Thủ tướng Chính phủ có quyền gì trong việc thành lập hoặc bãi bỏ các cơ quan hành chính nhà nước cấp bộ?

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về chức năng và quyền hạn của Chính phủ theo quy định của pháp luật Việt Nam. Theo Hiến pháp và Luật Tổ chức Chính phủ, Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước, thực hiện quyền hành pháp. Chính phủ có quyền điều hành các cơ quan hành chính nhà nước, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật dưới luật như nghị định, thông tư, quyết định,... Tuy nhiên, Chính phủ không có quyền ban hành luật. Quyền ban hành luật thuộc về Quốc hội. Do đó, khẳng định "Chính phủ có quyền ban hành các luật và các quyết định hành chính" là không đúng vì Chính phủ không có quyền ban hành luật.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về cơ cấu tổ chức và phân công trách nhiệm trong bộ máy Nhà nước Việt Nam. Theo Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện các hoạt động điều hành và quản lý nhà nước trên phạm vi cả nước. Người đứng đầu Chính phủ và chịu trách nhiệm cao nhất về các hoạt động của Chính phủ là Thủ tướng Chính phủ. Thủ tướng Chính phủ do Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm và chịu trách nhiệm trước Quốc hội. Các phương án còn lại không phải là người chịu trách nhiệm cao nhất về hoạt động của Chính phủ: Chủ tịch nước là nguyên thủ quốc gia, Chủ tịch nước có nhiệm vụ đại diện cho nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về đối nội và đối ngoại, nhưng không trực tiếp điều hành hoạt động của Chính phủ. Quốc hội là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, nhưng không trực tiếp chịu trách nhiệm về các hoạt động hành chính hàng ngày của Chính phủ. Ủy ban thường vụ Quốc hội là một cơ quan của Quốc hội, có chức năng giám sát và các hoạt động khác theo quy định, nhưng không phải là người chịu trách nhiệm cao nhất về hoạt động của Chính phủ.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về các bản Hiến pháp Việt Nam và quy định về cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương. Cụ thể, câu hỏi muốn xác định bản Hiến pháp nào đã quy định cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương là Ủy ban nhân dân. Để trả lời chính xác, cần xem xét nội dung của từng bản Hiến pháp được đưa ra trong các phương án.

- Hiến pháp năm 1946: Quy định về Chính phủ, Ủy ban kháng chiến hành chính, Ủy ban nhân dân và Hội đồng nhân dân các cấp, nhưng chưa tập trung vào Ủy ban nhân dân như cơ quan hành chính nhà nước duy nhất ở địa phương.
- Hiến pháp năm 1959: Quy định rõ về Ủy ban hành chính địa phương, sau đó đổi tên thành Ủy ban nhân dân theo các sửa đổi và thực tiễn.
- Hiến pháp năm 1980: Tiếp tục củng cố và phát triển mô hình Ủy ban nhân dân.
- Hiến pháp năm 1992: Quy định hệ thống cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương là Ủy ban nhân dân.

Phân tích các phương án:

* Phương án 1: Hiến pháp năm 1959 và Hiến pháp năm 1992.
* Hiến pháp năm 1959 đã quy định về Ủy ban hành chính địa phương (sau này là Ủy ban nhân dân).
* Hiến pháp năm 1992 cũng quy định Ủy ban nhân dân là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương.
* Đây là phương án chính xác vì cả hai bản Hiến pháp này đều có quy định liên quan.

* Phương án 2: Hiến pháp năm 1959 và Hiến pháp năm 1980.
* Hiến pháp năm 1959 đúng.
* Hiến pháp năm 1980 cũng có quy định về Ủy ban nhân dân, nhưng phương án 1 bao gồm Hiến pháp năm 1992 cũng rất quan trọng và là bản Hiến pháp hiện hành.

* Phương án 3: Hiến pháp năm 1982 và Hiến pháp năm 1992.
* Không có Hiến pháp năm 1982. Có thể nhầm lẫn với Hiến pháp năm 1980.

* Phương án 4: Hiến pháp năm 1946 và Hiến pháp năm 1959.
* Hiến pháp năm 1946 có đề cập đến các cấp chính quyền địa phương nhưng chưa hoàn toàn tương đồng với khái niệm Ủy ban nhân dân như cơ quan hành chính nhà nước theo đúng nghĩa của các Hiến pháp sau này.
* Hiến pháp năm 1959 đúng.

Do đó, phương án 1 là lựa chọn chính xác nhất vì nó bao gồm hai bản Hiến pháp mà nội dung về Ủy ban nhân dân là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương được thể hiện rõ ràng và mang tính nền tảng.

Câu hỏi yêu cầu xác định văn bản pháp luật quy định về cơ cấu tổ chức của chính quyền địa phương. Hiến pháp là văn bản có giá trị pháp lý cao nhất, quy định những nguyên tắc cơ bản về tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước, bao gồm cả chính quyền địa phương. Các văn bản khác như Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội quy định về các cơ quan nhà nước cụ thể nhưng không phải là văn bản bao quát toàn bộ cơ cấu tổ chức chính quyền địa phương. Do đó, Hiến pháp là đáp án chính xác nhất để quy định về cơ cấu tổ chức của chính quyền địa phương.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về cơ cấu tổ chức của chính quyền địa phương theo quy định của pháp luật Việt Nam. Theo Luật Tổ chức chính quyền nhân dân năm 2015, chính quyền địa phương ở mỗi cấp bao gồm hai cơ quan là Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân. Cả hai cơ quan này đều có chức năng và nhiệm vụ riêng, phối hợp với nhau để thực hiện quản lý nhà nước trên địa bàn. Phương án 1 nêu đúng cả hai cơ quan này. Phương án 2 sai vì Ban chấp hành đảng bộ là cơ quan lãnh đạo của Đảng bộ địa phương, không phải là cơ quan nhà nước trong hệ thống chính quyền địa phương. Phương án 3 sai vì Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước ở trung ương, không thuộc chính quyền địa phương. Phương án 4 sai vì Ban chấp hành đảng bộ không phải là cơ quan nhà nước trong chính quyền địa phương.