Khẳng định nào đúng về quan hệ giữa quyền con người và quyền công dân?

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về nguồn gốc và bản chất của quyền con người và quyền công dân. Quyền con người là những quyền tự nhiên, vốn có của mỗi con người, không phụ thuộc vào việc nhà nước có thừa nhận hay không. Chúng xuất phát từ phẩm giá vốn có của con người. Ngược lại, quyền công dân là những quyền mà nhà nước dành cho công dân của mình, được pháp luật của nhà nước đó quy định và bảo vệ. Do đó, khẳng định đúng là quyền con người xuất phát từ tự nhiên, còn quyền công dân do nhà nước quy định.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về lịch sử lập hiến của Việt Nam, cụ thể là thời điểm đầu tiên chế định quyền con người được ghi nhận trong các bản Hiến pháp. Chế định quyền con người, bao gồm các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, đã bắt đầu được thể hiện rõ nét và có hệ thống trong bản Hiến pháp năm 1959. Các bản Hiến pháp sau này (1980, 1992, 2013) tiếp tục phát triển và bổ sung các quy định về quyền con người, nhưng Hiến pháp năm 1959 là văn bản đánh dấu sự ghi nhận lần đầu tiên về mặt pháp lý. Do đó, đáp án là Hiến pháp năm 1959.

Câu hỏi kiểm tra hiểu biết về quyền cơ bản của công dân theo quy định của Hiến pháp Việt Nam. Quyết định của Ủy ban nhân dân thành phố HN về việc cấm xe gắn máy nhập khẩu vào thành phố A, nếu được coi là bất hợp hiến, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng lưu thông, vận chuyển hàng hóa và thực hiện các hoạt động kinh tế của người dân và doanh nghiệp. Quyền tự do kinh doanh là quyền mà pháp luật không cấm và mọi công dân đều có quyền thực hiện hoạt động kinh doanh khi có đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật. Khi một quyết định hành chính hạn chế quyền nhập khẩu xe gắn máy một cách tùy tiện, nó có thể cản trở hoạt động kinh doanh hợp pháp của các cá nhân, tổ chức tham gia vào lĩnh vực này, bao gồm cả việc nhập khẩu, mua bán xe gắn máy. Do đó, quyết định này nếu bất hợp hiến sẽ vi phạm quyền tự do kinh doanh của công dân. Quyền được bảo đảm an sinh xã hội liên quan đến các chính sách hỗ trợ người dân khi gặp khó khăn, ốm đau, già yếu. Quyền tự do đi lại, cư trú liên quan đến việc di chuyển, sinh sống tại bất kỳ đâu trên lãnh thổ Việt Nam. Quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư liên quan đến bí mật cá nhân, gia đình. Quyết định về việc nhập khẩu xe gắn máy không trực tiếp ảnh hưởng đến các quyền này.

Câu hỏi yêu cầu xác định quyền công dân nào theo Hiến pháp năm 2013 chưa thể thực hiện đầy đủ trên thực tế. Để trả lời đúng câu hỏi này, cần hiểu rõ nội dung các quyền công dân được quy định trong Hiến pháp và đối chiếu với tình hình thực tế triển khai.

* Quyền học tập: Đây là một quyền cơ bản và đã được pháp luật hóa, đảm bảo mọi công dân đều có cơ hội tiếp cận giáo dục. Mặc dù còn những khó khăn nhất định trong việc tiếp cận giáo dục ở một số vùng miền hoặc đối tượng, nhưng về cơ bản, quyền này đã và đang được thực hiện.
* Quyền tham gia quản lý nhà nước: Quyền này được quy định rộng rãi, bao gồm việc tham gia vào quá trình hoạch định chính sách, giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, việc tham gia thực chất và có hiệu quả của người dân vào quản lý nhà nước còn gặp nhiều hạn chế, chưa phản ánh đúng tinh thần Hiến pháp ở mọi khía cạnh.
* Quyền bãi nhiệm đại biểu Quốc hội: Theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, công dân có quyền bãi nhiệm đại biểu Quốc hội nếu đại biểu không hoàn thành nhiệm vụ, không còn xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân. Tuy nhiên, quy trình và thủ tục để thực hiện quyền này trên thực tế còn phức tạp, chưa được thực hành thường xuyên và hiệu quả, do đó, quyền này có thể coi là chưa thể thực hiện được một cách dễ dàng và phổ biến.
* Quyền ứng cử đại biểu Quốc hội: Hiến pháp cũng quy định về quyền ứng cử của công dân. Mặc dù có những điều kiện nhất định, nhưng quyền này đã được đảm bảo và thực hiện trong các kỳ bầu cử.

So sánh các phương án, "Quyền bãi nhiệm đại biểu Quốc hội" là quyền mà trên thực tế việc triển khai còn gặp nhiều rào cản, thủ tục phức tạp, chưa thể thực hiện một cách phổ biến và hiệu quả như các quyền khác. Do đó, đây là quyền công dân theo Hiến pháp năm 2013 có thể coi là chưa thể thực hiện được một cách dễ dàng trên thực tế.

Nguyên tắc pháp chế là một nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt động của nhà nước, đòi hỏi mọi cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức, mọi tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, mọi công dân phải tôn trọng và thực hiện theo pháp luật. Khái niệm pháp chế gắn liền với sự ra đời của nhà nước và pháp luật. Khi nhà nước ra đời, cùng với đó là hệ thống luật pháp được ban hành để quản lý xã hội. Tuy nhiên, nguyên tắc pháp chế với ý nghĩa đầy đủ như chúng ta hiểu ngày nay, một nhà nước thực sự thượng tôn pháp luật, thì nó phát triển và hoàn thiện cùng với sự phát triển của nhà nước tư sản, đặc biệt là sau các cuộc cách mạng tư sản, khi mà quyền con người, quyền công dân được đặt lên hàng đầu và pháp luật được coi là công cụ để bảo vệ các quyền đó. Trong các giai đoạn trước đó, mặc dù đã có luật pháp, nhưng tính pháp chế chưa được đề cao một cách toàn diện như trong nhà nước tư sản.