Khi Thủ tướng Chính phủ quyết định điều chỉnh cơ cấu tổ chức của Chính phủ, điều này phải được ai phê chuẩn?

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về cơ cấu tổ chức và thẩm quyền giải quyết tranh chấp giữa các cơ quan trong Chính phủ Việt Nam. Theo Hiến pháp và Luật Tổ chức Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ là người đứng đầu Chính phủ, có trách nhiệm điều hành công việc chung và giải quyết các vấn đề phát sinh giữa các Bộ, cơ quan ngang Bộ. Quốc hội, Chủ tịch nước và Ủy ban thường vụ Quốc hội có những vai trò khác trong hệ thống chính trị nhưng không phải là cơ quan trực tiếp giải quyết các tranh chấp nội bộ của Chính phủ theo cơ chế thường xuyên. Do đó, Thủ tướng Chính phủ là người có thẩm quyền cao nhất để giải quyết các tranh chấp này.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về thẩm quyền của các cơ quan nhà nước trong việc xem xét và xử lý các văn bản pháp luật. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, Quốc hội là cơ quan có quyền cao nhất, có quyền xem xét, bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan nhà nước nếu văn bản đó trái với Hiến pháp, trái với các nghị quyết của Quốc hội. Các phương án khác không có thẩm quyền này: Chủ tịch nước có quyền công bố Hiến pháp, luật, nghị quyết, nhưng không có quyền bãi bỏ văn bản do Chính phủ ban hành. Ủy ban thường vụ Quốc hội có quyền giải thích Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nhưng thẩm quyền bãi bỏ văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ thuộc về Quốc hội. Chính phủ là cơ quan ban hành văn bản, không có thẩm quyền tự bãi bỏ văn bản do mình ban hành khi có tranh chấp, mà sẽ thuộc thẩm quyền của cơ quan cấp trên hoặc cơ quan tư pháp theo quy định.

Câu hỏi kiểm tra chức năng của Ủy ban nhân dân. Ủy ban nhân dân các cấp có chức năng là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, chịu trách nhiệm thi hành pháp luật, quyết định các vấn đề thuộc phạm vi quản lý nhà nước trên địa bàn. Phương án 1 và 3 sai vì ban hành văn bản pháp luật là chức năng của cơ quan lập pháp (Quốc hội, Hội đồng nhân dân) và kiểm tra, giám sát hoạt động của Hội đồng nhân dân không phải là chức năng chính của Ủy ban nhân dân. Phương án 4 bao gồm cả ban hành văn bản pháp luật, điều này không chính xác. Chỉ có phương án 2 là mô tả đúng chức năng cốt lõi của Ủy ban nhân dân là tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về cơ cấu tổ chức của Ủy ban nhân dân theo quy định của pháp luật Việt Nam. Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, Điều 7, khoản 2 quy định: "Ủy ban nhân dân có Chủ tịch, các Phó Chủ tịch, các Ủy viên. Số lượng Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã thực hiện theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức. Số lượng Ủy viên Ủy ban nhân dân là cấp phó của cơ quan thuộc Ủy ban nhân dân hoặc là người đứng đầu cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân. Số lượng thành viên Ủy ban nhân dân như sau: a) Ủy ban nhân dân tỉnh gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch, các Ủy viên là lãnh đạo các sở, ban, ngành của tỉnh và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; b) Ủy ban nhân dân cấp huyện gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch, các Ủy viên là lãnh đạo các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các xã, phường, thị trấn thuộc huyện; c) Ủy ban nhân dân cấp xã gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch, các Ủy viên là những người đứng đầu các cơ quan, tổ chức khác nhau trên địa bàn cấp xã.

Mặc dù luật không quy định cụ thể số lượng thành viên theo một con số cố định mà phụ thuộc vào từng cấp và cơ cấu, nhưng trên thực tế và theo cách hiểu chung trong các quy định về tổ chức bộ máy hành chính, số lượng thành viên Ủy ban nhân dân thường dao động trong khoảng từ 5 đến 7 người, bao gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và các Ủy viên. Tuy nhiên, nếu xét theo các phương án đưa ra và thực tiễn tổ chức, phương án "Từ 5 đến 7" là phù hợp nhất với đa số trường hợp. Trong một số trường hợp đặc biệt, số lượng có thể nhiều hơn nhưng đa số các quy định chung và cách hiểu phổ biến về cơ cấu Ủy ban nhân dân đều nhấn mạnh vào số lượng này để đảm bảo hiệu quả hoạt động và sự tinh gọn. Phương án "Từ 7 đến 9" hoặc "Từ 5 đến 9" có thể bao gồm các trường hợp mở rộng hơn nhưng không phải là con số tiêu biểu hay quy định chung nhất. Phương án "Từ 3 đến 5" thường là số lượng quá ít cho một cơ quan hành chính cấp tỉnh, cấp huyện.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về thẩm quyền giám sát của Hội đồng nhân dân (HĐND) cấp tỉnh. Theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương, HĐND cấp tỉnh có quyền giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước ở cấp tỉnh và các đơn vị hành chính địa phương do HĐND cấp tỉnh bầu ra hoặc phê chuẩn. Phương án 1 bao gồm cả cấp xã, điều này không chính xác vì HĐND cấp tỉnh không trực tiếp giám sát các cơ quan ở cấp xã. Phương án 3 và 4 mở rộng phạm vi giám sát đến cấp huyện, điều này cũng không đúng với thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh. Do đó, phương án 2 là phương án chính xác nhất, phản ánh đúng phạm vi giám sát của HĐND cấp tỉnh đối với các cơ quan nhà nước ở cấp tỉnh và các đơn vị hành chính do HĐND cấp tỉnh bầu ra hoặc phê chuẩn.