Quyền con người, quyền công dân được tổ chức nào công nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm?

Câu hỏi yêu cầu xác định khẳng định *đúng* về quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.

* Phương án 1: "Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân là những quyền và nghĩa vụ được Nhà nước quy định trong Hiến pháp." - Đây là một khẳng định đúng. Hiến pháp là văn bản pháp lý cao nhất, quy định những quyền và nghĩa vụ cơ bản nhất của công dân.
* Phương án 2: "Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân thường xuất phát từ quyền con người." - Đây cũng là một khẳng định đúng. Quyền con người là nền tảng để xây dựng các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, tuy nhiên quyền công dân còn chịu sự giới hạn bởi điều kiện kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của quốc gia đó.
* Phương án 3: "Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân là cơ sở chủ yếu xác định địa vị pháp lý của công dân, là cơ sở cho mọi quyền và nghĩa vụ cụ thể của mỗi một công dân." - Đây cũng là một khẳng định đúng. Quyền và nghĩa vụ cơ bản tạo nên khung pháp lý nền tảng, từ đó phát sinh các quyền và nghĩa vụ cụ thể khác.

Vì cả ba phương án đều đúng, tuy nhiên phương án 1 là khái quát và chính xác nhất về mặt pháp lý, đặc biệt nhấn mạnh vai trò của Hiến pháp trong việc quy định các quyền và nghĩa vụ này. Các phương án 2 và 3 mặc dù đúng nhưng mang tính chất giải thích và mở rộng hơn là định nghĩa trực tiếp.

Do đó, phương án 1 là đáp án phù hợp nhất.

Quyền của công dân được phân thành các nhóm chính sau:

1. Quyền chính trị: Bao gồm các quyền tham gia quản lý nhà nước và xã hội, quyền bầu cử, ứng cử, biểu quyết khi nhà nước tổ chức trưng cầu ý dân... Ví dụ: quyền bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.
2. Quyền tự do, dân chủ: Bao gồm các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tự do hội họp, lập hội, biểu tình... Ví dụ: quyền tự do ngôn luận.
3. Quyền kinh tế, văn hóa - xã hội: Bao gồm các quyền về lao động, việc làm, sở hữu, kinh doanh, quyền được đảm bảo an sinh xã hội, quyền học tập, nghiên cứu khoa học, sáng tạo văn học nghệ thuật, quyền được hưởng thụ các giá trị văn hóa... Ví dụ: quyền được hưởng chế độ bảo hiểm xã hội.

Như vậy, đáp án chính xác nhất là phương án 2.

Câu hỏi yêu cầu xác định mối quan hệ giữa quyền con người và quyền, nghĩa vụ công dân, đặc biệt là khía cạnh bình đẳng.

- Phương án 1: "Sự bình đẳng về quyền và nghĩa vụ của công dân xuất phát từ sự bình đẳng về quyền con người." Đây là đáp án đúng. Quyền con người là nền tảng, là cơ sở để xây dựng và đảm bảo sự bình đẳng trong quyền và nghĩa vụ công dân. Mọi công dân đều có quyền và nghĩa vụ như nhau trước pháp luật, và điều này bắt nguồn từ việc mọi người đều có quyền con người cơ bản.

- Phương án 2: "Sự bình đẳng về quyền con người xuất phát từ sự bình đẳng về quyền và nghĩa vụ của công dân." Sai. Quyền con người là những quyền tự nhiên, vốn có của con người, không phụ thuộc vào việc người đó có phải là công dân hay không.

- Phương án 3: "Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân có sự bình đẳng tuyệt đối." Sai. Sự bình đẳng trong quyền và nghĩa vụ công dân mang tính tương đối, có những trường hợp pháp luật quy định những ưu tiên hoặc hạn chế nhất định dựa trên các yếu tố như độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp, hoặc điều kiện kinh tế xã hội. Tuy nhiên, sự khác biệt này phải hợp lý và không được vi phạm các nguyên tắc cơ bản về quyền con người.

- Phương án 4: "Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân có sự bình đẳng; quyền con người không có sự bình đẳng." Sai. Quyền con người cũng hướng đến sự bình đẳng, mặc dù có thể có những nhóm người cần được bảo vệ đặc biệt (ví dụ: trẻ em, phụ nữ mang thai).

Vậy, đáp án đúng nhất là phương án 1.

Cả ba nhận định A, B và C đều chứa đựng các định nghĩa và mối quan hệ cơ bản, chính xác về quyền con người và quyền công dân:

A. Quyền công dân là quyền được làm công dân của một quốc gia, một vùng lãnh thổ.

Đúng. Quyền công dân gắn liền với địa vị pháp lý của một người trong mối quan hệ với một quốc gia cụ thể (quốc tịch). Quyền công dân là những quyền và nghĩa vụ được Nhà nước Hiến định và pháp luật quy định cho người mang quốc tịch của quốc gia đó.

B. Quyền con người (hay nhân quyền) là những quyền tự nhiên của con người và không bị tước bỏ bởi bất cứ ai và bất cứ chính thể nào.

Đúng. Đây là định nghĩa cơ bản và phổ quát nhất về quyền con người (Human Rights). Quyền con người là những quyền vốn có, không thể chuyển nhượng, thuộc về mọi người ngay từ khi sinh ra, bất kể quốc tịch, giới tính, dân tộc, màu da, tôn giáo hay bất kỳ địa vị nào khác.

C. Quyền công dân do nhà nước quy định dựa trên cơ sở quyền con người.

Đúng. Quyền công dân là sự cụ thể hóa và đảm bảo của Nhà nước đối với những quyền con người trong khuôn khổ luật pháp quốc gia. Nhà nước có trách nhiệm Hiến định hóa và bảo vệ các quyền con người bằng pháp luật, từ đó biến chúng thành các quyền công dân hợp pháp. Nói cách khác, quyền con người là nền tảng, là cơ sở để Nhà nước xây dựng hệ thống quyền công dân.

Vì các nhận định A, B và C đều chính xác, nên đáp án cuối cùng là D. Các đáp án còn lại đều đúng.

Hiến pháp Việt Nam hiện hành (năm 2013) quy định nhiều quyền cơ bản của công dân, bao gồm quyền lập hội. Tuy nhiên, quyền biểu tình và quyền hiến bộ phận cơ thể người, quyền hiến xác chưa được ghi nhận một cách trực tiếp trong Hiến pháp. Do đó, cả hai đáp án này đều có thể được xem là đúng. Tuy nhiên, quyền biểu tình có tính chất chính trị - xã hội và được nhiều người quan tâm hơn trong bối cảnh quyền tự do ngôn luận, hội họp, lập hội. Vì vậy, quyền biểu tình được xem là đáp án phù hợp hơn trong trường hợp này.

* Quyền biểu tình: Mặc dù pháp luật Việt Nam hiện hành không cấm biểu tình, nhưng chưa có luật cụ thể nào quy định chi tiết về việc thực hiện quyền này, và Hiến pháp cũng không trực tiếp ghi nhận.
* Quyền hiến bộ phận cơ thể người, quyền hiến xác: Pháp luật Việt Nam cho phép hiến tạng và hiến xác, nhưng quyền này chưa được Hiến pháp ghi nhận cụ thể.
* Quyền lập hội: Được Hiến pháp Việt Nam ghi nhận (Điều 25).