Quyền lực nhà nước thuộc về ai?

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về cơ cấu tổ chức và chức năng của bộ máy nhà nước Việt Nam theo Hiến pháp năm 1980. Theo quy định của Hiến pháp năm 1980, nguyên thủ quốc gia là Chủ tịch Hội đồng Nhà nước. Hội đồng Nhà nước là cơ quan của Quốc hội, có nhiệm vụ thay mặt Quốc hội giữa hai kỳ họp, thi hành các nhiệm vụ quy định trong Hiến pháp và luật. Do đó, phương án B là đáp án chính xác.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ tịch nước trong lĩnh vực lập pháp. Phương án 1: Chủ tịch nước có quyền yêu cầu Quốc hội họp bất thường theo quy định của Hiến pháp và Luật Tổ chức Quốc hội. Đây là một trong những quyền hạn quan trọng của Chủ tịch nước, có liên quan trực tiếp đến quá trình xem xét, thông qua các văn bản pháp luật. Phương án 2: Quyền kiểm soát của Chủ tịch nước không phải là một khái niệm được quy định cụ thể trong luật. Phương án 3: Chủ tịch nước không có quyền yêu cầu Thủ tướng Chính phủ thực hiện chính sách. Chức năng này thuộc về Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ. Phương án 4: Việc cử đại sứ là một trong những nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ tịch nước, nhưng nó không trực tiếp liên quan đến quá trình lập pháp.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về sự phân chia quyền lực nhà nước và vị trí của chức vụ Chủ tịch nước trong hệ thống đó. Trong mô hình nhà nước pháp quyền, quyền lực nhà nước được phân chia thành ba nhánh chính: lập pháp, hành pháp và tư pháp. Nhánh quyền lực lập pháp thuộc về Quốc hội (cơ quan ban hành luật), nhánh quyền lực hành pháp thuộc về Chính phủ (cơ quan thi hành luật), và nhánh quyền lực tư pháp thuộc về Tòa án (cơ quan xét xử). Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước, thay mặt Nhà nước trong đối nội và đối ngoại, chịu trách nhiệm trước Quốc hội và có nhiệm vụ bảo vệ nền độc lập, chủ quyền của Tổ quốc, thống nhất đất nước. Về mặt cơ cấu, Chủ tịch nước chịu trách nhiệm trước Quốc hội và được bầu ra bởi Quốc hội, do đó, thiết chế Chủ tịch nước có mối liên hệ chặt chẽ với nhánh quyền lực lập pháp, nhưng về chức năng và vai trò thì có những điểm giao thoa nhất định với hành pháp và cả đối ngoại. Tuy nhiên, trong cách phân chia quyền lực truyền thống, chức năng nguyên thủ quốc gia thường được xem xét gắn liền với cơ quan lập pháp (như trong các hệ thống nghị viện) hoặc là một nhánh riêng biệt nhưng không hoàn toàn thuộc về hành pháp hay tư pháp. Trong bối cảnh Việt Nam, Chủ tịch nước do Quốc hội bầu và chịu trách nhiệm trước Quốc hội, điều này cho thấy sự gắn kết chặt chẽ với nhánh quyền lực lập pháp. Mặc dù Chủ tịch nước có vai trò quan trọng trong bộ máy hành chính nhà nước và trong đối ngoại, nhưng thiết chế này không đồng nhất hoàn toàn với nhánh quyền lực hành pháp (là Chính phủ). Do đó, phương án "Nhánh quyền lực lập pháp" là phù hợp nhất trong ba lựa chọn về nhánh quyền lực. Phương án "Các đáp án còn lại đều đúng" là sai vì Chủ tịch nước không hoàn toàn thuộc về hành pháp hay tư pháp.

Hiến pháp năm 1992 của Việt Nam quy định về tổ chức bộ máy nhà nước. Theo đó, Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước, còn Chủ tịch Quốc hội là người đứng đầu cơ quan lập pháp. Hai chức vụ này tách biệt và không đồng nhất với nhau. Do đó, phương án "người đứng đầu Quốc hội không là người đứng đầu Nhà nước" là chính xác nhất.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về trách nhiệm giải trình của Chủ tịch nước theo Hiến pháp Việt Nam năm 2013. Điều 88 của Hiến pháp năm 2013 quy định: "Chủ tịch nước có những nhiệm vụ, quyền hạn sau đây: ... b) Chịu trách nhiệm trước Quốc hội về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.". Do đó, phương án "Trước Quốc hội" là đáp án chính xác.