Lời giải:

Đáp án đúng: C

Giá trị tiền mặt tích lũy (Cash Value) là một đặc điểm quan trọng của nhiều loại hình bảo hiểm nhân thọ, đặc biệt là các sản phẩm có yếu tố tiết kiệm hoặc đầu tư. Đây là một phần của phí bảo hiểm mà người mua đóng vào, được tích lũy dần theo thời gian trong hợp đồng. Khoản tiền này có thể được người mua bảo hiểm rút ra, vay hoặc sử dụng làm tài sản đảm bảo trong khi hợp đồng vẫn còn hiệu lực.

Chúng ta hãy phân tích từng loại sản phẩm:

1. Bảo hiểm nhân thọ biến đổi (Variable Life Insurance): Đây là một dạng bảo hiểm nhân thọ trọn đời, kết hợp yếu tố bảo vệ và đầu tư. Giá trị tiền mặt của hợp đồng biến đổi tùy thuộc vào hiệu quả hoạt động của các quỹ đầu tư mà người mua lựa chọn. Do đó, loại bảo hiểm này có giá trị tiền mặt tích lũy, thậm chí có thể tăng hoặc giảm theo thị trường.

2. Bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp (Endowment Insurance/Composite Life Insurance): Đây là loại hình bảo hiểm kết hợp giữa bảo vệ và tiết kiệm. Người mua sẽ nhận được số tiền bảo hiểm khi hợp đồng đáo hạn (nếu sống) hoặc người thụ hưởng sẽ nhận được nếu người được bảo hiểm tử vong trong thời hạn. Bảo hiểm hỗn hợp có giá trị tiền mặt tích lũy trong suốt thời gian hiệu lực của hợp đồng.

3. Bảo hiểm tử kỳ (Term Life Insurance): Loại bảo hiểm này cung cấp sự bảo vệ trong một khoảng thời gian cụ thể (kỳ hạn). Nếu người được bảo hiểm qua đời trong kỳ hạn đó, người thụ hưởng sẽ nhận được số tiền bảo hiểm. Tuy nhiên, nếu người được bảo hiểm sống sót đến hết kỳ hạn, hợp đồng sẽ chấm dứt và không có bất kỳ giá trị tiền mặt nào được tích lũy hoặc hoàn lại. Bảo hiểm tử kỳ được coi là sản phẩm bảo vệ thuần túy, không có yếu tố tiết kiệm hay đầu tư.

4. Bảo hiểm nhân thọ trọn đời (Whole Life Insurance): Đây là loại bảo hiểm được thiết kế để bảo vệ người được bảo hiểm trong suốt cuộc đời. Một phần phí bảo hiểm đóng vào được tích lũy thành giá trị tiền mặt, mà người mua có thể vay hoặc rút. Do đó, loại bảo hiểm này có giá trị tiền mặt tích lũy.

Dựa trên phân tích trên, chỉ có Bảo hiểm tử kỳ là loại sản phẩm bảo hiểm không có giá trị tiền mặt tích lũy.

Câu 1: STBH của hợp đồng được xác định dựa trên yếu tố nào?

Lời giải:

Đáp án đúng: D

Số tiền bảo hiểm (STBH) của hợp đồng bảo hiểm tài sản là giới hạn trách nhiệm tối đa mà doanh nghiệp bảo hiểm sẽ chi trả khi xảy ra sự kiện bảo hiểm. Việc xác định STBH là một yếu tố cực kỳ quan trọng, ảnh hưởng đến cả phí bảo hiểm và quyền lợi bồi thường của người được bảo hiểm. Để xác định STBH một cách chính xác, cần dựa trên các nguyên tắc cơ bản của bảo hiểm:

* Phương án 1: Khả năng tài chính của người tham gia bảo hiểm – Yếu tố này chủ yếu ảnh hưởng đến quyết định của người mua về việc có nên tham gia bảo hiểm hay không, hoặc chọn mức phí và quyền lợi bảo hiểm phù hợp với khả năng chi trả của mình. Nó không phải là căn cứ trực tiếp để định giá tài sản và xác định STBH cho tài sản đó.
* Phương án 2: Loại tài sản tham gia bảo hiểm – Loại tài sản (ví dụ: ô tô, nhà cửa, máy móc, hàng hóa) là yếu tố đầu tiên cần xem xét để phân loại rủi ro, áp dụng biểu phí và điều khoản bảo hiểm phù hợp. Tuy nhiên, bản thân "loại tài sản" chưa phải là yếu tố định lượng cụ thể số tiền bảo hiểm. Để xác định STBH, cần biết "giá trị" của loại tài sản đó.
* Phương án 3: Giá trị thiệt hại của tài sản – Giá trị thiệt hại chỉ được xác định sau khi sự kiện bảo hiểm xảy ra và là căn cứ để tính toán số tiền bồi thường thực tế. STBH được xác định trước khi hợp đồng có hiệu lực và là giới hạn tối đa cho mọi khoản bồi thường. Do đó, đây không phải là yếu tố để xác định STBH ban đầu của hợp đồng.
* Phương án 4: Giá trị tài sản – Đây là yếu tố cơ bản và quan trọng nhất để xác định Số tiền bảo hiểm trong các hợp đồng bảo hiểm tài sản. Theo nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm, số tiền bảo hiểm không thể vượt quá giá trị thực tế của tài sản tại thời điểm giao kết hợp đồng. Nếu STBH cao hơn giá trị tài sản, người được bảo hiểm có thể có ý đồ trục lợi. Ngược lại, nếu STBH thấp hơn giá trị tài sản, có thể dẫn đến việc áp dụng nguyên tắc bồi thường dưới giá trị (bảo hiểm dưới giá trị), nghĩa là người được bảo hiểm sẽ không nhận được đầy đủ số tiền thiệt hại nếu xảy ra sự kiện bảo hiểm. Do đó, giá trị tài sản là nền tảng để xác định STBH, nhằm đảm bảo người được bảo hiểm được bù đắp đúng với thiệt hại thực tế mà không vượt quá.

Câu 5: Tổn thất riêng (Particular Average) trong bảo hiểm hàng hải mà nó chỉ liên quan đến quyền lợi riêng của người có đối tượng bảo hiểm bị tổn thất, nó:

Lời giải:

Đáp án đúng: A

Tổn thất riêng (Particular Average) trong bảo hiểm hàng hải là loại tổn thất chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi riêng lẻ của một hoặc một số đối tượng bảo hiểm, mà không phải là hành động hy sinh hoặc chi phí có chủ đích vì sự an toàn chung của toàn bộ chuyến hành trình. Điểm mấu chốt của tổn thất riêng là nó được gánh chịu bởi chính chủ sở hữu của tài sản bị tổn thất hoặc hư hại, và không có sự đóng góp từ các bên khác trong chuyến hành trình. Điều này hoàn toàn đối lập với tổn thất chung (General Average), nơi các bên có quyền lợi trong chuyến hành trình phải đóng góp để bù đắp cho những hy sinh hoặc chi phí đã bỏ ra nhằm cứu nguy toàn bộ. Vì vậy, tổn thất riêng bản chất là "không liên quan chung" đến sự đóng góp của các bên khác.

Phân tích các phương án:
* Phương án 1: không liên quan chung. Đây là đáp án đúng. Tổn thất riêng là tổn thất chỉ tác động đến quyền lợi riêng của người được bảo hiểm, không đòi hỏi sự đóng góp từ các bên khác trong chuyến hành trình, tức là không liên quan đến nguyên tắc tổn thất chung.
* Phương án 2: không gây thiệt hại. Đây là phương án sai. Tổn thất riêng bản chất là một loại thiệt hại, mất mát hoặc hư hỏng đối với tài sản được bảo hiểm.
* Phương án 3: phải liên quan chung. Đây là phương án sai. Tổn thất riêng và tổn thất chung là hai khái niệm đối lập trong bảo hiểm hàng hải. Tổn thất riêng không liên quan đến tổn thất chung.
* Phương án 4: phải là rủi ro chung. Đây là phương án sai. Mặc dù rủi ro gây ra tổn thất có thể là các rủi ro hàng hải thông thường (perils of the sea) mà mọi tàu bè đều phải đối mặt, nhưng bản chất của tổn thất riêng không phải là một "hành động chung" hay "hy sinh chung" mà là một tổn thất ngẫu nhiên, cụ thể cho một quyền lợi cá nhân.

Câu 2: STBH của hàng hóa xuất nhập khẩu là gì?

Lời giải:

Đáp án đúng: A

Số tiền bảo hiểm (STBH) của hàng hóa xuất nhập khẩu là giá trị mà người được bảo hiểm đăng ký với công ty bảo hiểm và là số tiền tối đa mà công ty bảo hiểm có thể bồi thường khi xảy ra tổn thất. Mục đích của việc xác định STBH là để đảm bảo người được bảo hiểm không những thu hồi được giá trị thực của hàng hóa mà còn bù đắp được lợi nhuận dự kiến và các chi phí phát sinh khác liên quan đến lô hàng nếu không may xảy ra tổn thất.

Phân tích các phương án:

* Phương án 1: Là giá trị CIF của hàng hóa và các chi phí hợp lý khác. Đây là định nghĩa chính xác và phổ biến nhất về Số tiền bảo hiểm (STBH) trong bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu. Giá trị CIF (Cost, Insurance, Freight) bao gồm giá trị hàng hóa tại cảng xếp hàng, phí bảo hiểm và cước phí vận chuyển đến cảng dỡ hàng. Để đảm bảo người mua không bị thiệt hại về lợi nhuận dự kiến hoặc các chi phí phát sinh khác (như chi phí quản lý, lãi vay ngân hàng trong thời gian vận chuyển), các hợp đồng bảo hiểm hàng hóa quốc tế thường quy định STBH bằng giá trị CIF cộng thêm một tỷ lệ phần trăm nhất định, phổ biến nhất là 10% của CIF (STBH = CIF + 10% CIF). Các “chi phí hợp lý khác” ở đây chính là khoản phụ phí 10% đó.

* Phương án 2: Là số tiền đăng ký bảo hiểm dựa trên cơ sở giá trị của bảo hiểm, tối đa nó bằng giá trị bảo hiểm của hàng hóa. Phương án này mang tính chất diễn giải chung chung về khái niệm số tiền bảo hiểm mà không đi sâu vào cấu thành cụ thể của nó trong bối cảnh xuất nhập khẩu. Nó không cung cấp thông tin về cách thức xác định “giá trị của bảo hiểm” hay “giá trị bảo hiểm của hàng hóa”.

* Phương án 3: Là giá trị FOB hoặc giá trị CIF của hàng hóa. Phương án này chưa đầy đủ. Giá trị FOB (Free On Board) chỉ là giá trị hàng hóa tại cảng xếp hàng, chưa bao gồm cước phí và bảo hiểm quốc tế. Giá trị CIF tuy đã bao gồm cước phí và bảo hiểm đến cảng dỡ, nhưng STBH thường được tính cao hơn CIF một tỷ lệ nhất định (thường là 10%) để bù đắp lợi nhuận dự kiến cho người mua. Do đó, chỉ mình FOB hoặc CIF không phải là số tiền bảo hiểm cuối cùng.

* Phương án 4: Là giá trị hàng hóa cộng chi phí vận tải cộng lãi ước tính. Phương án này gần đúng nhưng vẫn chưa bao quát bằng phương án 1. Nó bao gồm Cost (giá trị hàng hóa), Freight (chi phí vận tải) và Profit (lãi ước tính). Tuy nhiên, nó thiếu thành phần 'I' (Insurance – phí bảo hiểm) trong cấu thành CIF. Trong khi đó, phương án 1 lấy CIF làm nền tảng (đã bao gồm C, I, F) và sau đó cộng thêm các chi phí hợp lý khác (tức lãi ước tính hoặc phụ phí 10%), nên nó đầy đủ và chính xác hơn.

Kết luận: Phương án 1 là câu trả lời chính xác nhất vì nó phản ánh cách tính số tiền bảo hiểm trong thực tế, bao gồm cả giá trị hàng hóa (CIF) và một phần lợi nhuận dự kiến hoặc chi phí phát sinh.

Câu 3: Một chiếc xe ô tô đăng ký bảo hiểm tại Hà Nội, đã bị tai nạn tại tỉnh Hòa Bình, chủ xe yêu cầu được đưa về Hà Nội để sửa chữa. Vậy tiền thuê kéo xe về Hà Nội có được nhà bảo hiểm trả không?

Lời giải: